Athenaeum, Polak & Van Gennep 2022, 271 pagina's - € 24,99
Reek: Paradigma
Oorspronkelijke titel: The road to serfdom (1944/2001)
Wikipedia: F.A. Hayek (1899-1992)
Korte beschrijving
‘De weg naar slavernij’ is een klassieker van Friedrich Hayek (1899-1992). Hij zet uiteen hoe volgens hem een krachtige centrale overheid met economische controle heeft geleid tot de verschrikkingen van nazi-Duitsland en fascistisch Italië. Hij wijst naar de socialistische wortels van deze regimes en pleit tegen een centrale planning van de economie. Zeer intelligent geschreven. Uitsluitend geschikt voor een geoefende lezersgroep. F.A. Hayek (Wenen, 1899 - Freiburg im Breisgau, 1992) was een wereldberoemde Brits-Oostenrijks-Duits-Amerikaans-Norfolkeilandse econoom, historicus, politicoloog en academisch docent. Zijn werk werd in meer dan veertig landen uitgegeven. ‘De weg naar slavernij’ verscheen oorspronkelijk in 1944.
Tekst op website uitgever
De weg naar slavernij heeft velen geïnspireerd, maar minstens even zoveel mensen tot woede gedreven: politici, filosofen, economen, gewone lezers; niemand blijft onberoerd onder Hayeks klassieker. Het boek verscheen oorspronkelijk in 1944 en bevat een vurige waarschuwing tegen de gevaren van een overheid die de productiemiddelen in handen heeft. Volgens Hayek leidde het model van een krachtige centrale overheid met grote economische controle naar de verschrikkingen van nazi-Duitsland en fascistisch Italië en niet, zoals velen dachten, naar een utopische samenleving waarin de lasten worden verdeeld.
In de afgelopen zeventig jaar heeft De weg naar slavernij zich bewezen als een tijdloos werk dat nog steeds van invloed is op het politieke, filosofische en economische discours en de discussie over de relatie tussen individuele vrijheid en overheidsbemoeienis blijft voeden.
Fragment uit (het) Voorwoord (door Merijn Oudenampsen & Bram Mellink - auteurs van Neoliberalisme : een Nederlandse geschiedenis , uit 2022)
In de aanloop naar de vorige Tweede Kamerverkiezingen kondigden politici van links tot rechts het einde van het neoliberalisme aan. Hugo de Jonge voorspelde dat het betreffende verkiezingsjaar de geschiedenisboeken in zou gaan als 'het einde van het neoliberalisme', Lodewijk Asscher verklaarde de gewraakte ideologie 'technisch en moreel failliet' en Gert-Jan Segers dacht dat 'de neoliberale machine aan het einde van zijn levensduur' was gekomen.
Dat riep onmiddellijk de stekelige reacties van journalisten op. Politici stonden in de rij om het neoliberalisme 'tot nieuwe staatsvijand te verklaren', aldus NRC-columnist Maarten Schinkel. Volgens hem leidde dat tot weinig verheffende analyses: 'Het comfortabele van het containerbegrip "neoliberalisme" is dat ieder ervan kan maken wat hij wil. Het wachten is op de eerste peuter die spartelend op de grond van de Albert Heijn het neoliberalisme overal de schuld van geeft.' De Nieuwsuur-econoom Matthijs Bouman stelde op zijn beurt dat hij nog steeds niet wist wat het neoliberalisme precies betekent en beschreef het als 'fake history' en 'totale onzin'.
Het is de typische polemische discussie die nooit een stap verder lijkt te komen. More heat than light, zoals de Britten zeggen. Opvallend is het gebrek aan intellectuele referenties. Niemand lijkt op het idee te zijn gekomen een klassieker uit de neoliberale canon uit de boekenkast te pakken om elf eens te kijken wat dat vrijemarktdenken nu precies behelst. Zo bezien komt de nieuwe Nederlandse vertaling van Friedrich Hayeks klassieker 'The Road ot Serfdom' (1944) als geroepen. Het geldt nog steeds als de stichtingstekst van de beweging die indertijd door haar aanhangers 'het neoliberalisme' werd genoemd.
Na publicatie werd het boek onmiddellijk een groot publicitair succes. Vooral in de Verenigde Staten vond het gretig aftrek. Het blad Reader's Digest maakte een samenvatting en verspreidde daar maar liefst 600 000 exemplaren van onder zijn lezers. Het Amerikaanse autobedrijf General Motors liet er zelf een stripversie van maken, waarin met enigszins koddige plaatjes de dreigende 'plandictatuur' treffend werd uitgebeeld. Uiteindelijk werden er meer dan twee miljoen exemplaren van The Road to Serfdom verkocht, in meer dan twintig talen. In 1948 kwam de eerste Nederlandse vertaling uit, getiteld De weg naar slavernij.
De weg naar slavernij werd een van de invloedrijkste boeken van de twintigste eeuw. Winston Churchill liep ermee weg. Margaret Thatcher noemde het boek een 'ongeëvenaarde analyse van de gevaren van de planeconomie', Ronald Reagan citeerde het in zijn toespraken en Frits Bolkestein prees Hayek als 'misschien wel de belangrijkste liberale politieke filosoof van de twintigste eeuw'. Na publicatie van het boek groeide Hayek uit tot een intellectuele beroemdheid. Hij gebruikte zijn nieuwverworven aanzien voor de uitbouw van wat hij 'de neoliberale beweging' noemde. Voor wie wil weten wat het neoliberalisme is en waar het vandaan komt, is het een boek een onmisbaar referentiepunt. Hayeks filosofie van individuele vrijheid en verantwoordelijkheid werkt nog altijd door in onze politiek. (pagina 9-10)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen