Nieuw Amsterdam 2023, 351 pagina's - € 27,99
Oorspronkelijke titel: The big con : how the consulting industry weakens our businessses, infantilize our governments and warps our economies (2023)
Wikipedia: Mariana Mazzucato (1968) en Rosie Collington (19?)
Korte beschrijving
Een kritische beschouwing van de maatschappelijke impact van consultancy. Bedrijven, overheden en instellingen zijn te afhankelijk geworden van consultancybureaus zoals McKinsey, PwC, Deloitte en KPMG, stellen de auteurs. Consultancy belemmert innovatie en vertroebelt zakelijke en politieke verantwoordelijkheden. Mazzucato en Collington pleiten voor financiële en intellectuele versterking van overheden, organisaties en instellingen, en laten zien hoe de publieke sector en daarmee de democratie versterkt kan worden. Helder en met diepgang geschreven. Voor de meer geoefende lezer. Met enkele tabellen. Mariana Mazzucato (Rome, 1968) is hoogleraar Economics of Innovation and Public Value (University College London) en directeur van het Institute for Innovation & Public Purpose. Ze schreef meerdere boeken. Haar werk werd in meer dan vijftien landen uitgegeven. Rosie Collington onderzoekt voor haar promotie aan het Institute for Innovation and Public Purpose de politieke economie van klimaatbeleid. Ze schrijft onder meer voor 'The Guardian' en ‘openDemocracy’.
Tekst op website uitgever
Dit boek moet het begin van het debat zijn: hebben we al die consultants echt nodig?' Rutger Bregman
Er was een tijd dat consultants vooral bedrijven adviseerden. Tegenwoordig worden op grote schaal ook overheden, organisaties en instellingen geadviseerd. We zijn te afhankelijk geworden van consultancy's als McKinsey, PwC, Deloitte en KPMG. Ze wekken de indruk objectieve bronnen van expertise te zijn, maar oefenen grote macht uit via uitgebreide netwerken. Consultancy belemmert innovatie en vertroebelt zakelijke en politieke verantwoordelijkheid. Enorme sommen belastinggeld vloeien naar de adviesbranche. Consultancy tiert welig op de akkers van het moderne kapitalisme. Het is een gevaarlijke industrie geworden.
Mazzucato en Collington leggen machtsverschuivingen en afhankelijkheden bloot. Ze pleiten voor financiële en intellectuele versterking van overheden, organisaties en instellingen. Ze laten zien hoe de publieke sector en daarmee onze democratie weer versterkt kan worden.
Fragment uit 7. Botsende belangen: consultancybureaus en democratie
Twee heren dienen
McKinsey is een vaste partner geworden in de wereld van macro-economische hervormingen. In 2021 werd bekend dat het Italiaanse ministerie van Economie en Financiën onder de nieuwe premier Mario Draghi McKinsey had ingehuurd om het Italiaanse deel van het herstelplan van de Europese Unie van 730 miljard euro binnen te halen. Dit bedrag werd in februari 2021 ter beschikking gesteld om lidstaten te helpen 'de onmiddellijke economische en sociale schade te herstellen die is veroorzaakt door de COVID-pandemie.' Italië zou een van de belangrijkste ontvangers zijn, met ongeveer 191,5 miljard euro voor investeringen in vervoersinfrastructuur, digitalisering, het milieu en 'structurele hervormingen om de Italiaanse bureaucratie te moderniseren'. Wat het economisch beleid op deze gebieden zou inhouden mocht de regering zelf uitwerken, hoewel het door de Europese Commissie moest worden goedgekeurd. Draghi kreeg tot april 2021 de tijd om een economische strategie ter beoordeling voor te leggen in ruil voor de fondsen.
Draghi was in februari 2021 benoemd tot premier. Als president van de Europese Centrale Bank had hij van 2011 tot 2019 toezicht gehouden op de uitvoering van strenge bezuinigingsmaatregelen in de landen van de eurozone, waaronder Italië en Griekenland, tijdens de eerste jaren van de Europese staatsschuldencrisis. Hij verving toen de links Giuseppe Conte en de nieuwe regering achtte het noodzakelijk om het ontwikkelen van het herstelplan van mcKinsey uit te besteden, omdat zij het werk dat tijdens de ambtstermijn van Conte was verricht niet goed genoeg vond. Een onder Conte opgerichte speciale COVID-19-taskforce had ook managementconsultants van buitenaf aangetrokken.
De waarde van het contract van McKinsey met Draghi's regering was met slechts 25.000 euro miniem in verhouding tot de omvang en de reikwijdte van het uit te voeren werk. De aanloopkosten zijn wellicht zo laag geweest omdat de regering het contract rechtstreeks aan McKinsey kon toewijzen, waardoor de normale aanbestedingsprocedure, die veel tijd in beslag zou hebben genomen, werd omzeild. Volgens de Italiaanse aanbestedingscode is het voor contracten onder de 40.000 euro niet verplicht een publieke aanbesteding af te kondigen.
Vanuit het oogpunt van McKinsey levert zo'n contract misschien niet vele op in termen van directe verdiensten, maar met het aangaan van pro-bono-contracten of met een korting 'leidt later vaker tot lucratieve opdrachten, hetzij met de aanvankelijk gesteunde instelling of elders binnen het bewuste vakgebied.' In dit geval verschaften de contracten McKinsey op ongekende wijze toegang tot het hart van de overheid.
Een regering kan tijdens ene crisis altijd opteren voor verschillende benaderingen, met uiteenlopende gevolgen voor de toekomstige verdeling van gelden binnen de samenleving en de economie. Na de financiële crisis van 2008 kwamen de regeringen dus met veel verschillende reacties, van het nationaliseren van banken tot geldverruiming, en van bezuinigingen op de overheidsuitgaven tot strategieën om via export de groei te stimuleren. De combinatie van beleidsmaatregelen die een regering in haar economische agenda opneemt, creëert een bepaalde matrix van 'winnaars' en 'verliezers', van mensen die er veel op vooruitgaan en mensen die nauwelijks profiteren of hun levensomstandigheden zelfs zien verslechteren. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, bleek uit onderzoek dat 'de last van de [financiële] crisis van 2008 onevenredig zwaar op de arbeiders en de armere delen van de samenleving drukte en dat de macht van de vakbonden verder is uitgehold, terwijl de vermogens zich over het geheel genomen snel herstelden. Bovendien konden sommige vermogenden zelfs van de situatie profiteren. Het economische beleid van de Amerikaanse regering en de Federal Reserve had tot gevolg dat rijkdom (Vermogen) veel beter werd beschermd dan het levensonderhoud van degenen die weinig of geen vermogen halen uit vermogen. Een ander economisch beleid, dat bijvoorbeeld voorrang zou hebben gegeven aan het scheppen van banen boven het redden van de investeerders van failliete banken, had waarschijnlijk een heel andere verdeling van inkomens opgeleverd. (pagina 190-191)
Lees vooral ook: De ondernemende staat : waarom de markt niet zonder overheid kan (uit 2015) De waarde van alles : onttrekken of toevoegen aan de wereldeconomie (uit 2018) en Moonshot : grootse missies voor onze economie en samenleving (uit 2021).