woensdag 29 januari 2020

Kwame Anthony Appiah 2

De leugens die ons binden : een nieuwe kijk op identiteit
Uitgeverij Pluim 2019, 335 pagina's - € 24,99

Oorspronkelijke titel: The lies That bind: rethinking identity (2018)

Wikipedia: Kwame Anthony Appiah (1954)

Korte beschrijving
In vijf hoofdstukken wordt het begrip identiteit uitgebreid verkend op basis van geloof, land, kleur, klasse en cultuur. Elke (sociale) identiteit kent een benaming, normen en bejegening. Er zijn insiders en outsiders, maar ook binnen een groep zijn er vele discussies. De auteur gebruikt zijn eigen onderzoeken en familieverhalen, als Ghanese Engelsman die nu in Amerika woont, en die van anderen om te laten zien dat een identiteit niet eenduidig is. Essentialisme waarbij één identiteit (bijvoorbeeld kleur of religie) mag niet de boventoon voeren. Ideeën kunnen veranderen. Bijvoorbeeld klasse op basis van sociale herkomst die wordt vervangen door meritocratie op basis van individuele verdienste, maar ook daar spelen macht en voorrechten een rol. Het is een misvatting dat mensen met één identiteit in tijd en ruimte een essentie delen. De Engelse identiteit is anders in New York of in het Engeland van de achttiende eeuw. De vormen van identiteit kunnen allemaal vormen van inperking worden als gevolg van begripsmatige misvattingen. De verbindende identiteit volgens de auteur: 'ik ben een mens'. Met onder andere verantwoording, eindnoten en register.

Fragment uit vijf
Klasse afgedankt?
Aan het begin van dit boek schetste ik drie begripsmatige kenmerken die identiteiten delen. Het eerste was een reeks benamingen en de regels om die aan mensen toe te kennen. Het tweede: de benaming had betekenis voor degenen die haar dragen, zodat deze soms hun gedrag en hun gevoelens bepaalde, op manieren waarvan zij zich al dan niet bewust konden zijn. En het derde: de benaming had betekenis voor de manier waarop de dragers ervan werden bejegend door anderen. (Daarom heeft identiteit zowel een subjectieve als een objectieve dimensie.) In alle drie de domeinen - benaming, normen, bejegening - kan er sprake zijn van polemiek en debat, en in het geval van klasse spreekt dit feit voor zich. Ik ga problemen in elk van deze domeinen onderzoeken: problemen betreffende benaming, wat klasse betekent voor de dragers ervan, en hoe wij de diverse klassen bejegenen die wij benoemen en zodoende erkennen. Intussen zal ik deelnemen aan sommige polemieken en debatten over klasse. (pagina 190-191)


Lees ook: De erecode : hoe morele revoluties plaatsvinden (2016)

Terug naar Overzicht alle titels

woensdag 22 januari 2020

Rolf Dobelli 2

Het nieuwsdieet : omgaan met de overload aan informatie
Spectrum 2020, 203 pagina's- € 18,90

Oorspronkelijke titel: Die Kunst des digitalen Lebens (2019)

Wikipedia: Rolf Dobelli (1966) en de website van de auteur


Korte beschrijving
Een ietwat misleidende titel, want hoewel 'het nieuwsdieet' matiging suggereert, stuurt de inhoud van dit boek op niets minder dan een regelrechte hongerstaking aan. Dobelli was ooit - voordat hij cold turkey ging – net zoals zovelen een nieuwsjunkie: headlines checken, meerdere kranten lezen, de nieuwsbulletins op de radio op automatische piloot meteen wat luider draaien. Nu de laatste jaren de nieuwsberichten zich via onze smartphones aan ons opdringen, is er geen ontkomen meer aan. Het boek is opgebouwd uit 35 korte hoofdstukjes die je moeten overtuigen om je dagelijkse nieuwsconsumptie terug te schroeven tot een absoluut minimum: nieuws bevordert angst (want wie is er geïnteresseerd in goed nieuws?) en nieuws versterkt de availability-bias (iemand bepaalt wat we wel en niet te zien krijgen). Nieuws is, kort gezegd, niet goed voor u. De vraag is of hoe u het nieuws ervaart na het lezen van dit boek grondig veranderd zal zijn. Een aantal degelijke wetenschappelijke referenties, die het boek uit de anekdotiek hadden kunnen halen, ontbreekt. Blijft staan een vlot geschreven, uitdagende verdediging van een zo goed als volledige onthouding van nieuwsberichten.

Tekst op website uitgever
Het dagelijkse nieuws leidt ons af van waar het nu echt om draait, het maakt ons depressief en het laat onze wilskracht verdwijnen. Nu is het moment gekomen om hierbij stil te staan en de juiste stappen te nemen. Een leven zonder een overload aan informatie.

Nieuwsfeitjes geven geen representatief beeld van de wereld waarin we leven. Denk daarbij aan de volgende voorbeelden:

• Terrorisme wordt overschat. Chronische stress is onderschat.

• De val van Lehman Brothers wordt overschat. Fiscale verantwoordelijkheid is onderschat.

• Vliegtuigrampen worden overschat. Immuniteit voor antibiotica is onderschat.

Daarnaast heeft nieuws weinig tot geen invloed op ons leven en vereist het ook geen denkwerk. We zijn dan ook nooit verzadigd als het gaat om het opnemen van nieuws. In tegenstelling tot het lezen van boeken en achtergrondartikelen kunnen we nieuwsfeitjes onbeperkt tot ons nemen, zoals een zak drop.

Rolf Dobelli leeft al vele jaren zonder kranten te lezen en het nieuws te volgen. Volg zijn voorbeeld en je zult merken dat je gelukkiger wordt, helderder denkt, tot waardevollere inzichten komt, betere beslissingen neemt en meer tijd overhoudt voor de belangrijke zaken. Het is absoluut niet makkelijk, maar het is het zeker waard!

Fragment uit 24 Nieuws manipuleert
Vandaag zijn echter twee dingen nieuw. Ten eerste is de hoeveelheid nepnieuws tot in het oneindige gestegen. Een pamflet drukken kostte tenminste nog iets. Digitaal nepnieuws publiceren kost vrijwel niets (tenzij je Google of Facebook ervoor betaalt dat je eigen nepnieuws prioriteit krijgt). Ten tweede is het huidige nepnieuws perfect op de individuele consument afgestemd (microtargeting) waardoor het veel krachtiger is.
  Binnenkort zijn er niet eens mensen nodig om nepnieuws te produceren. Intelligente computerprogramma's kunnen nu al zelf nieuwsberichten schrijven. Zulke automatisch gecreëerde nieuwsberichten zullen in de toekomst perfect op de voorkeuren van de nieuwsconsumenten afgestemd zijn. Zelfs kritisch ingestelde tijdgenoten zullen ze haast niet meer kunnen weerstaan. Of de berichten waar zijn is van ondergeschikt belang, zolang ze maar kliks en dus reclame-inkomsten genereren.
  En vanzelfsprekend blijft het niet bij teksten, artikelen, posts en tweets. Computers genereren nu al foto's en videoclips uit het niets. Vooralsnog zijn ze voor het geoefende oog herkenbaar als kunstmatig nieuws, bijvoorbeeld als een staatshoofd in een video een heel andere tekst in de mond gelegd krijgt met de perfect bijpassende stem, mimiek en gebaren. Maar over een paar jaar zal alleen kunstmatige intelligentie nog herkennen welk nieuws door kunstmatige intelligentie is gegenereerd en welk nieuws niet.
  In het moeras van de nieuwswereld schieten berichten als paddenstoelen uit de grond, waarvan sommige eetbaar zijn en andere giftig. Het wordt steeds moeilijker om de ware verhalen van de leugens te onderscheiden. Daar komt bij dat zelfs gerenommeerde nieuwsorganisaties steeds meer zogenaamde advertorials en native advertising verkopen. Dat zijn betaalde pr-teksten die eruit zien als redactionele teksten. Studies gaan ervan uit dat we de 'inversie' al hebben gehad, dat wil zeggen dat ruim vijftig procent van de inhoud, users en kliks op het internet al fake zijn. Om je maximaal tegen manipulatie te beschermen, kun je het beste helemaal geen nieuws consumeren. Aangenaam neveneffect: je komt dan ook grotendeels van de reclametroep af. Reclame wordt immers bij voorkeur bij nieuws aangeboden en is in feite niets anders dan manipulatie. Reclame wil ons producten aanpraten die we niet nodig hebben of niet kunnen betalen - anders zouden we ze ook wel zonder reclame kopen, Reclame is net zo overbodig als nieuws. Weg ermee.

Take away
Stap uit het moeras van nieuws, het zit vol halve waarheden, extreme meningen, productplacements, pr, propaganda en reclame. Het is veel gemakkelijker om fake news te genereren dan fake books. (pagina 103-105)


Lees ook: De kunst van het heldere denken : 52 denkfouten die je beter aan anderen kunt overlaten (2012) en De kunst van het verstandige handelen : 52 dwalingen die je beter aan anderen kunt overlaten (2013) van Rolf Dobelli en Feitenkennis : 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt van Hans Rosling (2018)

Artikelen die hier deels bij aansluiten: Rolf Dobelli - De kunst in het leven is om twee of drie echte samenhangen uit de zee van ruis te vissen (juni 2013), Waarom ik het nieuws oversla (oktober 2014) én Peter en Greta: Er zijn geen grijze gebieden als het gaat om overleven. (december 2018) én
Ik wil niet "op de hoogte zijn". Integendeel. Ik wil begrijpen. (januari 2020)


Terug naar Overzicht alle titels



dinsdag 7 januari 2020

Ivan Krastev & Stephen Holmes

Falend licht : hoe het Westen de Koude Oorlog won maar de vrede verloor
Atlas Contact 2019, 287 pagina's  - € 22,99

Oorspronkelijke titel: The light that failed (2019)

Wikipedia: Ivan Krastev (1965) en Stephen Holmes (1948)

Korte beschrijving
Dertig jaar na de val van de Berlijnse Muur maken de Weense wetenschapper Krastev en de New Yorkse jurist Holmes een kritische balans op van de liberale revolutie die toen plaatsgreep in Oost-Europa. Zij bestempelen de jaren vanaf 1989 als het 'imitatietijdperk' omdat de bevrijde Oost-Europeanen het westers liberale stelsel (vrije pers, rechtszekerheid, verkiezingen) aanvankelijk gretig overnamen. Maar dat bleek schijn. Toen de gehoopte welvaart uitbleef, kregen populisten (bijvoorbeeld Fidesz in Hongarije) de wind in de zeilen, onder andere doordat veel jonge, goed opgeleide Oost-Europeanen naar elders trokken en vanwege de vluchtelingencrisis van 2015. Orban (Hongarije) en Kaczynski (Polen) sloten toen hun grenzen en verzetten zich tegen elke bevoogding vanuit Brussel. Inmiddels toonde Poetin genoeg te hebben van  de nationale vernedering van zijn land. 'Democratie' in Rusland bleek slechts een façade voor zijn macht. Hij kreeg alle ruimte van Trump die een punt zette achter Amerikaans idealisme. Ondanks taai en omslachtig taalgebruik bevat dit boek een belangrijke, lezenswaardige diagnose van de falende liberalisering. Met eindnoten en een register.

Fragment uit Imitatie, en de nadelen ervan
We zijn allemaal uniek geboren. Waarom sterven zovelen van ons dan als kopieën? (Edward Young)
De toekomst zag er gisteren beter uit. Toen geloofden we nog dat het jaar 1989 'een duidelijke scheidslijn tussen het verleden en de toekomst vormde als de Berlijnse Muur een scheidslijn vormde tussen Oost en West.' We vonden het moelijk 'ons een wereld voor te stellen die radicaal beter was dan de onze, of een toekomst die niet overwegend democratisch en kapitalistisch was.' Zo denken we vandaag de dag niet meer. De meesten van ons vinden het tegenwoordig zelfs lastig zich een toekomst voor te stellen - zelfs in het Westen - die onveranderlijk democratisch en liberaal blijft.
  Toen er een einde kwam aan de Koude Oorlog, was de verwachting dat de liberaal-kapitalistische democratie zich wereldwijd zou verspreiden. Het geopolitieke toneel leek gereed voor een voorstelling als Pygmalion van George Bernard Shaw, een optimistisch, moraliserend stuk waarin een professor in de fonetiek er in korte tijd in slaagt een jong bloemenmeisje te leren spreken als de koningin en zich thuis te voelen in hoog gezelschap.
  Enthousiaste waarnemers begroetten de toetreding van het Oosten tot het Westen aanvankelijk met grote instemming, maar zij beseften uiteindelijk dat het spektakel dat zich voor hun ogen afspeelde zich niet voltrok zoals verwacht. In plaats van te kijken naar een uitvoering van Pygmalion leek het of de wereld afstevende op een theaterbewerking van Frankenstein van Mary Shelley, een pessimistische, moraliserende roman over een man die besloot God te spelen door replica's van menselijke lichaamsdelen samen te voegen tot een menselijk wezen. Het gebrekkige monster was veroordeeld tot eenzaamheid, onzichtbaarheid en afwijzing. Jaloers als het was op de onbereikbare voorspoed van zijn schepper keerde het zich met geweld tegen diens vrienden en familie: hij verwoestte hun bestaan en bezorgde hun slechts pijn en verdriet, als getuigenis van een mislukte poging tot menselijke zelfvermenigvuldiging.
  Dit boek wil uit de doeken doen hoe het liberalisme uiteindelijk het slachtoffer werd van zijn aanvankelijke succes in de Koude Oorlog. (pagina 7-8)

Terug naar Overzicht alle titels