Rachel Carson 2

Verstild voorjaar
Athenaeum, Polak & Van Gennep 2022, 288 pagina's  - € 24,99

Oorspronkelijke titel: Silent spring (1962)

Wikipedia: Rachel Carson (1907-1964)

Korte beschrijving
Een heruitgave van de klassieker van Rachel Carlson.Het boek opent met een ‘fabel voor morgen’, over een Amerikaans stadje waar een mysterieuze plaag de harmonie verstoort. Vogels en bijen verdwijnen, biggetjes sterven en huisartsen krijgen patiënten met vreemde klachten. ‘Verstild voorjaar’ is een kritiek op de destructieve controlezucht van de mens. Technologische vooruitgang heeft ons de beschikking gegeven over chemicaliën die ongedierte bestrijden. Maar de ecologische verwoesting en de schade aan de gezondheid die middelen als DDT teweegbrengt is enorm. Het middel werd dan ook verboden in navolging van dit boek. Intelligent en aanjagend geschreven. Met name geschikt voor een geoefend lezerspubliek.Rachel L. Carson (1907-1964) was o.a. auteur, klokkenluider, zoöloog en milieuactivist. Ze schreef meerdere boeken. Haar werk werd in meer dan twintig landen uitgegeven.'Verstild voorjaar' werd oorspronkelijk gepubliceerd in 1962.

Tekst op website uitgever
Verstild voorjaar opent met een 'fabel voor morgen', over een Amerikaans stadje waar een mysterieuze plaag de harmonie verstoort. Vogels en bijen verdwijnen, biggetjes sterven en huisartsen krijgen patiënten met vreemde klachten. De schaduw van de dood hangt over de gemeenschap.

Verstild voorjaar, de grote en invloedrijke klassieker van Rachel Carson, is een kritiek op de destructieve controlezucht van de mens. Technologische vooruitgang heeft ons de beschikking gegeven over chemicaliën die ongedierte bestrijden. Maar de ecologische verwoesting en de schade aan de gezondheid die middelen als DDT teweegbrengt is enorm.

Het boek had een grote impact. Niet alleen werden er honderdduizenden exemplaren van verkocht, het zorgde ook voor een verbod op DDT. Een boek dat de wereld veranderde en sinds zijn verschijnen niets van zijn alarmistische waarde heeft verloren.

Fragment uit 1. Een fabel voor morgen
Er was eens een stadje in het hart van Amerika waar alles in harmonie met zijn omgeving leek te leven. het lag midden in een lappendeken van welvarende boerenbedrijven, met graanakkers en berghellingen vol boomgaarden, waar in de lente witte bloesemwolken boven de groene velden zweefden. In de herfst zorgden eiken, esdoorns en berken voor een gloed van vlammende, flakkerende kleuren tegen een achtergrond van naaldbomen. Dan blaften de vossen in de heuvels en staken herten geruisloos de velden over, die gedeeltelijk door de mist van de najaarsochtend aan het zicht werden onttrokken.

Langs de wegen stonden laurierbomen, sneeuwbalstruiken en elzen, naast forse varens en wilde bloemen, die een groot deel van het jaar een lust waren voor het oog van de reiziger. Zelfs in de winter waren de bermen mooi, waar talloze vogels de bessen aten en de aren van uitgedroogd gras die boven de sneeuw uitstaken. Het platteland stond zelfs bekend om zijn rijkdom en variatie aan vogels, en zodra de trekvogels in het voor- en najaar op doortocht waren, kwamen mensen van heinde en verre om ze te bekijken. Anderen kwamen vissen in de beken, die koud en helder uit de bergen stroomden en beschaduwde poelen voedden met water waarin forellen roerloos op de bodem lagen, Zo was het sinds de tijd, vele jaren geleden, waarin de eerste mensen die zich er vestigden hun huizen optrokken, putten sloegen en schuren bouwden.

Toen breidde zich langzaam een vreemde vloek over de streek uit en werd alles anders: mysterieuze kwalen trokken door tomen kippen, en runderen en schapen werden ziek en stierven. Over alles hing de schaduw van de dood. De boeren zeiden dat er veel zieken in hun gezin waren. De artsen in het dorp verbaasden zich steeds vaker over nieuwe ziekten onder hun patiënten. Er waren verschillende, plotselinge onverklaarbare sterfgevallen, niet alleen onder de volwassenen, zelfs onder de kinderen, die ineens ziek werden terwijl ze aan het spelen waren en binnen enkele uren overleden.

Er heerste een vreemde stilte. De vogels bijvoorbeeld, waar waren ze gebleven? Veel mensen, in de war en verontrust, spraken erover. De voederbakjes in de achtertuinen kregen geen bezoek. De weinige vogels die nog werden waargenomen waren ten dode opgeschreven; ze  trilden hevig en konden niet vliegen. Het was een voorjaar zonder vogelzang. Op ochtenden die hadden gezinderd van het ochtendkoor van roodborstlijsters, katvogels, duiven, blauwe gaaien, winterkoninkjes en allerlei andere vogels klonk nu niets; het was stil boven de akkers, bossen en moerassen.

Op de boerderijen broedden de hennen, maar de eieren brachten geen kuikens voort, De boeren klaagden dat ze geen jonge varkens konden grootbrengen; de worpen waren te klein en de biggen bleven slechts enkele dagen in leven. De appelbomen bloeiden, maar er zoemden geen bijen tussen de bloesems rond, dus vond geen bestuiving plaats en er zou geen fruit rijpen.

De bermen, ooit zo aanlokkelijk, stonden vol bruine, verwelkte vegetatie alsof er een vuur doorheen was geraasd. Ook zij waren stil en verstoken van alle leven. Zelfs de beken waren levenloos. Er kwamen geen hengelaars meer op af, want alle vissen waren dood.

In de goten onder boeidelen en tussen de dakpannen waren de resten te zien van een wit, korrelig poeder. Een paar weken eerder was het als sneeuw op de daken en de gazons gevallen, op velden en in beken.

Geen tovenarij, geen vijandelijke actie had de geboorte van nieuw leven in deze getroffen gemeente het zwijgen opgelegd. De mensen hadden het zelf gedaan. (pagina 11-12)

Lees ook De zee van Rachel Carson (uit 1950, vertaald verschenen in 2022) en de biografie Rachel Carson, op de bres voor de aarde : 60 jaar na Silent Spring van Medard Hilhorst (uit 2022).

Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen

Terug naar Overzicht alle titels