Lammert Kamphuis

Filosofie voor een weergaloos leven
De Bezige bij 2018, 236 pagina's  - € 17,99

Website Lammert Kamphuis (1983)

Korte beschrijving
Lammert Kamphuis probeert aan te geven waar de filosofie en de grote denkers je kunnen helpen bij de manier waarop je in het leven staat en naar de werkelijkheid kijkt. Het boek is in drie delen opgesplitst. Het eerste deel gaat over je relatie met de werkelijkheid. Deel twee gaat over je relatie met anderen en deel drie gaat over de relatie met jezelf. Filosofische oefeningen moeten ons helderder doen denken. Als wij helderder kunnen denken, kunnen wij ook beter weerstand bieden aan wat er op ons afkomt. Het boek geeft tal van aanknopingspunten aan de moderne mens, die zich door keuzestress, de prestatiemaatschappij en de cijfertjesmanagers gemangeld weet. Het boek sluit af met een thematische literatuuropgave.

Fragment uit 3. 24 soorten jam

Vrij zijn / ze wil alleen maar vrij zijn / liefde komt ooit / Ze wil alleen maar / vrij zijn / onbezorgd en vrij zijn / Liefde / liefde komt ooit / ze wil nu alleen maar vrij zijn.

Marco Borsato zong in 1995 dit op het eerste oog onschuldige refrein. Maar bij nadere bestudering komt hier een cruciale vooronderstelling in mee. Er wordt impliciet beweerd dat liefde en vrijheid elkaar uitsluiten; zolang je vrij wil zijn is er geen ruimte voor liefde en zolang er liefde in het spel is, moet je je vrijheid opgeven.
  De Britse filosoof Isaiah Berlin (1909-1997) zou beweren dat dit refrein naadloos aansluit bij hoe wij tegenwoordig het begrip 'vrijheid' invullen: vrijheid als onafhankelijkheid. Zolang je je niet hoeft te committeren ben je vrij. Vrijheid is dat deel van je leven waar anderen niets over te zeggen hebben. Dit geldt in de liefde, op het werk of in relaties met anderen. Berlin definieert dit idee als volgt: 'Met vrij-zijn in deze zin bedoel ik dat anderen zich niet in mijn zaken mengen. Hoe ruimer het gebied van deze niet-inmenging, des te groter mijn vrijheid. Deze vrijheid behoud je dus door je zo lang mogelijk nergens aan te verbinden, want dan heeft niemand iets over je te zeggen. (pagina 41-42)

 

Wanneer er te veel opties zijn, kunnen we dus niet goed meer kiezen. Als alle supermarktdirecteuren dit onderzoek als leidraad namen voor hun beleid, zouden de supermarkten in Nederland heel wat overzichtelijker worden. Maar hoewel we moeilijker tot een keuze komen als er meer opties zijn, verkiezen we toch het meeste aantal keuzemogelijkheden. Daarom wordt het kraampje met 24 soorten jam drukker bezocht dan het kraampje met slechts 6 soorten.
  Op de meeste gebieden in ons leven hebben we tegenwoordig meer keuzes dan onze voorouders. Dit geldt voor onze opleiding, loopbaan, liefdesleven of woonplaats, al dan niet met een gezin. We hebben en willen veel keuzeopties, maar precies die hoeveelheid aan opties geeft onrust en zorgt ervoor dat we niet kunnen kiezen. het lijkt dat we iets willen wat we niet aankunnen.
  Maar als al die opties het ons zo moeilijk maken, waarom willen we ze dan toch? Omdat kennelijk het aantal keuzemogelijkheden ons gevoel van vrijheid vergroot. Hoe meer te kiezen je hebt, hoe vrijer je je voelt. Sterker nog, het openhouden van opties staat tegenwoordig gelijk aan vrijheid. Zolang we niet kiezen, leggen we ons niet vast en daarmee wordt onze vrijheid vergroot. (pagina 44-45)

Draadje (oktober 2023)

Artikel: Next Freedom en koning Midas (december 2018)

Terug naar Overzicht alle titels