woensdag 26 juni 2019

Hector Macdonald


Waarheid : een handleiding
De Geus 2019, 416 pagina's  -  € 23,99

Oorspronkelijke titel: Truth : how many sides to every story shape our reality (2018)

Website Hector Macdonald (19?)

Korte beschrijving
Een buitengewoon belangrijk en boeiend boek over waarheid. Over de manier waarop wij hele en halve waarheden en aperte leugens gebruiken en misbruiken om onze wereld de gewenste vorm te geven. Over gedeeltelijke, subjectieve, kunstmatige en onbekende waarheden. Over constructies, context, voorspellingen en over moraal. De schrijver, een communicatieconsultant die voor grote multinationals werkt, weet waar hij het over heeft en hij beschikt over de gave om het helder uit te leggen aan de hand van talloze voorbeelden. Uitermate nuttig om greep te krijgen op de stortvloed van informatie die ons dagelijks overspoelt. Met enkele nuttige bijlagen, een bronnenoverzicht, eindnoten en een register.

Fragment uit (het) Nawoord - Nog één keer de waarheid
In dit handboek over de waarheid heb ik weinig gezegd over de reden dat de waarheid van belang is. Als je de waarheid van tevoren al niet prefereerde boven het alternatief, had je waarschijnlijk niet de moeite genomen tot hier door te lezen. Wat ik wel heb geprobeerd te benadrukken is het belang van het selecteren, verspreiden en omhelzen van de juiste waarheid.
  We hebben een verontrustende hoeveelheid manieren gezien waarop politici, marketeers, journalisten, campagnevoerders en zelfs overheidsambtenaren ons met behulp van de waarheid kunnen misleiden. Het is aan ons om ze erop te betrappen, ze te bekritiseren en niet naar hun pijpen te dansen. Misleidende waarheden zijn niet altijd gemakkelijk te ontdekken; je kunt ze aantreffen in reclameteksten, je nieuwsstroom op Twitter, krantencommentaren, roddels, kantoormemo's en folders van goede doelen. Sommige zijn opzettelijk zo bedacht dat ze vrijwel onzichtbaar zijn. 'We worden geregeerd, onze geest wordt gekneed, onze smaak gevormd, onze gedachten worden ons aangereikt door mensen van wie we voor het overgrote deel nooit hebben gehoord', schreef Edward Bernays, een van de pioniers van public relations, in 1928. Misleidende waarheden zijn overal om ons heen. Met de checklist uit appendix 1 kun je ze er misschien uit pikken. (pagina 352-353)

Lees ook: Feitenkennis : 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt van Hans Rosling (2018).

Artikel: Echte wijsheid en media (mei 2015)

Terug naar Overzicht alle titels

maandag 17 juni 2019

Roanne van Voorst


Ooit aten we dieren
Podium 2019, 255 pagina's € 20,50

Website Roanne van Voorst (1983)

Korte beschrijving
Veganisten wijzen het gebruik van alle dierlijke producten af. De auteur beschrijft haar eigen overgang naar een vlees- en zuivelvrij leven vanuit de overtuiging dat het 'uitbuiten' van dieren ten behoeve van de mens een moreel verwerpelijke daad is, die op den duur, mede door de impact van de veehouderij op klimaatverandering, met afkeer zal afgedaan worden als iets uit een schandelijk verleden. Op vlotte, hedendaagse en soms wat populaire toon wordt de geschiedenis van de mens gekoppeld aan een toenemende vleesconsumptie, die vervolgens zal uitlopen op een doemscenario. Ter afwisseling staan er ook twee intermezzo's in, die in de toekomst spelen. Daarin wordt door een tiener het 'vleeseten' van vroeger op één lijn gesteld met onder andere heksenverbranding en slavernij. De teneur van het niet geïllustreerde boek is strijdlustig: Carnisme is slecht, Veganisme is de toekomst. Veganisten zullen door dit boek in hun mening gesterkt worden, de soms wat heftige toon zou vleeseters juist kunnen afschrikken. Met literatuurlijst.

Tekst op website uitgever
Melk is goed voor elk. Een ei hoort erbij. We zijn opgegroeid in een tijd waarin het eten van dierlijke producten volkomen geaccepteerd is. Wetenschappers voorspellen echter dat dit in de nabije toekomst taboe zal worden. Net zoals ooit heksenverbranding, slavernij of homodiscriminatie ineens niet meer konden.

Veganisme is booming. #vegan is een van de meest gebruikte hashtags op Instagram en wordt niet langer geassocieerd met geitenwollensokken, maar met sexy, hip en succesvol. Over een aantal decennia zal veganistisch de norm zijn, en vragen onze kleinkinderen ons hoe we ooit met een zuiver geweten dieren hebben kunnen eten.

Met een optimistische en onbevooroordeelde blik laat antropologe Roanne van Voorst zien hoe we ons op deze toekomst kunnen voorbereiden. Ze gaat in gesprek met boeren, blikt terug op de tijd dat er giraffen werden gegeten en doet uit de doeken waar zelf tegenaan loopt als beginnend veganist. Dit maakt Ooit aten we dieren tot een onmisbaar boek voor vegetariërs, flexitariërs én overtuigde vleeseters. Eigenlijk voor iedereen!

Fragment uit (de) Inleiding - Het bedenken van een nieuwe kleur
Drie eeuwen geleden vond de verlichting plaats, en werd het verboden heksen te verbranden of mensen om hun geloof te verketteren. Zo'n acht generaties geleden (ik heb het even voor je uitgerekend; dat is ruim honderdvijftig jaar geleden) werd de slavernij wereldwijd afgeschaft, en werd het verboden andere mensen te brandmerken, tegen hun wil vast te houden, te gebruiken of anderszins te mishandelen. Vijf generaties geleden (ruim honderd jaar) kregen vrouwen in het Westen stemrecht, en werden ze formeel gelijkgesteld aan mannen. Jij en ik leven in een vergelijkbare, turbulente, belangrijke en opwindende tijd.
  Onze tijd komt straks in de geschiedenisboeken te staan vanwege de immense sociale, economische en culturele verandering die zich nu - ja nú, terwijl jij dit boek leest - aan het ontvouwen is. Een transformatie die op allerlei plekken op de wereld zo snel plaatsvindt dat het niet lang meer kan duren voor zij je ineens gaat opvallen. Je zult haar gaan herkennen in de dingen die je koopt, in het type werk dat je doet, in de manier waarop je  je kinderen opvoedt; zelfs in hoe je denkt of in wat je voelt. En als het zover is, zal het bijna niet meer voor te stellen zijn dat het ooit anders is geweest.
  Jij en ik, wij behoren tot de generatie die gaat meemaken dat het in grote delen van de wereld verboden wordt onnodig dierenleed te veroorzaken. Dat betekent dat het eten en gebruiken van vlees of andere dierlijke producten straks misschien nog wel mogelijk zal zijn, maar heel erg duur wordt, en lastig. Het zal een keuze zijn die afwijkt van wat normaal is; een keuze ook, die in eerste instantie door de meeste mensen zal worden afgekeurd. Maar of je nu vóór zo'n enorme verandering bent of tegen maakt eigenlijk niet uit - het gebeurt al, het is niet tegen te houden, we zitten er middenin. (pagina 11-12)

Artikel over (o.a.) het Raam van Overton: 2016 - You can blow out a candle/But you can't blow out a fire  (december 2015)

Lees ook:
De soldaat was een dolfijn : over politieke dieren van Eva Meijer (uit 2017),
Onder dieren : voor een diervriendelijker wereld van Ton Lemaire (uit 2017),
Mama's laatste omhelzing : over emoties bij dieren en wat ze ons zeggen over onszelf van Frans de Waal (uit 2019),
Dieren eten van Jonathan Safran Foer (uit 2009),
Waarom zou ik mijn vrienden niet opeet : pleidooi voor dier, mens en aarde van Matthieu Ricard (uit 2015),
De vrolijke veganist : ethiek in een veranderende wereld van Floris van den Berg (uit 2013) of
Nooit meer slachten: hoe kweekvlees ons bord en de wereld zal veranderen van Paul Shapiro (uit 2019)

Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen

Terug naar Overzicht alle titels


dinsdag 11 juni 2019

Paul Mason 2

Een stralende toekomst : een radicaal pleidooi voor menselijkheid

De Bezige bij 2019, 416 pagina's  - € 29,99

Oorspronkelijke titel: Clear Bright Future : a radical defense of the human being (2019)

Wikipedia: Paul Mason (1960)

Korte beschrijving
Paul Mason (1960) is in Groot-Brittannië een bekende linkse journalist, die probeert om de wereld in marxistische termen te duiden. Mason neemt wel gedateerde inzichten van Karl Marx en latere marxisten kritisch onder handen, maar hij houdt vast aan hun humanistische boodschap. De triggers voor het schrijven van dit boek zijn overwegend de opkomst van Donald Trump, de zwakte van linkse partijen en de nieuwe technologieën en het gebruik van algoritmen in de online-wereld die ons dreigen te reduceren tot 'politieke zombies'. 'Met Trump heeft een reactionaire theorie de overhand gekregen... namelijk dat ongelijkheid – wat betreft ras, sekse en economische status – verankerd is in onze genen... Dit is van alle problemen het moeilijkst te overwinnen omdat het zo diep geworteld is in de economische praktijk van de afgelopen dertig jaar.' Mason gelooft dat linkse politieke partijen zich opnieuw kunnen uitvinden – de titel van het boek is niet ironisch bedoeld. Hij is slordig in zijn taalgebruik en argumentatie, maar schrijft soms ook intrigerende, wetenschapsfilosofische bladzijden. Met eindnoten en een register.

Tekst op website uitgever
Onder invloed van het vrijemarktdenken hebben oude idealen als burgerschap, moraal en individuele autonomie moeten plaatsmaken voor zelfzucht, hiërarchie en consumentisme. Volgens Paul Mason bevinden we ons op dit moment op een kantelpunt. Onze op humanistische grondslagen gebouwde wereld wordt ernstig bedreigd: de democratie ligt onder vuur, autocratische regimes zijn in opkomst en de waarheid wijkt voor fake news. Bovendien gaat ons denken ten gronde aan fatalisme: we zien onszelf als wezens die gestuurd worden door ons brein en onze genen, door mechanismen van de markt of door de algoritmen van Big Tech.

In Een stralende toekomst roept Paul Mason op tot een humanistische revolutie, waarin de mens – geïnspireerd door de ideeën die ons sterk maakten – het heft in eigen hand neemt op weg naar een stralende, menselijke toekomst.

Fragment uit 16. Weer je tegen het gevaar
'Hebt u ook niet het gevoel,' vroeg de dichter Stephen Spender aan George Orwell, 'dat u de gebeurtenissen van de laatste tien jaar altijd beter wist te voorspellen dan, bijvoorbeeld, het kabinet?'  Dit was in juni 1940. De Londense treinstations werden overspoeld door soldaten die waren geëvacueerd uit Duinkerken. Het buitenlandbeleid van de Britse elite lag in puin, het halve kabinet neigde naar een bestand met Hitler en het Verenigd Koninkrijk was zo goed als weerloos.
  Orwell, die al in 1936 had voorspeld dat er oorlog met Duitsland zou komen, antwoordde: 'Waar ik het gevoel heb dat mensen als wij de situatie beter begrijpen dan zogenaamde deskundigen, zit hem dat niet in het vermogen om specifieke gebeurtenissen te voorspellen, maar in het vermogen om te begrijpen in wat voor wereld we leven.'
  Dit is een vermogen dat het liberale centrum in onze tijd ontglipt. Nu de markteconomie instort en figuren als Trump hun conventionele politieke rivalen aan alle kanten overtroeven, komen de gevestigde intellectuelen en politici net zo dommig uit de verf als in Orwells tijd. Ze dachten dat ze in een systeem leefden dat zichzelf automatische stabiliseerde, maar het heeft zichzelf gedestabiliseerd.
  Toch spreekt uit Orwells woorden een sterke menselijke reflex, namelijk die om te begrijpen in wat voor wereld we leven. Als we die toepassen op het hier en, zullen we moeten accepteren dat de opgebouwde spanningen in het systeem zullen leiden tot een ontploffing, al kunnen we niet precies voorspellen wat voor vorm die zal aannemen. De elites die de boel de laatste vier decennia hebben gerund zijn karakterloze figuren, die in staat zijn tot allerlei compromissen met autoritair rechts en heel makkelijk los te weken zijn van hun democratischer principes. Dit is op zich al uiterst waardevolle kennis, zolang je er niet door verlamd raakt.
  De dynamiek die achter de brexit zat, Trump aan de macht bracht en openlijk racistische partijen groot maakte in Italië, Zweden, Hongarije en Nederland zal niet zomaar van het toneel verdwijnen. (pagina 335-336)

Lees ook: Postkapitalisme : een gids voor de toekomst (2016) en het nieuwe boek van Rutger Bregman: De meeste mensen deugen (verschijnt september 2019)

Terug naar Overzicht alle titels