De soldaat was een dolfijn : over politieke dieren
Cossee 2017, 124 pagina's- € 15,--
Lenen als E-book via bibliotheek.nl
Website Eva Meijer (1980)
Korte beschrijving
Eva Meijer (1980) is niet alleen beeldend kunstenaar en singer-songwriter, ze is ook schrijver en filosoof. In die laatste hoedanigheid promoveerde ze onlangs cum laude aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift 'Political animal voices' (2017), over de politieke stemmen van niet-menselijke dieren. Dit essay verscheen tegelijk met haar proefschrift, en is daarop gebaseerd. Naar haar mening zijn mensen en andere dieren veel nauwer verwant dan doorgaans wordt aangenomen. Ook niet-menselijke dieren hebben talen en ook zij bedrijven politiek, en dat inzicht leidt tot de vraag hoe wij hun politieke participatie kunnen bevorderen. Wat is rechtvaardig? En wat willen zij eigenlijk? Actueel en indringend. Met uitgebreide noten. Eerder schreef de auteur o.a. 'Dierentalen' (2016)*, de voorloper van dit essay.
Tekst op website uitgever
Orang-oetans werken samen om uit dierentuinen te ontsnappen, waardoor ze steeds overgeplaatst moeten worden. Bijen delibereren over waar te wonen en wie aan te vallen. Politiehonden hebben in sommige Engelse steden recht op een pensioen na hun werkzame leven. Groepen ganzen hebben grensconflicten met mensen. Orka’s in gevangenschap vermoorden hun trainers. Bevers helpen boeren overstromingen tegen te gaan. Duiven nemen democratische beslissingen. Dolfijn Tahoma werkte in het Amerikaanse leger en was in Irak gestationeerd om mijnen op te sporen. In 2003 verdween ze terwijl ze aan het werk was, ze is nooit meer gezien.
Aristoteles schreef dat de mens het enige politieke dier is, omdat alleen de mens onderscheid kan maken tussen goed en kwaad. Tegenwoordig vallen andere dieren nog steeds buiten de politieke gemeenschap, terwijl menselijke beslissingen hun levens in grote mate bepalen. Ook leren wij steeds meer over hun culturen en innerlijke levens, die complexer zijn dan we dachten. Dieren verzetten zich en protesteren, maar werken en leven ook samen met mensen: we delen een planeet en huishoudens. In De soldaat was een dolfijn bespreekt Eva Meijer waarom en hoe we anders met niet-menselijke dieren kunnen gaan samenleven. Kunnen we ze als medeburgers gaan zien of als soevereine volkeren, en kunnen we een democratie met verschillende soorten organiseren? Wat is rechtvaardig, en wat willen zij eigenlijk?
Redenen om dit boek niet te lezen
Ongetwijfeld is Meijers standpunt voor velen reden tot ofwel lacherigheid ofwel verontwaardiging, maar het is interessanter - en ook aardiger- om haar serieus te nemen. Wie dat doet, blijft na het lezen van dit essay uiteraard nog wel met wat vragen zitten. Praktische vragen,, zoals: Hoe doe je dat dan, communiceren met ganzen over Schiphol? Of met vissen over geluidshinder van vrachtverkeer op zee? En ook inhoudelijk: Getuigt zelfs dit voorstel om dieren te betrekken bij een inclusieve meersoortige politiek niet van enig antropocentrisme?
Redenen om dit boek wel te lezen
Van wie met zo'n nieuwe gedachte komt, kan niet verwacht worden dat ze ook alle antwoorden al heeft. Bovendien moet een deel van de antwoorden - als we Meijers redenering volgen - ook helemaal niet door menselijke dieren gegeven worden, maar door of in samenspraak met niet-menselijke dieren.
Dit essay (en achterliggend proefschrift) kan gezien worden als een opening naar een nieuwe praktijk. En voor wie gene opening ziet, is dit minstens ene gelegenheid om de wereld tijdelijk geheel anders te bezien. 'De soldaat was een dolfijn' is een dapper, origineel, grensverleggend en bijzonder goed en toegankelijk geschreven essay.
Fragment uit 2. Politieke dieren en de mensenpolitiek
Eigendomsrechten voor dieren
Een van de grootste problemen waar wilde dieren in onze tijd mee kampen is het verlies van hun leefgebied. Mensen nemen hun land in bezit, vervuilen het, of maken het anderszins ongeschikt. De dieren die geluk hebben, worden gevangen en ergens anders uitgezet, waar ze vaak in nieuwe omstandigheden terechtkomen die het moeilijk kunnen maken om te overleven. De pechvogels worden verjaagd of doodgemaakt. De Australische filosoof John Hadley heeft een goed idee om dit tegen te gaan: geef de dieren het land in eigendom en richt een stichting op die het land beheert. Ecologen kunnen goed onderzoeken welke dieren in een bepaald gebied leven en hoe ver hun territorium strekt; omdat het land van de dieren is, blijft het beschermd tegen boskap, bouw, en andere problemen. Dit soort eigendomsrechten zijn een instrument in het tegengaan van menselijke heerschappij en ze zijn van praktisch belang in de bescherming van natuurgebieden en ecosystemen. (pagina 70-71)
Meer lezen?
Het gedachtegoed in boek heeft te maken met het zogenaamde Raam van Overton. Lees: You can blow out a candle But you can't blow out a fire (december 2015)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen