zondag 31 maart 2024

Saskia Pieterse & Janneke Stegeman

Uitverkoren : hoe Nederland aan zijn zelfbeeld komt
Athenaeum, Polak & Van Gennep 2024, 280 pagina's  € 24,99

Verschijnt september 2024

Korte bio van Saskia Pieterse (19?) & Janneke Stegeman (1980)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Vrij, tolerant, verlicht en gematigd. Al sinds de zeventiende eeuw zien Nederlanders zichzelf bij voorkeur als ondernemend en nuchter. Vrije burgers die zichzelf en een ander niet snel op een voetstuk plaatsen. In Uitverkoren leggen Janneke Stegeman en Saskia Pieterse dit chronisch positieve zelfbeeld op de snijtafel. Waar komt het beeld vandaan en vooral: hoe valt het te rijmen met vier eeuwen koloniale overheersing?

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels


Adrienne Rich

Uit vrouwen geboren : moederschap als ervaring en instituut
Nijgh & Van Ditmar 2024, 336 pagina's € 24,99

Oorspronkelijke titel: Of Woman Born : Motherhood as Experience and Institution (1976)

Verschijnt augustus 2024

Wikipedia: Adrienne Rich (1929-2012)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Sinds de verschijning in 1976 heeft dit boek keer op keer voor nieuwe generaties vrouwen een revolutie betekend in hun denken over moederschap en vrijheid. Rich combineert an­tropologie, feministische theorie, literatuur en psychologie met een nietsontziend zelfonderzoek.

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels


Wilma de Rek

Rust, reinheid en regelmaat : wijsheid van vroeger voor het leven van nu
Nijgh & Van Ditmar 2024, 352 pagina's  - € 25,99

Verschijnt september 2024

Korte bio van Wilma de Rek (1963)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
De een spreekt van de drie R’en, de ander van de drie R’s en de volgorde waarin de woorden worden gezet wil ook nog weleens variëren; maar feit is dat het credo ‘rust, reinheid en regelmaat’, in 1907 gelanceerd door wijkverpleegkundige Sien van Hulst uit Harlingen, niet kapot is te krijgen. Van de woorden alleen al gaat iets weldadigs uit, de heerlijke belofte van overzicht en controle, van orde en kalmte, van een gelukt leven. Maar waar hebben we het over als we het over reinheid, rust en regelmaat heb­ben? En wie was de vrouw die de slogan bedacht en wat kunnen we er in onze huidige, hectische tijden mee?

Fragment uit

Lees vooral ook: Gouden jaren : hoe ons dagelijks leven in een halve eeuw onvoorstelbaar is veranderd (2014) en Het goede leven : hoe Nederland in een halve eeuw steeds welvarender werd (2018) van Annegreet van Bergen.

Terug naar Overzicht alle titels


Dick Bijl

Pillendraaiers : hoe de farmaceutische industrie zo machtig werd
Querido 2024, 224 pagina's  € 22,50

Verschijnt september 2024

Biografie van Dick Bijl (1956)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
In Pillendraaiers beschrijft Dick Bijl de opkomst en triomftocht van de farmaceutische industrie. In de negentiende eeuw leidde de samenwerking tussen de opkomende chemische industrie en de verfindustrie in Duitsland en Zwitserland tot de eerste bedrijven die op industriële schaal medicijnen gingen produceren. Sommige zijn uitgegroeid tot invloedrijke multinationals. Die ontwikkeling kende vele hoogte- en dieptepunten: er kwamen levensreddende middelen als penicilline en insuline, maar ook, in het bereik van de psychofarmaca en niet alleen daarin, twijfelachtige en zelfs dodelijke medicijnen. Medicijnen behoren inmiddels tot de belangrijkste doodsoorzaken, terwijl we ze graag als levensreddend zouden zien.

Een paar bedrijven zijn bijna monopolist op het gebied van medicijnen en hebben op alle fronten (zoals het wetenschappelijk onderzoek en de registratie) de touwtjes stevig in handen. Dat is vaak funest. Zo had het softenonschandaal uit de jaren zestig ertoe moeten leiden dat er veel beter zou worden getest op effectiviteit en bijwerkingen van medicijnen. Bij de griepprik zijn ook tal van vraagtekens te zetten, net als bij de manier waarop het coronavaccin werd geïntroduceerd. In Pillendraaiers laat Dick Bijl overtuigend zien dat de macht van de farmaceutische industrie enorm is – en waarom het belangrijk is haar kritisch te volgen.

Fragment uit

Lees ook: De zaak Organon : geneesmiddelen in de greep van bedrijvenpoker van Jack Burgers & Johan Heilbron (uit 2018) of  Het pijnstillerimperium : de geheime familiegeschiedenis achter de opiatencrisis van Patrick Radden Keefe (uit 2021).

Laya Liverpool

Hoe racisme ons ziek maakt : onze gezondheid en medische ongelijkheid
Atlas Contact 2024, 368 pagina's € 24,99

Oorspronkelijke titel: (2024)

Website Laya Liverpool (19?)

Korte beschrijving

Tekst op website
Liverpool toont dat institutioneel racisme ook diep in onze gezondheidszorg zit.

Wist je dat: » De babysterfte in Nederland het hoogst is in wijken waar traditioneel veel mensen van kleur wonen, zoals de Bijlmer? » Mensen met een Zwarte of Aziatische afkomst in Engeland veel langer wachten op een kankerdiagnose dan witte mensen? En dat is nog maar het topje van de ijsberg. In Hoe racisme ons ziek maakt legt viroloog en wetenschapsjournalist Layal Liverpool de etnische blinde vlek van de medische wereld bloot. In de gezondheidszorg is de menselijke proefpersoon standaard wit (en vaak man), waardoor raciale vooroordelen en hiaten onvermijdelijk ontstaan. Aan de hand van wereldwijd wetenschappelijk onderzoek toont ze de schokkende (en vaak fatale) gevolgen van deze raciale ongelijkheid. Zo laat ze zien hoe raciale stereotypes mensen van kleur kwetsbaarder maken voor ziekten en zorgen voor minder kans op de juiste behandeling of genezing. Gelukkig is er hoop – en Liverpool geeft concrete handvatten die een gezondere wereld voor iedereen mogelijk maken.

Fragment uit

Marijn Kruk

Opstand : de populistische revolte en de strijd om de ziel van het Westen
Prometheus 2024, 224 pagina's  € 20,99

Verschijnt juni 2024

Wikipedia: Marijn Kruk (1971)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels


Maarten Boudry 3

Het verraad aan de Verlichting : hoe progressieven de weg kwijtraakten (en kunnen terugvinden)
Prometheus 2024, 192 pagina's  € 20,99

Verschijnt september 2024

Wikipedia: Maarten Boudry (1984)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever

Fragment uit

Lees ook: Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat (uit 2019) en Waarom ons klimaat niet naar de knoppen gaat (als we het hoofd koel houden) (uit 2021).

Terug naar Overzicht alle titels


Bastiaan Rijpkema

Tolerantie : een politieke filosofie van twijfel
Nieuw Amsterdam 2024, 80 pagina's  € 14,99

Verschijnt april 2024

Wikipedia: Bastiaan Rijpkema (1987)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Tolerantie begint bij twijfel - zo wordt in Tolerantie betoogd. Voor een traditie van denkers over tolerantie - van Voltaire tot Karl Popper - was dit een belangrijk uitgangspunt. Dit boek wil die traditie blootleggen en de waarde daarvan voor onze politiek laten zien.

Twijfel, zelfkritiek en zelfcorrectie kunnen fouten voorkomen en ervoor zorgen dat gemaakte fouten eerder ontdekt en verbeterd worden. Daarnaast is twijfel een bouwsteen voor onderling begrip en verdraagzaamheid - de ander kán gelijk hebben. Maar twijfel kent ook keerzijden. Werkt ze niet verlammend, juist nu de klimaatcrisis ons tot handelen dwingt? Is een overdaad aan wantrouwen niet juist het probleem in politiek Den Haag? Twijfel kan bovendien strategisch of zelfs ontwrichtend ingezet worden - door populisten en complotdenkers.

Dit boek gaat op zoek naar een politieke filosofie van tolerantie. Belangrijkste inspiratiebron daarbij is Karl Popper, bij wie het denken over tolerantie vanuit de waarde van twijfel culmineert.

Fragment uit

Lees ook: Duidelijkheid van Tom-Jan Meeus (2024)

Terug naar Overzicht alle titels


Roman Krznaric 4

Geschiedenis voor morgen : inspiratie uit het verleden voor de toekomst
Ten Have 2024, 272 pagina's  - €22,99

Oorspronkelijke titel: History for tomorrow: Inspiration from the Past for the Future of Humanity (2024)

Verschijnt september 2024

Wikipedia: Roman Krznaric (1971)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis. Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?

Terwijl politici vastzitten in het nu, pleit Krznaric in Geschiedenis voor morgen voor een blik achterwaarts om de toekomst vorm te geven. Hij put hoopvolle lessen uit de geschiedenis om deze crises te overwinnen en onthult hoe het verleden niet alleen ons begrip van gisteren verdiept, maar ook onze relatie met de toekomst herdefinieert.

Over eerder werk: 'Een van de meest prominente stemmen in de filosofische en politieke beweging die pleit voor meer langetermijndenken' – NRC Handelsblad
'Krznaric is een filosoof die grote ideeën wil laten landen bij een groot publiek, het liefst op een speelse manier' – De Groene Amsterdammer
'Wakkert je verbeelding aan' – Flow Magazine
'Roman Krznaric verzamelt prachtige ideeën. Zeer leesbaar en hoopgevend' – Trouw
'Hij haalt ons hoofd uit het zand en stelt een fundamenteel probleem vast' – De Morgen
'Roman Krznaric schreef een indrukwekkend boek over onze moderne crisissen' – Knack

Fragment uit

Lees ook: Empathie : een revolutionair boek (uit 2014), Carpe diem : de geschiedenis van een culturele kaping (uit 2017) en De goede voorouder : langetermijndenken voor een kortetermijn wereld (uit 2021)

Terug naar Overzicht alle titels


Cindy Skach

Deel je tomaten met je buren : … en 5 andere lessen om een betere burger te zijn
Atlas Contact 2024, 240 pagina's  € 23,99

Oorspronkelijke titel: How to be a citizen (2024)

Verschijnt september 2024

Website Cindy Skach (19?)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Deze bedrieglijk eenvoudig lessen kunnen leiden tot grote veranderingen. Een verrassend en positief boek in tijden van democratisch ongemak.

Vooraanstaand rechtsgeleerde Cindy Skach heeft in diverse landen meegeschreven aan grondwetten. Zoals velen had ze de volle overtuiging dat een goede samenleving alleen kan bestaan via wetten en regels. Maar na een reeks (inter)- nationale teleurstellingen gaat ze nu de wereld over met een nieuwe boodschap: democratieën ontstaan niet top-down, maar dankzij de interactie tussen burgers – en dat vereist een actieve houding van ons allemaal. In dit verrassende boek plaatst Skach het vaak vergeten concept ‘burgerschap’ in het hart van ons democratisch denken en presenteert ze 6 lessen om onze samenleving van onderop te versterken. Die lessen zijn soms bedrieglijk eenvoudig: deel je tomaten uit je tuin, breng tijd door op het buurtpleintje. Maar samengenomen kunnen ze leiden tot grote veranderingen. Zo biedt Skach een hoopvolle gids voor een betere wereld – een wereld die we samen kunnen bouwen

Cindy Skach is een gezaghebbende Amerikaanse wetenschapper op het gebied van constitutioneel recht en politieke theorie. Ze was hoogleraar aan de universiteiten van Harvard, Bologna en Oxford en aan het King’s College in Londen. Skach woont tegenwoordig in het Verenigd Koninkrijk.

Fragment

Terug naar Overzicht alle titels


Joseph E. Stiglitz 3

De weg naar vrijheid : economie en de goede samenleving
Querido 2024, 384 pagina's € 29,99

Oorspronkelijke titel: The Road to Freedom : Economics and the Good Society (2024)

Verschijnt juni 2024

Wikipedia: Joseph E. Stiglitz (1943)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Vrijheid is een kernwaarde in onze maatschappij. Maar het woord ‘vrij’ is gekaapt en wordt gebruikt om uitbuiting te rechtvaardigen. De farmaceutische industrie neemt de vrijheid om te veel geld te vragen voor medicijnen, grote techbedrijven zijn gevrijwaard van toezicht als het om privacy gaat, politici voelen zich vrij om tot opstand op te roepen, en het bedrijfsleven wordt nauwelijks belemmerd in zijn vrijheid om de planeet te vervuilen. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Wiens vrijheid is eigenlijk het belangrijkst – en welke vrijheid moeten we dringend heroverwegen?

Nobelprijswinnaar Joseph E. Stiglitz betoogt dat het westerse politieke en economische systeem geen werkelijke vrijheid biedt: neoliberalisme en vrijemarktkapitalisme vormen voor veruit de meeste mensen juist een bedreiging. De weg naar vrijheid laat zien dat een fundamentele herwaardering van de democratie en de economie noodzakelijk is, en niet alleen in de Verenigde Staten: welk systeem staat dan wél garant voor een goede samenleving, inclusief betekenisvolle vrijheden voor het grootste deel van de mensheid? Het nieuwe boek van Stiglitz is essentieel voor iedereen die zich een toekomst voorstelt waarin tolerantie en vrijheid centraal staan.

Fragment uit

Lees ook: De euro : hoe de gemeenschappelijke munt de toekomst van Europa bedreigt (uit 2016) en Winst voor iedereen : progressief kapitalisme in een tijd van onvrede (uit 2019).

Terug naar Overzicht alle titels


Irene van Staveren

De vrije markt bestaat niet : naar een economie van verbinding
Ten Have 2024, 224 pagina's € 22,99

Verschijnt augustus 2024

Wikipedia: Irene van Staveren (1963)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
In De vrije markt bestaat niet belicht Irene van Staveren scherpzinnig sociaal-economische kwesties, doordrenkt met een verfrissende dosis maatschappelijk engagement. Als hoogleraar economie en ethiek brengt ze diepgaande inzichten in de complexe relatie tussen economie, rechtvaardigheid en duurzaamheid.

Haar heldere schrijfstijl en toegankelijke benadering maken het boek inspirerend voor een breed lezerspubliek. Van Staveren daagt lezers uit na te denken over een rechtvaardigere en duurzamere samenleving.

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels


Kees Vuyk 3

Weg van de natuur : over de grote ontworteling
Ten Have 2024, 224 pagina's  - € 22,90

Verschijnt juli 2024

Wikipedia: Kees Vuyk (1953)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Urgent nieuw boek van voormalig winnaar prijs voor het beste filosofieboek van het jaar Kees Vuyk. Over onze problematische verhouding met de natuur.

In Weg van de natuur onderzoekt socioloog Kees Vuyk de achtergronden van de crises van deze tijd. De rode draad die door al deze crises heen loopt, is dat onze omgang met de natuur drastisch is veranderd. De natuur is niet langer iets waar we deel van uitmaken, maar iets om te beheersen.

Vuyk laat in dit boek zien hoe ons idee van de natuur in de afgelopen eeuwen uit koers is geraakt, toont wat dit nu voor ons betekent, en opent een hoopvolle weg waarin de mens weer onderdeel wordt van de natuur.

Fragment uit

Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen

Lees ook: Oude en nieuwe ongelijkheid : over het failliet van het verheffingsideaal (uit 2017) en De feilbare mens : waarom ongelijkheid zo slecht nog niet is (uit 2019)

Marietje Schaake

De stille coup : hoe tech is gaan regeren en we de macht weer terugwinnen
Atlas Contact 2024, 320 pagina's € 24,99

Verschijnt augustus 2024

Korte bio van Marietje Schaake (1978)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Technologie en het internet beheersen in grote mate ons leven, maar er is amper democratische controle op de bedrijven die deze wereld vormgeven.

Of het nu gaat om de toeslagenaffaire of de oorlog in Oekraïne, techbedrijven spelen een steeds dominantere rol in onze wereld. Helaas is wat goed is voor de aandeelhouders niet automatisch goed voor de samenleving. Te lang hebben politici ruimte gegeven aan het marktdenken; het is nu dringend tijd dat de democratie weer de overhand krijgt. In De stille coup deelt technologiebeleidsexpert Marietje Schaake uit de eerste hand en op basis van haar eigen ervaringen in het Europarlement hoe grote en kleine technologiebedrijven de wereld regeren. De huidige situatie vereist nieuwe oplossingen, vooral omdat doorbraken in kunstmatige intelligentie de machtsconcentratie van een handvol technische elites verder intensiveren. De stille coup is een bij vlagen bloedstollende beschrijving van hoe we de controle over ‘big tech’ verloren – en een noodzakelijke visie op hoe we de macht terug kunnen winnen.

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels



Sunil Amrith

 De brandende aarde : hoe de mens de aarde veranderde
Athenaeum, Polak & Van Gennep 2024, 448 pagina's  - € 29,99

Verschijnt september 2024

Oorspronkelijke titel: (2024)

Wikipedia: Sunil Amrith (1979)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Door grote uitvindingen in en innovatie van de landbouw is de productie van voedsel gigantisch gegroeid. Razendsnelle ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat de levensverwachting van miljarden mensen binnen een tijdsbestek van enkele decennia overal ter wereld sterk is toegenomen. Tegelijkertijd heeft technologische vooruitgang eraan bijgedragen dat de mens zowél zijn medemens als de aarde uitbuit.

In De brandende aarde brengt historicus Sunil Amrith de geschiedenissen samen van klimaat en imperialisme, van genocide en ecocide en van menselijke vrijheid en de prijs die de aarde daarvoor betaalt. Zijn benadering biedt een nieuwe manier om te begrijpen hoe de mens de aarde hervormt inclusief zichzelf. En hij verklaart hoe door milieuschade grootschalige migratiebewegingen zijn ontstaan.

In zijn magistraal geschreven epos De brandende aarde herinterpreteert Amrith een geschiedenis die tot voor kort enkel werd bezien vanuit een Euro- en antropocentrisch perspectief.

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels


zaterdag 30 maart 2024

Stefano Mancuso 5

De levende stad : pleidooi voor een groene leefomgeving
Cossee 2024, 224 pagina's  - € 22,99

Oorspronkelijke titel: ?? (202?)

Wikipedia: Stefano Mancuso (1965)

Korte beschrijving

Tekst op website
Eeuwenlang is de mens bezig geweest met het zoeken naar en veroveren van nieuwe leefgebieden. De laatste honderd jaar hebben we de stad als beste woonomgeving verkozen – in 2070 zal zeventig procent van de mensen in de stad wonen. Het is de plek waar we onze overlevingskansen het hoogst inschatten, waar we een goede levenskwaliteit verwachten. Maar daarmee hebben we de natuur geëlimineerd uit ons denken.

In De levende stad daagt Stefano Mancuso ons uit het stadse leven te heroverwegen aan de hand van de volgende paradox: de opwarming van de aarde zal het stadse leven voorgoed veranderen, maar de stad zélf is daar de belangrijkste oorzaak van. En dus moeten we niet alleen onze steden, maar ook ons denken vergroenen.

Hoog tijd om de stad niet meer te bouwen met de mens als voorbeeld (met een centrum als hart en woonwijken als longen), maar de stad te zien als een plant, een levend en circulair organisme: duurzaam en gedecentraliseerd. Op enthousiaste toon en met veel verrassende voorbeelden laat Mancuso zien wat ons nu te doen staat.

Fragment uit

Lees ook:  Reizend groen : de wonderbaarlijke migratie van planten (uit 2019), De universele rechten van de plant (uit 2020) en Plantenrevolutie : hoe planten onze toekomst bepalen (uit 2018) en Bomen van de wereld (2022).

Terug naar Overzicht alle titels

Noam Chomsky & Edward S. Herman

Manufacturing consent : de politieke economie van de massamedia
EPO 2024, 440 pagina's -  € 29,90

Oorspronkelijke titel: Manufactoring consent : the Political Economy of the Mass Media (2024)

Wikipedia: Noam Chomsky (1928) en Edward S. Herman (1925-2017)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Hoe komt het dat de grote media in de VS zich vrijwel altijd als spreekbuis van de macht gedragen terwijl niemand hun journalisten influistert wat ze moeten schrijven? Over die kwestie publiceerden Noam Chomsky en Edward S. Herman 'Manufacturing Consent'. Het boek, dat voor het eerst verscheen in 1988, zette destijds alle mediakritiek op zijn kop, ook ver buiten de VS. Tot dan waren onkunde, amateurisme of tijdsgebrek van journalisten de gangbare verklaringen voor blunders in het nieuws. Chomsky en Herman daarentegen hameren op de eigendomsstructuren, de organisatie en het opzet van de bedrijven achter uw krant, website of journaal. Hun diepgaande analyse van de politieke economie van massamedia leidde tot hun wereldberoemde propagandamodel dat tot op vandaag actueel blijft. Het is een voortdurend onderling samenspel van verschillende informatiefilters waarmee subtiel de geesten worden gekneed. 'Manufacturing Consent' verscheen merkwaardig genoeg nooit in het Nederlands. Met deze uitgave, voorzien van een gloednieuwe inleiding van Chomsky, is dat euvel rechtgezet.

Fragment uit

Lees ook: Het einde van de Amerikaanse droom : de tien principes voor de concentratie van rijkdom en macht (uit 2017) of Gebakken lucht van Nick Davies (uit 200910)

Terug naar Overzicht alle titels

Teun van de Keuken

 De mens is een plofkip : hoe de voedingsindustrie ons ziek maakt
Thomas Rap 2024, 160 pagina's  -  € 18,99

Wikipedia: Teun van de Keuken (1971)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Echt voedsel met herkenbare ingrediënten heeft de afgelopen decennia grotendeels plaatsgemaakt voor zwaar bewerkt fabrieksvoer zonder enige voedingswaarde, dat zo aangenaam is van structuur en smaak dat we er geen genoeg van krijgen. Via uitgekiende receptuur, slimme marketing en agressieve reclame mest de voedingsindustrie ons vet als plofkippen, met ziekte en hoge maatschappelijke kosten tot gevolg. De fabrikanten zeggen dat wij zelf verantwoordelijk zijn voor ons gedrag. Maar is dat wel zo?

In De mens is een plofkip legt Teun van de Keuken de voedingsindustrie onder de loep en laat hij feilloos zien wat er misgaat. Maar hij biedt ook perspectief: met de juiste maatregelen is er een mooiere, lekkerdere en gezondere toekomst mogelijk.

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels

Michiko Kakutani 2

De grote golf : het tijdperk van ontwrichting en de opkomst van de buitenstaander
Spectrum 2024, 272 pagina's -  € 22,50

Oorspronkelijke titel: The Great Wave: The Era of Radical Disruption and the Rise of the Outsider (2024)

Wikipedia: Michiko Kakutani (1955)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Financiële crises, sociale ongelijkheid, oorlogen: we leven in een tijd van chaos en onzekerheid, waarin steeds meer mensen het vertrouwen in instituties en elites zijn verloren. Zij gaan via niet-traditionele kanalen op zoek naar informatie en dragen zo bij aan de opkomst van een nieuwe generatie stemmen die voorheen als radicaal, onorthodox of marginaal werden beschouwd. Ondertussen wakkeren economische ongelijkheden populistische woede aan, worden democratische idealen verder ondermijnd en wordt steeds vaker desinformatie verspreid via internet en AI.

In De grote golf gaat Pulitzerprijswinnaar Michiko Kakutani in op de gevolgen van deze nieuwe machtsverhoudingen. Ze toont hoe ideeën van de marge naar de mainstream verschuiven en onderzoekt de groeiende invloed van buitenstaanders. Tegelijkertijd plaatst ze de crises van vandaag in de context van crises die eerdere scharniermomenten in de geschiedenis bepaalden. Haar conclusie: de huidige instabiliteit toont niet alleen de kwetsbaarheid van onze wereld, maar wijst ons ook op de veranderingen die nodig zijn om dit tumultueuze tijdperk te overleven en een duurzame toekomst op te bouwen.

Michiko Kakutani is voormalig hoofdredacteur boekrecensies bij The New York Times. Ze staat bekend om haar scherpe recensies, waarvoor ze in 1998 de prestigieuze Pulitzerprijs ontving. Kakutani studeerde Engelse literatuur aan Yale en heeft gewerkt voor The Washington Post en Time. Eerder verschenen bij Spectrum Ex libris en Het einde van de waarheid.

Fragment uit

Lees ook: Het einde van de waarheid : over leugens in het tijdperk van Trump (uit 2018).

Terug naar Overzicht alle titels


Rob de Wijk 5

Het nieuwe IJzeren gordijn : hoe de machtspolitiek terugkeert in Europa
Balans 2024, 320 pagina's - € 23,99

Wikipedia: Rob de Wijk (1954)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Europa lijdt al meer dan dertig jaar aan zelfoverschatting, stelt Rob de Wijk in dit urgente en hoogst actuele nieuwe boek. Een pijnlijke realiteit, waarmee wij door de oorlog in Oekraïne hardhandig zijn geconfronteerd.

Als winnaar van de Koude Oorlog vond Europa zijn economische systeem en democratische en humanitaire waarden superieur aan die van andere landen. Eeuwen van machtspolitiek maakten daarom plaats voor een idealistisch buitenlandbeleid, waarbij defensie steeds werd uitgekleed. De rekening van dit denken kregen wij gepresenteerd op 24 februari 2022, toen Rusland Oekraïne binnenviel. Machtspolitiek bleek toch niet verdwenen. De militaire dreiging voor Europa evenmin, maar dat kon zichzelf intussen allang niet meer verdedigen.

De prijs van dertig jaar militaire verwaarlozing, morele politiek en zelfoverschatting is hoog. We stevenen af op een permanente confrontatie met Rusland, op een nieuwe Koude Oorlog en een nieuw IJzeren Gordijn. Maar niet alles is verloren, concludeert De Wijk in dit fascinerende nieuwe boek. De Oekraïne-oorlog heeft Europa gedwongen zich aan te passen aan een nieuwe tijd. En paradoxaal genoeg liggen daarin juist kansen om onze welvaart en veiligheid beter te verankeren.

Fragment uit

Lees ook: 5 over 12 : hoe Nederland toch sterker uit de crisis kan komen (2012), De nieuwe revolutionaire golf : waarom burgers zich van hun leiders afkeren (2016), De nieuwe wereldorde : Hoe China sluipenderwijs de macht overneemt (2019)en De slag om Europa : hoe China en Rusland ons continent uit elkaar spelen (2021)

Terug naar Overzicht alle titels

Rik Peels

De extremist en de wetenschapper : hoe we radicalisering beter kunnen begrijpen
Balans 2024, 127 pagina's € 19,25

Wikipedia: Rik Peels (1983)

Korte beschrijving
Een diepgaande beschouwing over filosofie, theologie, radicalisme en extremisme. Extremisme en radicalisering zijn momenteel hete hangijzers, of het nu gaat om extreemrechts, anti-institutioneel radicalisme of complotdenken. Rik Peels onderzoekt in dit boek verschillende manieren om hedendaagse radicalisering beter te begrijpen. Hij bevraagt de aard van extremisten en de rol van wetenschap en overheid in de omgang met radicale stemmen. Daarbij onderzoekt hij of de oudste wetenschappen, de filosofie en de theologie, ons iets leren over extremisme dat we tot nu toe gemist hebben. Bevlogen en met diepgang geschreven. Met een enkele illustratie. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep.  Rik Peels (Zoetermeer, 1983) is houder van een University Research Chair, hoogleraar religie en theologie en hoogleraar filosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij publiceerde meerdere boeken. Zijn werk wordt in meerdere landen uitgegeven.

Tekst op website uitgever
Rik Peels onderzoekt in dit boek verschillende manieren om hedendaagse radicalisering beter te begrijpen. Zijn extremisten gek of zijn ze in feite gezonde, rationele mensen?

‘Eindelijk! Een filosoof annex theoloog die een deel van het antwoord geeft waar we al decennia naar zoeken: hoe moeten we radicalisering begrijpen? Peels levert een uiterst waardevolle en unieke, nieuwe bijdrage aan de explosieve radicaliseringspuzzel.’ – Beatrice de Graaf Het icoon van gewelddadig extremisme is nog altijd de aanslag op de Twin Towers van 11 september 2001. Maar er is de afgelopen jaren veel veranderd. Extremisme komt vandaag de dag van verschillende kanten. Niet alleen is extreemrechts flink gegroeid, er is ook steeds meer anti-institutioneel radicalisme, dat zicht richt tegen overheid, wetenschap, media en rechtspraak. Ook zijn extremisme en radicaal complotdenken sterker verweven geraakt, onder meer door de coronacrisis. Rik Peels onderzoekt verschillende manieren om hedendaagse radicalisering beter te begrijpen. Zijn extremisten gek of zijn ze in feite gezonde, rationele mensen? Moeten wetenschap en overheid luisteren naar extremisten, en hoe dan? Kunnen de oudste wetenschappen, de filosofie en de theologie, ons iets leren over extremisme dat we tot nu toe gemist hebben?

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels

Maarten van Rossem 3

Maarten van Rossem over populisme en onze democratie
Nieuw Amsterdam 2024, 111 pagina's   € 17,50
Een geactualiseeerde editie van Waarom is de burger boos? (uit 2010)

Wikipedia: Maarten van Rossem (1943)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
De PVV leek in een politiek isolement langzaam te verkommeren. Tot ieders verrassing is die partij wakker gekust door de VVD, een dominante partij die bij de verkiezingen van 2023 een soort politieke zelfmoord heeft gepleegd. Wat gaat dit betekenen voor de Nederlandse politiek?

In deze geactualiseerde uitgave van de bestseller Waarom is de burger boos? blikt Maarten van Rossem terug op ruim twintig jaar populisme in Nederland: van Pim Fortuyn, Rita Verdonk en Thierry Baudet tot Caroline van der Plas, Pieter Omtzigt en Geert Wilders. Van Rossem laat zien hoe PVV, NSC en BBB zo populair konden geworden. Hij maakt duidelijk dat een deel van het electoraat de overheid, het politieke systeem en de maatschappelijke elite als vijanden zijn gaan zien. Deze ontevreden kiezers hebben sinds het begin van de eeuw steeds op nieuwe, veelbelovende ‘verlossers’ gestemd. Tragisch genoeg hebben die nooit de indruk gewekt de gesignaleerde problemen op te kunnen lossen. Het populisme is het onkruid dat groeit in de kloof tussen de belofte en de werkelijkheid van de democratie.

Fragment uit Louter de Tegenpartij?
Zo zijn we weer terug bij de PVV, nu Nederland sterkste politieke partij, die in vrijwel alle denkbare opzichten een programmatische boodschap heeft die zowel in strijd met de werkelijkheid is als met de werkelijke belangen van de natie. Vrijwel sinds de oprichting beweert de PVV dat Nederland wordt bedreigd door 'islamisering'.  Daarbij gaat het niet om de problemen in sommige wijken van onze grote steden, nee, het gaat om de dreigende islamisering van heel Nederland. Die dreiging is niet een zaak van de lange termijn, of één mogelijkheid onder vele; die dreiging is nu, die dreiging is urgent. Er moeten nu maatregelen genomen worden. Wat in Nederland dreigt, dreigt in heel Europa, Eurabië is een reel perspectief, in samenhang met de georganiseerde 'omvolking'.  Vandaar ook de noodzakelijke criminalisering van alle uitingen van de islam in Nederland. Om de rechtsstaat te redden moet de rechtsstaat voorlopig opgedoekt worden. Vanzelfsprekend moeten we ook zo snel mogelijk uit de EU, en terug naar de gulden. Onze grenzen moeten dicht en vervolgens streng worden bewaakt. Maar van die islamisering is geen sprake, de moslims vormen nog steeds een kleine, machteloze minderheid, laat staan dat Eurabië een serieuze propositie is.

Ach, zullen veel kiezers van de PVV daarom zeggen: het loopt zo'n vaart dus niet en Wilders is toch milder geworden? Data zit toch iets heel geks in. De PVV heeft twintig jaar lang een even luguber als vals sprookje tot zijn centrale boodschap gemaakt, en nu, nu de macht lonkt, telt dat ineens niet. Hoe zeker weten we dat? Is het niet vreemd dat de PVV alleen kan meeregeren als zij de kern van haar politieke bestaan plotseling moet ontkennen? Hoeven we de hele PVV eigenlijk niet serieus te nemen? Zijn die 37 zetels dan eigenlijk niet meer dan de opgestoken vinger van de boze kiezer? Is de PVV slechts louter de fameuze Tegenpartij van F. Jacobse en Tedje van Es?

Uitvoering van het programma van de PVV is niet alleen in strijd met de Grondwet, maar ook in strijd met onze normale wetgeving, met de regelgeving van de EU, met de internationale verdragen die wij hebben getekend en ten slotte fundamenteel in strijd met de beginselen van de democratische rechtsstaat in het algemeen. De formatie van een eventueel kabinet is nog in de verkennende fase op het moment dat ik dit schrijf. Ik heb dus geen idee hoe dit gaat aflopen. Het lijkt mij echter essentieel dat de mogelijk deelnemende partijen kraakhelder en zwart op wit de verzekering van de PVV krijgen dat de partij afziet van vrijwel haar gehele gedachtegoed. (pagina 106-107)

Lees ook: Kapitalisme zonder remmen : opkomst en ondergang van het marktfundamentalisme (2011)  en  De 21ste eeuw die in de jaren zeventig begon (2024?)


Carel van Schaik & Kai Michel

Lessen van de oermens : hoe wij vervreemd raakten van onszelf
Balans 2024, 400 pagina's € 27,99

Wikipedia: Carel van Schaik (1953) en Kai Michel (1967)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Elke dag wordt het nieuws gedomineerd door crises, oorlogen en rampen. Het aantal mensen dat lijdt aan depressies en angststoornissen is nog nooit zo hoog geweest. Heel lang heeft de kerk ons  voorgehouden dat alle onheil wordt veroorzaakt door de zondigheid van de mens. In onze huidige, individuele maatschappij bestaat een hele industrie van psychologen en coaches die ons allerhande behandelingen voorschrijven, van psychotherapie tot time management, van mindfulness tot weerbaarheidstraining.

De resultaten van die therapieën zijn vaak matig. De oorzaak van alle ellende ligt dan ook niet in onszelf, maar in de omstandigheden waarin wij leven. Terwijl we sociale wezens zijn, leven we in een hyperindividuele samenleving. We zijn verantwoordelijk voor ons eigen geluk, voor ons eigen succes. De prikkels volgen elkaar in steeds hoger tempo op.

We staan altijd aan. Maar in plaats van continu contact via schermen, hebben we rust nodig en relaties met mensen van vlees en bloed. Recent wetenschappelijk onderzoek heeft onomstotelijk aangetoond dat de razendsnel veranderende wereld steeds verder uit de pas gaat lopen met onze evolutionaire make-up. Als we willen weten wat er fout gaat in ons leven, dan moeten we de diepte in van ons verleden en vandaaruit verder kijken. Lessen van de oermens is een even overtuigend als hartstochtelijk pleidooi voor een menselijker wereld.

Fragment uit


Tom van der Meer

Waardenloze politiek : hoe de Nederlandse politiek de kunst van het conflict verloor
Querido 2024, 208 pagina's € 20,--

Website Tom van der Meer (1980)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Het politieke midden heeft het belang van inhoudelijk politiek conflict verwaarloosd. Daardoor is het richtingloos, waardenloos en alternatiefloos geworden. De democratie is klemgeraakt tussen technocratie en populisme. Kunnen de middenpartijen zich nog bevrijden uit deze crisis?

Dit boek biedt een scherpe analyse van de Nederlandse politiek in de afgelopen decennia, en de Rutte-jaren in het bijzonder. In hun poging een zo groot mogelijke groep kiezers na te jagen, maakten middenpartijen zich juist inwisselbaar. Elf jaar lang namen zij hun toevlucht tot middencoalities. Op de grote politieke vraagstukken van onze tijd – van het Groninger gas tot stikstof en corona – vertrouwden deze opeenvolgende regeringen op technocratie. Het gevolg was dat een echte keus aan de kiezer werd ontnomen. Tom van der Meer laat zien waarom juist deze alternatiefloze politiek een voedingsbodem gaf aan het succes van BBB, NSC en PVV in 2023.

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels

Tom-Jan Meeus 2

Duidelijkheid
Maand van de Filosofie 2024, 94 pagina's € 8,--

Wikipedia: Tom-Jan Meeus (1961)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
Vanaf de eeuwwisseling veranderen politici onder invloed van Pim Fortuyn hun taal. Geen mistige formuleringen meer, geen jargon: duidelijkheid. Geert Wilders blinkt erin uit. De gevolgen voor de democratie zijn groot. Het bestel vereist matiging terwijl duidelijkheid juist radicalisering stimuleert. Het ene taboe na het andere sneuvelt, grondrechten staan ter discussie, het parlement zelf en de democratische rechtsstaat. Steeds geeft Wilders de aanzet, en andere partijen voegen zich naar hem ondanks hun bezwaren. Den Haag omarmt zijn aandachtspolitiek en spektakelleegte. Meeus laat aan de hand van Machiavelli zien hoe duidelijkheid bevordert dat de naoorlogse politieke orde bezwijkt, met chaos als resultaat. Dit essay verschijnt ter gelegenheid van de Maand van de Filosofie.

Fragment uit VII
Elke ochtend bespreken Wilders en zijn vertrouwelingen 'nieuwepuntjes' om mee in de media te komen. Inhoud is zelden bepalend, zijn standpunten worden gedreven door opinieonderzoek. 'We krijgen alles van Maurice de Hond doorgemaild: kiezersonderzoeken, peilingen,' zegt Hernandez. Johan Driessen, Wilders' voormalige persoonlijk medewerker, zal me later uitleggen dat de PVV-leider zich alleen uit concurrentie met de SP tegen bezuinigingen op zorg en uitkeringen keert. 'Geert zei: "Slaat natuurlijk nérgens op, maar ik moet het zeggen,'" aldus Driessen. Tegelijk gaat het er in de fractie volgens hem 'onvoorstelbaar knullig' aan toe. Wilders is een begenadigd bespeler van het debat, maar zijn omgeving hangt 'van amateurisme aan elkaar' en zijn mensenkennis is belabberd. Driessen: 'Geert zei vaak: "Ik houd meer van katten dan van mensen."'

Machiavelli over het dilemma van een leider die bemind én gevreesd wil worden: 'Aangezien het moeilijk is beide dingen met elkaar te verenigen, is het, ingeval men tussen de twee moet kiezen, zonder meer veiliger om gevreesd dan bemind te worden. Want van de mensen kan men in het algemeen zeggen dat ze ondankbaar, wispelturig en huichelachtig zijn.' 

Wilders ervaart het een- en andermaal. Zo verlaat de vertrouweling met wie hij anti-islamteksten voorbereidde, het Kamerlid Joram van Klaveren, in 2014 de fractie; later wordt hij moslim. De PVV-factievoorzitter in de Eerste Kamer, Marjolein Faber, nu Tweede Kamerlid, loopt in 2015 tegen de lamp omdat ze het bedrijf van haar zoon inhuurt voor gesubsidieerde opdrachten; Wilders weet van niets. De man die jaren zijn persoonlijke woordvoerder is, de Limburgse PVV-leider Michael Heemels, blijkt in 2016 een cocaïne verslaafde oplichter. Tegen de senator die hij na zijn zege in 2023 voordraagt als verkenner, Gom van Strien, blijkt aangifte wegens oplichting en omkoping te zijn gedaan; alweer is Wilders niet op de hoogte. (pagina 51-52)

Draadje (april 2024)

Lees ook: Haagse invloeden : hoe de Nederlandse politiek echt werkt (2015) en Niemand regeert : de privatisering van de Nederlandse politiek van Marc Chavannes (uit 2009; én nog steeds relevant) 2009)


Terug naar Overzicht alle titels


maandag 25 maart 2024

Nick Cave & Séan O'Hagan

Geloof, hoop en ravage
Kok 2024, 320 pagina's  € 27,99

Wikipedia: Nick Cave (1957) en Séan O'Hagan (1959).

Korte beschrijving
Een verslag van gesprekken tussen de Australische popartiest Nick Cave (1957) en journalist Seán O’Hagan. Het boek onthult diepe emoties van de popzanger en verkent existentiële vragen over geloof, kunst, muziek, vrijheid, verdriet en liefde. De popartiest beschrijft zijn leven van zijn vroege jeugd tot het heden. Aan bod komen liefdes, zijn sterke arbeidsethos, de dood van zijn zoon en zijn transformatie in recente jaren. Opgetekend in interviewstijl in toegankelijk (spreek)taal.  Nick Cave (Warracknabeal, 1957) is dichter en singer-songwriter, bekend van Nick Cave and The Bad Seeds. Daarnaast is hij onder andere schrijver, scenarist, acteur en componist. Hij schreef meerdere boeken. Zijn werk wordt in meer dan twintig landen uitgegeven.  Seán O’Hagan is 

Tekst op website uitgever
Een intieme inkijk in een leven vol kunst, muziek, geloof, verdriet en liefde.

Geloof, hoop en ravage is een weerslag van gesprekken van popzanger Nick Cave met vriend en journalist Sean O’Hagan. In dit betoverende boek onthult Nick Cave zijn diepe emoties. Het verkent existentiële vragen over geloof, kunst, muziek, vrijheid, verdriet en liefde en stapt zonder terughoudendheid Caves levensreis in. Van zijn vroege jeugd tot het heden, met inbegrip van zijn liefdes, zijn onwankelbare arbeidsethos en zijn opmerkelijke metamorfose in recente jaren. Dit boek reikt ladders van hoop en inspiratie aan, gebracht door een ware visionair.

Nicholas Edward Cave (Warracknabeal, 22 september 1957) is een Australische singer-songwriter, dichter, schrijver en acteur. Tegenwoordig woont hij in het Engelse Brighton. Nick ontmoette Mick Harvey en Phil Calvert op de middelbare school in Caulfield nabij Melbourne. Samen richtten zij in 1973 een band op onder de naam The Boys Next Door. De band onderging een naamsverandering naar The Birthday Party toen ze naar Londen verhuisden. De band kreeg toen ook een gitarist, Blixa Bargeld van Einstürzende Neubauten. In 1983 verhuisde de band naar West-Berlijn, en viel kort daarna uit elkaar. Cave, Harvey, en Bargeld vormden daarna Nick Cave and the Bad Seeds met Barry Adamson. De band bracht een aantal succesvolle albums uit over de laatste 20 jaar. Hij is ook de mede-auteur van de onafhankelijk geproduceerde film Ghost of the Civil Dead uit 1989. In hetzelfde jaar bracht hij een boek uit met de titel And the Ass Saw the Angel, dat warm werd ontvangen door critici. Bij bol.com hebben we heel veel cd's en lp's van Nick Cave waaronder ook het laatse album van Nick Cave.

Fragment uit

Terug naar Overzicht alle titels


Stéphane Symons

Schoonheid
Lannoo 2023, 201 pagina's € 22,90

Korte bio van Stéphane Symons (19?)

Korte beschrijving
Een boek over het begrip ‘schoonheid'. Kan er schoonheid zijn zonder lelijkheid? Maakt schoonheid gelukkig? Valt het klassieke schoonheidsideaal nog te redden? Symons verkent het concept van schoonheid in zijn vele vormen, van een bankje in Delft tot een kleurrijk vogeltje in het regenwoud van Nieuw-Guinea. Hij onderzoekt waarom het ideaal van schoonheid tegenwoordig, ook in kunstmilieus, onder vuur ligt. Met behulp van talrijke illustraties en verwijzingen naar grote namen uit de kunstgeschiedenis reconstrueert hij hoe concepten als het sublieme, het lelijke en het reële het begrip 'schoonheid' dreigen te ondermijnen. Het boek biedt argumenten om het klassieke schoonheidsideaal te herstellen. Intelligent en verdiepend geschreven. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep. Met zwart-witfoto’s, voornamelijk van kunstwerken. Stéphane Symons (1981) is een Belgische auteurm en cultuur- en kunstfilosoof. Hij schreef een klein aantal boeken. Zijn werk werd in meerdere landen uitgegeven.

Tekst op website uitgever
In dit boek gaat kunst-en cultuurfilosoof Stéphane Symons na waarom net de schoonheid onder vuur is komen te liggen. In een snelwandeling langs een aantal grote namen uit de recente cultuurtheorie en kunstgeschiedenis reconstrueert hij hoe concepten als het sublieme, het lelijke en het reële het begrip schoonheid van de troon dreigen te stoten.

Bovenal werpt hij zich op als een verdediger van het klassieke filosofische concept. Zo doet hij uit te doeken waarom de schoonheid eeuwenlang wel degelijk aan de kant van het ware en het goede kon worden geplaatst.

Schoonheid brengt ons van een bankje in Delft en een park in Amsterdam langs het Pantheon en de Santa Maria sopra Minerva-basiliek in Rome tot bij een kleurrijk vogeltje in het regenwoud van Nieuw-Guinea. Met als ultieme doel: de klassieke perceptie over schoonheid in ere herstellen.

Fragment uit

Genomineerd voor de Socratesbeker 2024 - tekst op website Maand van de Filosofie
Kan er schoonheid zijn zonder lelijkheid? - Maakt schoonheid ons gelukkig? - Valt het klassieke schoonheidsideaal nog te redden?

Schoonheid verschijnt in de meest uiteenlopende gedaanten. Dit boek brengt ons van een bankje in Delft en een park in Amsterdam, langs het Pantheon en de Santa Maria sopra Minerva-basiliek in Rome, tot bij een kleurrijk vogeltje in het regenwoud van Nieuw-Guinea. Toch is vandaag niet iedereen meer overtuigd van het besef dat schoonheid zo onmisbaar is. Door heel wat critici wordt ze gezien als een onhaalbaar ideaal. Erger nog, schoonheid zou vooral artificiële verlangens in het leven roepen en ficties creëren die maar weinig te maken hebben met het bestaan van alledag.

Dit boek geeft een antwoord op de vraag waarom het ideaal van de schoonheid vandaag, ook in kunstmilieus, onder vuur is komen te liggen. In een snelwandeling langs een aantal grote namen uit de kunstgeschiedenis en met de hulp van talrijke illlustraties reconstrueert cultuur-en kunstfilosoof Stéphane Symons hoe concepten als het sublieme, het lelijke en het reële het begrip 'schoonheid' van de troon dreigen te stoten. Bovenal reikt hij argumenten aan om het klassieke ideaal in ere te herstellen.

Stéphane Symons is als hoogleraar verbonden aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KU Leuven. Zijn onderzoeksdomein is de negentiende- en twintigste-eeuwse esthetica en cultuurfilosofie.


Fragment uit (de) Inleiding - Delft zien en sterven

Ook in maatschappelijke discussies is de schoonheid intussen in de hoek beland waar de klappen vallen. Steeds vaker gaan we ervan uit dat de schoonheid moet worden ontmaskerd, alsof er een parfum van onrechtvaardigheid rond hangt. Zo is er de afgelopen decennia veel te doen geweest rond 'lookism', vooroordelen en discriminatie op basis van uiterlijke kenmerken. Uiterlijke schoonheidskenmerken zijn niet alleen afhankelijk van maatschappelijke normen en standaarden, maar worden bovendien vaak onterecht gelinkt aan positieve karaktertrekken. Die denkfout wordt in verband gebracht met het zogenaamde 'Disney-effect', waarbij de mooie prinses ook als lief en voorkomend wordt voorgesteld, terwijl haar tegenstanders zowel lelijk als boosaardig zijn. Dergelijke aannames resulteren op hun beurt onder meer in aberraties op de arbeidsmarkt en werkvloer. Al bijna dertig jaar geleden werd aangetoond dat het loon van een werknemer met meer dan gemiddelde schoonheidskenmerken tussen de 10 en 15 procent hoger ligt dan dat van een werknemer met minder dan gemiddelde schoonheidskenmerken. In juni 2021 konden onderzoekers uit de universiteit van Buffalo opnieuw bewijzen dat mensen met schoonheidskenmerken veel meer kans krijgen op de arbeidsmarkt, onder meer door de non-verbale taal en de zelfzekerheid die ze ontlenen aan hun fysieke aantrekkelijkheid. Dit 'schoonheidsvoordeel' laat zich voelen in een heel breed spectrum van beroepscontexten en zou onder meer verklaren waarom fysiek aantrekkelijke docenten betere studentenevaluaties krijgen, waarom een investeringsplan van mensen met schoonheidskenmerken meer slaagkans heeft en waarom de aandelen van een bedrijf dat wordt geleid door een 'knappe' CEO  het beter doet op de beurs. In België kan iemand die met 'lookism' wordt geconfronteerd dan ook een juridische klacht indienen en dit onrecht via de rechtbank aanvechten. (pagina 11-12)

Terug naar Overzicht alle titels

Jenny Slatman

Nieuwe lichamelijkheid
Noordboek 2023, 215 pagina's € 22,90

Website Jenny Slatman (19?)

Korte beschrijving
Een empirisch-filosofisch onderzoek naar hoe sociale ongelijkheid voort kan komen uit (voor)oordelen over het menselijk lichaam. Zwarte lichamen worden regelmatig gehinderd in een witte wereld; vrouwenlichamen worden afgeremd in een misogyne wereld; dikke lichamen passen niet in een wereld afgesteld op het gemiddelde lichaam. Deze voorbeelden laten zien dat lichamen nooit op zichzelf staan: ze functioneren in relatie tot andere lichamen en tot de omgeving. Toch is de opvatting nog gangbaar dat lichamelijke problemen op te lossen zijn door te focussen op tekortkomingen van het individu. Jenny Slatman legt uit dat deze aanpak onvoldoende werkt. Ze stelt dat er meer aandacht nodig is voor de materiële relaties waarin lichamen staan, en pleit daarmee voor een nieuwe kijk op lichamelijkheid. Intelligent en met diepgang geschreven. Uitsluitend geschikt voor een geoefende lezersgroep. Met enkele zwart-witfoto’s en -illustraties. Jenny Slatman is hoogleraar Medical & Health Humanities aan Tilburg University. Ze schreef enkele boeken en vertaalde werk van filosoof Merleau-Ponty.

Tekst op website uitgever
Zwarte lichamen worden regelmatig gehinderd in een witte wereld; vrouwenlichamen worden afgeschermd en afgeremd in een misogyne wereld; dikke lichamen passen niet in een wereld die is afgesteld op het gemiddelde lichaam; berolstoelde lichamen kunnen niet met de trap, en depressieve lichamen worden inert omdat de wereld hen niet meer uitnodigt. De voorbeelden laten zien dat lichamen nooit op zichzelf staan. Ze functioneren altijd in relatie tot andere lichamen en tot de omgeving. Toch is de opvatting nog gangbaar dat je lichamelijke problemen kunt oplossen door te focussen op tekortkomingen in het lichaam, in het denken of in het gedrag van individuen. Filosoof Jenny Slatman legt uit dat deze aanpak onvoldoende werkt. Er is meer aandacht nodig voor de materiële relaties waarin lichamen staan. Ze pleit daarmee voor een nieuwe kijk op lichamelijkheid. Een fundamenteel andere blik op gezondheid, ziekte, beperkingen en sociale uitsluiting Jenny Slatman is hoogleraar Medical & Health Humanities aan Tilburg University. Haar onderzoek bestaat uit filosofischantropologische analyses van lichamelijkheid in kunst, expressie en medische praktijken. Zij publiceerde onder meer Vreemd Lichaam. Over medisch ingrijpen en persoonlijke identiteit en vertaalde werk van Merleau-Ponty. Voor haar werk ontving ze een VIDI- en een VICI-beurs.

Fragment uit

Genomineerd voor de Socratesbeker 2024 - tekst op website Maand van de Filosofie
Zwarte lichamen worden regelmatig gehinderd in een witte wereld; vrouwenlichamen worden afgeschermd en afgeremd in een misogyne wereld; dikke lichamen passen niet in een wereld die is afgesteld op het gemiddelde lichaam; berolstoelde lichamen kunnen niet met de trap, en depressieve lichamen worden inert omdat de wereld hen niet meer uitnodigt.

De voorbeelden laten zien dat lichamen nooit op zichzelf staan. Ze functioneren altijd in relatie tot andere lichamen en tot de omgeving. Toch is de opvatting nog gangbaar dat je lichamelijke problemen kunt oplossen door te focussen op tekortkomingen in het lichaam, in het denken of in het gedrag van individuen. Filosoof Jenny Slatman legt uit dat deze aanpak onvoldoende werkt. Er is meer aandacht nodig voor de materiële relaties waarin lichamen staan. Ze pleit daarmee voor een nieuwe kijk op lichamelijkheid.

Een fundamenteel andere blik op gezondheid, ziekte, beperkingen en sociale uitsluiting.

Jenny Slatman is hoogleraar Medical & Health Humanities aan Tilburg University. Haar onderzoek bestaat uit filosofischantropologische analyses van lichamelijkheid in kunst, expressie en medische praktijken. Zij publiceerde onder meer Vreemd Lichaam. Over medisch ingrijpen en persoonlijke identiteit en vertaalde werk van Merleau-Ponty. Voor haar werk ontving ze een VIDI- en een VICI-beurs.

Terug naar Overzicht alle titels

Jeroen Hopster 2

Toeval : een onvoorziene filosofie
Boom 2024, 256 pagina's   € 24,90

Wikipedia: Jeroen Hopster (1987)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
'Een scherpe en liefdevolle analyse van een van de meest ingrijpende en onbegrepen krachten in ons bestaan.’ – Coen Simon

Het momentum in een verkiezingsrace, de ongezochte vondst in de wetenschap of de ontmoeting van twee geliefden: onze wereld barst van het toeval. Fortuna is een bode van geluk, maar kan ook grillig en genadeloos zijn. Kan de mens het toeval beheersen? En zouden we dat moeten willen?

De toevalsfilosofie geeft inzichten in de manieren waarop we toeval kunnen bespelen en moeten doseren. Aanhakend bij grote denkers, van Aristoteles tot Machiavelli, onderzoekt Jeroen Hopster de toevalskunsten van mens en dier. Welke rol speelt toeval in de rechtspraak en in de democratie? Kan het goede leven wel zonder toeval? Mensen streven naar controle en voorspelbaarheid, maar het toeval keert altijd terug. Juist in een wereld van chaos en onzekerheid moeten we wegen vinden om het toeval te omarmen en slim te benutten.

Jeroen Hopster (1987) is universitair docent Ethiek aan de Universiteit Utrecht en columnist voor Filosofie Magazine. Hij promoveerde met een proefschrift over evolutionaire ethiek en doet onderzoek naar morele vraagstukken over techniek en klimaat. Over toeval en ‘what if-geschiedenis’ schreef hij eerder het boek De andere afslag (2018).

Fragment uit

Lees ook: De andere afslag : hoe had het leven anders kunnen lopen? (uit 2018)

Terug naar Overzicht alle titels

zondag 24 maart 2024

Henk Smeijsters

Hoe je een beter mens wordt : levenslessen van moderne denkers
Damon 2024, 291 pagina's € 24,90

Wikipedia: Henk Smeijsters (1952)

Korte beschrijving

Tekst op website uitgever
We leven in een tijd van verschillende crises en oorlogen. Veel moderne crises worden veroorzaakt doordat we niet of te laat in staat blijken ons denken, voelen en handelen drastisch te veranderen. 'Hoe je een beter mens wordt' kan daarbij helpen. Relevante inzichten uit het werk van bekende filosofen als Martha Nussbaum, Peter Sloterdijk, Joep Dohmen, Hannah Arendt, Michael Sandel en vele anderen bieden concrete inspiratie voor levenslessen die ons helpen de maatschappelijke ontwikkelingen de goede kant op te sturen. Want als ieder mens een beter mens wordt, wordt de wereld steeds een stukje beter.

Fragment uit Zorg ervoor dat je volwassen wordt - Susan Neiman
In Why Grow Up?  begint Neiman met de definitie van Kant dat de Verlichting volwassenwording is door middel van onderwijs. Honderd jaar na Kant werd in Nederland de leerplicht ingevoerd en nadien uitgebreid. Maar Kants oorspronkelijke definitie van onderwijs raakt steeds meer op de achtergrond. Onderwijs is boven alles een instrument geworden dat in dienst staat van de materiële welvaart. Kinderen en volwassenen beschikken over allerlei speelgoed en vermaaksmogelijkheden die de luiheid van denken bevorderen. Aangezien zelf denken vermoeiend is brengen zij hun vrije tijd liever zappend op de bank door. Zij willen zich in hun vrije tijd niet met ernstige, belangrijke en ingewikkelde zaken bezig houden.
  Neiman plaatst Jean-Jacques Rousseau - die het kind afgezonderd van de maatschappij wil laten opgroeien - niet tegenover Kant, maar ziet hem als een verlichte kompaan die waarschuwde voor de infantiliserende werking van de maatschappij. Het kind aanvankelijk onwetend laten - zoals Rousseau i zijn opvoedingsboek Émile, ou De l'éducation (Emile, of over de opvoeding)  propageert - dient om het verkeerde weten buiten te houden en staat aan het begin van het vertrouwen in de eigen rede en het echte weten. Het kind moet geen gewoonten aangeleerd krijgen maar zelf leren denken. Het moet niet zwichten voor autoriteit, maar de eigen rede gehoorzamen. Evenzeer zijn aanzien en status, waarvoor je de erkenning van wat je denkt van anderen laat afhangen, uit den boze.
  Volwassenheid houdt in dat je door begint te krijgen wie je daadwerkelijk wilt zijn, zonder afhankelijk te zijn van wat anderen van je vinden. Je leert vanuit het perspectief van de ander te denken en daarbij tegelijkertijd aan de eigen rede vast te houden. Volwassenheid betekent ook dat je op grond van je levenservaring over oordeelsvermogen beschikt en steeds beter door begint te krijgen welke theoretische gedachten bij welke praktijksituaties passen. Zij houdt tevens in dat je de gemoedsrust hebt om de natuur en de kunsten op je in te laten werken.
  In haar pleidooi voor volwassen worden herhaalt Neiman de overtuiging van Kant dat filosofie geen bezigheid is van een elite, maar dat ieder mens kan filosoferen en daardoor verlicht en dus volwassen kan worden. Daarvoor is nodig dat de mens gaat inzien dat het leven niet dient om te genieten, maar om te denken, ook als dit vermoeiend is. (pagina 189-190)

Henk Smeijsters 'bespreekt' bijna twintig denkers/schrijvers, sommigen daarvan staan op dít blog: Erich Fromm, Jean-Paul Sartre, Hannah Arendt, Albert Camus, George Steiner, Charles Taylor, Amartya Sen, Roger Scruton, Martha Nussbaum, Peter Sloterdijk, Joep Dohmen, Michael Sandel, Susan Neiman, Hartmut Rosa, Pankaj Mishra, Yuval Noah Harari, Maja Göpel, Markus Gabriel en Bobby Kennedy. 

Vergelijkbare boeken: Ken jezelf : een openhartige filosofie van Tinneke Beeckman (uit 2023) en En nu? :  de mens als bedreigde diersoort van Jan Bransen (uit 2024)

Terug naar Overzicht alle titels