Jonathan Haidt 3

Generatie angststoornis : wat sociale media met onze kinderen doet
Ten Have 2024, 415 pagina's - €24,99

Oorspronkelijke titel: The anxious generation : how the great rewiring of childhood is causing an epidemic of mental illness (2024)

Wikipedia: Jonathan Haidt (1963)

Korte beschrijving
Een verhandeling over de negatieve invloed van sociale media op jongeren. Sociaal psycholoog Jonathan Haidt laat zien dat de opkomst van de iPhone en sociale media hebben geleid tot een enorme stijging in het aantal mentale problemen onder tieners en jongeren, zoals angststoornissen, depressies en zelfmutilatie. Hij legt uit waarom sociale media meisjes meer schaden dan jongens en waarom jongens zich terugtrekken in de virtuele wereld, met verwoestende gevolgen. Het boek roept op tot collectieve actie en beschrijft concrete stappen die ouders, leraren, scholen, techbedrijven en overheden kunnen nemen om deze epidemie van psychische aandoeningen te stoppen. Helder en informatief geschreven. Met foto’s, illustraties en ondersteunende figuren in zwart-wit. Geschikt voor een brede tot geoefende lezersgroep. Jonathan Haidt (New York, 1963) is een Amerikaanse schrijver, psycholoog en academisch docent. Hij schreef meerdere boeken. Zijn werk wordt in meerdere landen uitgegeven.

Tekst op website uitgever
De geestelijke schade van de smartphone en sociale media is gigantisch, zo blijkt uit deze internationale bestseller van sociaal psycholoog Jonathan Haidt.

In dit boek ontwaart de sociaal psycholoog Jonathan Haidt een pijnlijke paradox: terwijl we onze kinderen in de fysieke wereld meer en meer beschermen, laten we ze in de digitale wereld vogelvrij. Haidt laat zien dat deze ontwikkeling en de opkomst van de iPhone en sociale media hebben geleid tot een enorme stijging in het aantal mentale problemen onder tieners en jongeren. Denk hierbij vooral aan klachten als angststoornissen, depressies en zelfmutilatie.

De effecten op de sociale en neurologische ontwikkeling van kinderen zijn schrikbarend. Haidt legt uit waarom sociale media meisjes meer schaden dan jongens en waarom jongens zich terugtrekken uit de echte wereld naar de virtuele wereld, met rampzalige gevolgen voor henzelf, hun families en de samenleving.

In 'Generatie angststoornis', dat bij verschijning in Amerika en Engeland op nummer 1 binnenkwam in de bestsellerlijsten, roept Haidt krachtig op tot collectieve actie. Hij beschrijft concrete stappen die ouders, leraren, scholen, techbedrijven en overheden kunnen nemen om de epidemie van psychische aandoeningen te stoppen en onze kinderen gezond op te laten groeien.

Fragment uit hoofdstuk 5. De vier fundamentele schadeposten: sociale deprivatie, slaapgebrek, aandachtsfragmentatie en verslaving
Op een ochtend, tijdens een familie-uitje naar Vermont in 2016, speelde mijn zesjarige dochter een videogame op mijn iPad. Ze riep: 'Papa, wil je de iPad van me afpakken? Ik probeer er niet naar te kijken, maar het lukt niet.' Mijn dochter was in de greep van een bekrachtigingsschema met variabele ratio, aangebracht door gamedesigners, wat de meest krachtige manier is om controle te krijgen over het gedrag van ene dier, afgezien van het implanteren van elektroden in zijn hersenen.
  In 1911, tijdens een baanbrekend experiment uit de psychologie, stopte Edward Thorndike hongerige katten in 'puzzelkooien'. Het waren kleine kooien waaruit de kat kon ontsnappen en voedsel kon krijgen door bepaald gedrag, zoals het trekken vaan een ring verbonden met een ketting die de deur ontgrendelde. De katten in de kooi sprongen ongelukkig in het rond in hun pogingen om te ontsnappen. Maar wat denk je dat er gebeurde wanneer diezelfde kat in dezelfde kooi werd gestopt?  Liep hij meteen naar de ring? Nee. Thorndike ontdekte dat de katten opnieuw in het rond sprongen, hoewel ze de tweede keer gemiddeld iets sneller op de oplossing stuitten en daarna nog iets sneller, totdat ze in stata waren om vrijwel meteen te ontsnappen. Er was sprake van een leercurve. Maar er was niet een moment van inzicht waarop de kat het 'snapte' en de ontsnappingstijd abrupt korter werd.
  Thorndike beschreef het leergedrag van de katten als volgt: 'De ene impuls uit vele toevallige impulsen die leidt tot een plezierige ervaring, wordt versterkt en ingeprent.' Hij zei dat het leerproces bij dieren 'het inslijten van een pad in de hersenen is, en niet de beslissing van rationeel bewustzijn.' Houd die zin in gedachten wanneer je iemand repetitieve bewegingen ziet maken op een touchscreen, alsof hij in trance is: 'het inslijten van een pad in de hersenen'. 

Mijn doel in dit derde deel is om het bewijs dat de Great Rewiring schadelijke gevolgen heeft, nader te onderzoeken in een breed spectrum van uitkomsten. De snelle overstap van de klaptelefoon (en andere basistelefoons) naar de smartphone met supersnel internet en apps voor sociale media was het begin van een nieuwe, schermgerichte kindertijd met als gevolg dat er veel nieuwe neurale paden in de hersenen van Gen Z werden aangemaakt. In dit hoofdstuk beschrijf ik de vier fundamentele schadeposten van de nieuwe, schermgerichte kindertijd waarmee jongens en meisjes van alle leeftijden te maken krijgen: sociale deprivatie, slaapgebrek, aandachtsfragmentatie en verslaving. Vervolgens zal ik in hoofdstuk 6 de belangrijkste oorzaken uiteenzetten waarom sociale media vooral schadelijk zijn gebleken voor meisjes, waaronder chronische sociale vergelijking en relationele agressie. (pagina 135-136)

Lees ook: Het rechtvaardigheidsgevoel (uit 2021) en samen met Greg Lukianoff De betutteling van de Amerikaanse geest (uit 2022), of Op zoek naar de verstrooide tijd van Koen Haegens (uit 2023) of Momo en de tijdspaarders van Michael Ende (uit 1973/76) of De aandacht verloren : waarom we ons niet meer kunnen concentreren van Johann Hari (uit 2022)

Terug naar Overzicht alle titels