Athenaeum, Polak & Van Gennep 2022, 277 pagina's - € 22,99
Reeks: Paradigma
Oorspronkelijke titel: The sea around us (1950)
Wikipedia: Rachel Carson (1907-1964)
Korte beschrijving
De Amerikaanse Rachel Louise Carson (1907-1964), schrijver en mariene bioloog, is bekend van het boek Silent Spring (Dode Lente, 1963). In dit inmiddels legendarische boek stelt ze het gebruik van pesticiden aan de kaak. ‘De Zee’, onderdeel van een trilogie over de oceanen en zeeën, verscheen in 1951 in de Verenigde Staten, werd daar een bestseller en won een jaar later de National Book Award. In ‘De Zee’ schrijft Carson over allerlei aspecten van de grote zoutwateren ter wereld, zoals het ontstaan van leven in zeeën, seizoenen in de zee, oceaanbodems, het ontstaan van eilanden, winden op zee, zeebevingen en de getijden. Het boek geeft de stand van kennis weer van 1961, het jaar waarin Carson het voorwoord schreef, dat in de Nederlandse vertaling is opgenomen. De schrijfster heeft een soepele pen en slaat gemakkelijk een brug tussen mariene wetenschap en het geïnteresseerde leespubliek. Met een voorwoord van Jaap Tielbeke, milieujournalist en redacteur van De Groene Amsterdammer. Met een leestips, biografie, enkele zwart-witfoto’s, en een verantwoording.
Tekst op website uitgever
De zee, oorspronkelijk verschenen in 1951, behoort nog steeds tot de invloedrijkste boeken die ooit over de natuurlijke wereld zijn geschreven. Mariene bioloog Rachel Carson roept de kracht en het belang van de grootste watermassa’s ter wereld op door het kosmisch grote met het microscopisch kleine te combineren en harde wetenschappelijke feiten te vangen in poëtisch taalgebruik. Ze beschrijft de eeuwenlange regenval die de oceanen heeft gecreëerd, reuzeninktvissen die honderden vadems diep in gevecht zijn met potvissen, de kracht van het getij dat miljarden tonnen water in beweging zet, en de verwoesting die een tsunami teweegbrengt. De zeeën houden het menselijk leven in stand én bedreigen het.
Nu de oceanen en zeeën door toedoen van de mens in gevaar zijn, maakt Carsons boek ons onverminderd bewust van de kwetsbaarheid en het belang van de oceaan, inclusief het leven dat erin huist, en van onze verantwoordelijkheid de planeet gezond te houden.
Fragment uit (het) Voorwoord Jaap Tielbeke
Wat zou Carson zeggen als ze vandaag met haar achterneefje bij de branding zou staan? Zou ze hem wijzen op al het moois dat nog steeds te ontdekken valt? of vooral treuren om alles wat verloren dreigt te gaan? In Carsons tijd waren de ecologische problemen nog relatief overzichtelijk: met betere regelgeving voor chemische bestrijdingsmiddelen kunnen de insectenpopulatie en vogelstand zich herstellen. Strenger toezicht op illegale afvallozingen en aangescherpte normen voor de vervuilende stoffen die uit fabrieksschoorstenen komen, zorgden in de jaren zeventig en tachtig voor schonere luchten en rivieren.
De stijgende zeespiegel en het afsterven van koraalriffen kennen gene lokale oplossing. De verzuring van de oceaan valt niet te stoppen met één eenvoudige wet, De 'wereldthermostaat' is op hol geslagen en de fossiele-brandstofbedrijven die daarvoor verantwoordelijk zijn vormen een nog gehaaidere en machtigere tegenstander dan de pesticidefabrikanten ten tijd van Silent Spring.
Op de website van The Guardian is een filmpje te vinden van Naomi Klein, de Canadese publiciste en klimaatactivist, die haar vierjarig zoontje meeneemt naar het groot Barrièrerif. Ze schrikt van wat ze daar aantreft, want na ene paar oceanische hittegolven zijn grote delen van het natuurwonder veranderd in een spookachtig kerkhof van koraalskeletten. 'het verdriet dat ik voelde', vertelt Klein, 'was om ons allemaal, om alles wat we kwijt zijn geraakt en kwijt zullen raken door de klimaatcrisis. Maar het verlies was ook persoonlijk. Het ging over mijn zoon.' Hij zal waarschijnlijk nooit meer met eigen ogen de betoverende schoonheid van het oceaanleven zien die zijn moeder kon bewonderen toen ze jong was.
De woorden waarmee Carson in 1963 de uitzending van CBS-Reports afsloot hebben amper aan relevantie ingeboet: 'We praten nog steeds in termen van verovering. We zijn nog steeds niet volwassen genoeg om onszelf te zien als slechts een heel klein deeltje van een uitgestrekt en ongelooflijk universum. Ik geloof echt dat we in deze generatie in het reine moeten komen met de natuur en ik denk dat we worden uitgedaagd, zoals de mensheid nog nooit is uitgedaagd, om onze volwassenheid en beheersing te bewijzen, niet over de natuur, maar over onszelf.' (pagina 19)
Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen