De Bezige bij, 175 pagina's - € 15,--
Wikipedia: Karel Smouter (1983)
Korte beschrijving
Tekst op website uitgever
Hoe hangt de Nederlandse vlag erbij?
NRC-Journalist Karel Smouter volgde vanuit zijn standplaats Deventer vanaf het prille begin de boerenopstand die het land blauw-wit-rood kleurde. Hij zag van dichtbij hoe de uitspraak van Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) in september 2019 insloeg als een bom op het Nederlandse platteland, hoe bij steeds meer boerderijen een omgekeerde vlag werd gehesen en hoe Caroline van der Plas (BBB) haar eerste stappen op het campagnepad zette.
In Blauw wit rood laat hij zien dat het stikstofprotest een opflakkering is van een veenbrand die al langer in Nederland smeult. Hij beschrijft drie grote kwesties die voor de brandhaarden zorgen: van wie is Nederland? Van wie is het landschap? En: van wie is de microfoon?
Maar bovenal gaat hij op zoek naar bluswater: hoe overbruggen we de verschillen tussen somewheres en anywheres, boeren en boswachters, conservatieven en progressieven? Want achter de stikstofhorizon wachten nieuwe uitdagingen, zoals de kwaliteit van het Nederlandse water, de energietransitie en, ten diepste, de ruimte in Nederland om te kunnen wonen, leven en werken. En als we niet opletten zijn we straks duurzaam, maar niet langer een samenleving.
Fragment uit De veenbrand
De drie marketeers
Naast verschillende groepen activisten ontluikt in die dagen ook de politieke tak van het boerenverzet. Caroline van der Plas, dochter van een Deventer sportjournalist en een lokaal politicus, schrijft anno 2019 nog vooral vlammende columns die vaak 'viraal' gaan onder boeren en hun bewonderaars. Ze schreef eerder als vakbladjournalist voor een aantal agrarische periodieken. Het opende haar naar eigen zeggen de ogen. 'Ik zag hoeveel moeite boeren doen om aan de eisen van de overheid tegemoet te komen, vaak zonder daarvoor in de prijs van hun product te worden gecompenseerd.' Het onrecht raakt haar zo dat ze de journalistiek inruilt voor een carrière in de communicatie. 'Ik wil boeren helpen het verhaal van hun bedrijf en hun belangen beter over het voetlicht te krijgen.'
Met drie marketeers van het Deventer communicatiebureau ReMarkAble, gevestigd in een weinig opmerkelijk bedrijfspand aan de rand van een wat belegen bedrijventerrein, legt Van der Plas in die jaren de basis voor de BoerBurgerBeweging. Vanaf 2016 laat ze iedere week een agrariër twitteren via de account 'Boerenburgertweet'. Deze twitteraccount moet nu politiek Den Haag gaan veroveren.
Tijdens het Weekend van het Varken - een week na de uitspraken van Tjeerd de Groot - beleeft Van der Plas haar vuurdoop als politica. Jan, haar man, ligt in die dagen op sterven. Het waken bij zijn bed is al begonnen. Maar in Van der Plas brandt een heilig vuur dat politieke bewegingen kan doen ontvlammen. 'Jan wil juist dat ik dit doe,' bezweert ze me terwijl we die dag samen Deventer uit rijden. Op een varkensboerderij in het Brabantse Sint-Oedenrode spreekt ze de ene na de andere bezoeker aan. 'Zou je op een partij stemmen die voor boeren en hun belangen opkomt?' De antwoorden zijn veelal bevestigend.
Hier, tussen de worstenbroodjes, barbecuestands en de biggen aaiende koters, wordt het electorale potentieel van Van der Plas voor het eerst zichtbaar. De ene na de andere bezoeker bedankt haar voor haar columns en zegt toe op haar te stemmen.
In de auto terug naar Deventer licht Van der Plas die steun toe: 'Wat deze mensen het meest dwarszit is niet dat De Groot de veestapel wil halveren, maar dat D66 95 procent van de Nederlandse landbouw wegzet als dieronvriendelijk en milieuvervuilend. Terwijl: we doen het al beter dan veel andere landen. Wat wil hij dan? Dat we straks al ons vlees importeren, onder slechtere voorwaarden? Dat is toch hartstikke vreemd van een internationalistische partij als D66? (pagina 24-27)