zaterdag 30 juni 2012

Tom Kniesmeijer

De seizoenen van de tijdgeest : herkenbare patronen in heden, verleden en toekomst van Nederland
Scriptum 2009, 236 pagina's - € 27,50

Website Tom Kniesmeijer (1961)

Op zondag 17 oktober 2010 sprak Tom Kniesmeijer op onze uitnodiging in de Groene Engel in Oss over zijn boek in het kader van de toenmalige reeks Tijd voor een nieuwe lente

Klik hier voor informatie over de (derde) TrendRede

Korte beschrijving
Het laatste boek van psycholoog/ bedrijfsadviseur/ reclameman Tom Kniesmeijer beschrijft de golfbewegingen in de cultuur door de tijd en stelt dat ontwikkelingen daarbinnen in grote lijnen voorspelbaar zijn. Hij bespreekt de overeenkomsten tussen verleden, heden en toekomst volgens de door hem bedachte cyclus van 'tijdgeestseizoenen'. Er valt een zich herhalend patroon te herkennen: na een lente van openbreken volgt een zomer van ruimte zoeken, een herfst van polarisatie en anarchisme gevolgd door een winter van bekrachtiging en reflectie. Aan de hand van herkenbare voorbeelden uit de afgelopen decennia uit kunst, film, muziek en de maatschappelijke en politieke actualiteit weeft de auteur een rode draad door de Nederlandse cultuur vanaf 1960 richting de toekomst. Voor de (oudere) lezer een feest der herkenning vol nostalgisch plezier, mede dankzij de prachtige illustraties in kleur. Luxe gebonden hardcover uitvoering, groot formaat. Kleurrijke, eigentijdse typografie. Met register en literatuurlijst. Dit unieke boek is goed voor brede lezerskring.

Fragment uit hoofdstuk 3 - Seizoenen van de tijdgeest
De Nederlandse culturele geschiedenis van de afgelopen 50 jaar telt negen verschillende seizoenen, die alle tussen de vijf en zeven jaar de samenleving domineren. Het vaste patroon van de seizoenen geeft culturele ontwikkelingen een kader en spint een onderliggende rode draad.
Mensen denken anders en handelen anders in een winter dan in een lente. Daarmee biedt het gedachtegoed inzicht in de actualiteit. Er zullen altijd mensen zijn die koppig tegen de natuurlijke stroom in roeien en eindigen als een nooit begrepen genie. Maar handiger lijkt het om de patronen van de tijdgeest te gebruiken om er haalbare persoonlijke doelstellingen op te baseren. Met de stroom mee roeien levert sneller resultaat op dan ertegenin werken. (pagina 57)

Klik hier voor een impressie van een lezing die Tom Kniesmeijer op 11 oktober in de Bibliotheek van oss verzorgde over de TrendRede 2013. Een rede waarin dezelfde onderwerpen worden aangesneden als in de boeken die dé Lezers van Stavast gaan lezen.

Terug naar Overzicht alle titels

Ian Morris

De val van het Westen  : hoelang houdt de westerse dominantie nog stand?


Spectrum 2010, 879 pagina's - € 39,99

Wikipedia: Ian Morris (1960)

Korte beschrijving
De van oorsprong Britse Ian Morris is als professor archeologie en geschiedenis verbonden aan de universiteit van Stanford. In dit kloeke werk probeert hij antwoord te geven op de vraag waarom het Westen domineert ten opzichte van het Oosten en hoe lang dat nog zo blijft. Hij zet hierbij de twee historiografische opvattingen van de onvermijdelijk langetermijnfactoren en de invloed van toeval op de korte termijn tegen elkaar. Morris gebruikt hiervoor een puntensysteem voor sociale ontwikkeling, waarin energiegebruik, militaire slagkracht en informatietechnologie een factor zijn. De sociale ontwikkeling wordt grotendeels bepaald door de biologie, de sociologie en de geografie. Morris analyseert 50.000 jaar wereldgeschiedenis en de wedloop tussen oost en west. Hij gebruikt veel voorbeelden en schrijft met humor en eruditie in een heldere stijl. Rond ongeveer 1770 neemt het westen een voorsprong. Morris is te veel historicus om zich aan een uitgesproken voorspelling

Fragment uit hoofdstuk 12 ... althans voorlopig
Op de laatste bladzijde van zijn boek Ondergang suggereerde de bioloog en geograaf Jared Diamond dat er twee krachten zijn die de wereld kunnen redden: archeologen (die de details van de fouten van eerdere samenlevingen blootleggen) en de televisie (die hun resultaten openbaar maakt). Als archeoloog die veel televisie kijkt, ben ik het daar roerend mee eens, maar ik wil nog een derde redder toevoegen: de geschiedenis. Alleen historici kunnen van het grote verhaal van de sociale ontwikkeling een sluitend geheel maken; alleen historici kunnen de verschillen verklaren die de mensheid verdelen en uitleggen hoe wij kunnen voorkomen dat die ons vernietigen.
Ik hoop dat dit boek daar iets aan bijdraagt. (pagina 724)


Terug naar Overzicht alle titels

Hans Boutellier

De improvisatie maatschappij : over de sociale ordening van een onbegrensde wereld
Boom Lemma 2011, 191 pagina's - € 25,00

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Website Verwey-Jonker instituut: Hans Boutellier (1953)

Korte beschrijving
Sociologen beschrijven de sociale ordening van de maatschappij niet alleen als resultaat, maar ook als een proces, de afgelegde weg. Door de grote complexiteit en pluriformiteit van de samenleving ontstaat er behoefte aan een ander ordeningsprincipe, dat beter in staat is maatschappelijke ontwikkelingen te duiden. De beschrijving van drie ordeningsprincipes, het nationale beschavingsdefensief, de safe New World en de burgerparticipatie, laat zien dat deze niet geschikt zijn om een goede ordening te kunnen maken van de sociale werkelijkheid, waarin het informatietijdperk en de netwerkstructuren een grotere rol spelen dan voorheen. De improvisatiemaatschappij levert een meer realistische voorstelling voor de sociale ordening van een onbegrensde wereld, de herontdekking van de eigen omgeving, het eigen handelen en de eigen organisatie die een eenheid is in relatie tot ander eenheden. Deze zeker niet gemakkelijke studie is vooral bestemd voor sociologen en politicologen en daarnaast ook voor eenieder die geïnteresseerd is in de hedendaagse samenleving.


Fragment uit Deel 1 - Complexiteit zonder richting

Ons tijdperk kent geen vergezichten, geen grand designs, geen grote verhalen. De besturing van onze samenleving staat vooral in het teken van het pragmatisme. Want als niemand het weet, kiezen we maar wat 'het beste' lijkt: good practices, effectieve interventies, evidence-based policy. We formuleren een politiek van risicobeheersing en crisismanagement, van sturingsvraagstukken en relatiebeheer, van marktwerking en keuzevrijheid. Onze politiek is procedureel, liberaal en mediageniek, of probeert dat te zijn - ze kent hoe dan ook weinig uitgesproken inhoudelijke idealen. We laten ons vooral leiden door effectiviteit en efficiency, bij voorkeur aantoonbaar via prestatie-indicatoren, geleid door toezicht en controle, en begeleid door een politiek van spindoctors en soundbites. (pagina 25)

Marathoninterview

Op 5 juli 2005 sprak Arend-Jan Heerma van Vos drie uur voor Radio 1 met Hans Boutellier

Terug naar Overzicht alle titels

Peter-Paul Verbeek

De grens van de mens : over techniek en de menselijke natuur
Lemniscaat 2011, 144 pagina's - € 19,95

Universiteit Twente: Peter-Paul Verbeek (1970)

Korte beschrijving
Moderne ontwikkelingen in de technologie hebben grote gevolgen voor het menselijk leven. Ziektes en andere bedreigingen zijn niet alleen te beheersen, het menselijk leven is ook positief te verbeteren met nieuwe technische vindingen. Het debat hierover tussen transhumanisten en bioconservatieven liep tot nog toe op niets uit. Verbeek stelt een andere invalshoek voor. Om adequaat te kunnen reageren op de nieuwe en verbeterde mogelijkheden is het zaak, vindt hij, dat we de door de technologie achterhaalde vooronderstellingen van het humanisme opgeven. Pas dan zijn we in staat om, geïnspireerd door Nietzsche en Heidegger, een nieuwe ethiek te ontwikkelen waarin de schadelijke tegenstelling tussen menselijke subject en machine is vervangen door het beeld van een samenwerking of zelfs harmonie tussen de mens en de objecten in zijn omgeving. Het idee van een nieuwe ethiek dat Verbeek hier poneert, is een hype, de argumentatie ervoor hopeloos onvoldoende; toch geeft het boekje op inleidingsniveau voldoende stof tot nadenken. Met enkele zwart-witafbeeldingen en een literatuuroverzicht.

Fragment uit hoofdstuk 1 - De grens van de mens
Kunnen de hybriden van mens en techniek die we aan het creëren zijn nog wel mens heten? En in hoeverre passen de begrippen die in de filosofie zijn ontwikkeld om de mens te begrijpen - inclusief de kaders van het humanisme - nog wel bij de nieuwste varianten van de mens? Ten tweede ook in ethische zin: is er een grens aan de mens die we zouden mogen overschrijden? En moet ethiek zich überhaupt wel bezighouden met het stellen van grenzen?
Deze 'grens van de mens' staat centraal in dit boek - in beide betekenissen van het woord 'grens'. De nieuwste generatie technologieën vraagt om een nieuwe conceptualisering van de relaties tussen mens en technologie, omdat er mens-techniekrelaties ontstaan die voorheen niet bestonden. En daarnaast, zo zal ik betogen, wordt het hoog tijd dat de techniekfilosofie een rol gaat spelen in de huidige ethische discussie over de verbetering van de mens en de grenzen die we daar al dan niet aan zouden moeten stellen. (pagina 26)

Terug naar Overzicht alle titels


Boeken met een literair niveau


Bij het samenstellen van de lijst boeken voor de Lezers van Stavast was een uitgangspunt dat het leesbare boeken moesten zijn. Hieronder wordt u attent gemaakt op een aantal boeken die uitzonderlijk goed zijn geschreven, die - zeg maar - een zeker 'literair niveau' hebben. En  hier geldt - uiteraard - dat over smaak getwist kan en mag worden.


Deugden van de tafel
2014
352
De barbaren
2010
237
Gouden jaren
2014
351
Modern dédain
2006
47
De ogen van de ander
2009
142
Liefde : een onmogelijk verlangen?
2014
111
De kunst van het heldere denken
2012
200
Fatsoenlijk eten
2012
333
De cirkel
2013
445
De wereld veranderen
2012
176
Dieren eten
2009
335
Laat je niet regeren door angst
2012
63
De verovering van de vrijheid
2011
219
De weg van de meeste weerstand
2013
96
David and Goliath
2013
299
Uitblinkers
2008
343
Kairos
2014
310
Stil de tijd
2009
272
Het land is moe
2010
238
Zie de mens
2014
196
We zijn nog nooit zo romantisch geweest
2014
229
Hoe word ik gelukkig?
2009
160
De val van Prometheus
2010
375
Handleiding voor een evenwichtige geest
2012
190
Dit kan niet waar zijn
2015
240
Ziende blind in de sauna
2008
220
Economie is geen wetenschap
2015
125
De geluksmachine
2015
175
Schaarste
2013
360
Adel van de geest
2009
187
Ethiek nu!
2013
158
Voettocht naar het hart van het land
2014
304
De economie van goed en kwaad
2012
407
En toen wisten we alles
2011
180
Ons land kan menselijker
2013
174
Pleidooi voor populisme
2009
79
Denken op de plaats rust
2012
240
Afgeleid
2014
240
Filosoferen in de tuin
2014
224

Romans
De barbaren
2010
237
Stop
2012
317
De cirkel
2013
445
Vrijheid
2010
588
Mogelijkheid van een eiland
2005
420
Kapitaal
2013
511
Solar
2010
361
Zen en de kunst van het motoronderhoud
1974
509
NW
2012
358
Corpus delicti : een proces
2009
216