Veel LvS-auteurs gaan er van uit dat we op een kantelpunt staan. Weten dat we in een transitieperiode zitten. Dat er links- of rechtsom een andere samenleving zal (moeten) ontstaan. Vaak wordt in dit verband (ook) opgemerkt dat we van een IK-georiënteerde tijd zullen gaan naar een wereld waarin het (weer) meer om WIJ zal draaien. Om onze stam, onze naasten. En dat we daardoor en passant ook weer ietwat gelukkiger zullen worden. Minder narcisme, meer altruïsme.
Kunstenaars
Kunstenaars lopen vaak op zo'n nieuwe trend vooruit. Tussen de regels door laten ze iets doorschemeren van een andere tijd. Sinds medio september staat tijdens het lezen van LvS-boeken regelmatig een cd op van een redelijk onbekende Engelse muzikant. Bill Fay. Ongeveer zeventig jaar oud.
Zijn Life is people is 'pas' zijn derde officiële plaat. Hij debuteerde in 1970 met Bill Fay. Een jaar later kwam Time of the last persecution uit. Daarna tientallen jaren niets. Tot onlangs. Hij verdiende al die jaren de kost met klote baantjes, maar bleef 's avonds wel muziek maken en provisorisch opnemen. Een Amerikaanse jongeman, muziekliefhebber, producer en fan van Bill Fay benaderde hem in 2011 om samen een plaat te maken. Dat leidde tot Life is people (op Dead oceans records, augustus 2012).
Life is people
Deze cd is een groeiplaat. Gemaakt door een wijze man. Die gelooft dat er een God is. Maar iedereen die na dat woord - God - wegvlucht en gelooft dat er daarom niets te halen valt doet zichzelf te kort. Life is people is waarschijnlijk een van dé platen van 2012. Medio december zullen de muzieklijstjes (van de professionele muziekkenners) aantonen of die bewering uitkomt.
Maar los van het feit of deze plaat in de lijstjes terecht zal komen is het tóch zinvol om deze cd in het kader van het Lezers van Stavast-project naar voren te halen.
In verschillende liedjes verwoordt hij het gevoel dat bij velen (onuitgesproken) leeft, dat we op weg zijn naar een andere tijd. Een tijd waarin het ik-gevoel minder voorop zal staan. En we weer meer werk zullen maken van onze omgeving. Life draait in de toekomst minder om ME, maar meer om WE. De cd heet Life is people en niet Life is I.
Cosmic concerto (Life is people)
There are miracles,
In the strangest of places
There are miracles,
Everywhere you go
I see fathers,
Hold a little child's hand
I see mothers,
Holding a little child's hand
I see trees, trees,
Blowing in the wind
I see seeds,
Being sown by the wind
It's a cosmic concerto,
and it stirs my soul
I see grandmas,
Blowing kisses into a pram
I see grandpas,
Scratching their head in amazement
It's a cosmic concerto, and it stirs my soul
It's a cosmic concerto, and it stirs my soul
Like my old dad said,
Life is people, life is people
In the space of a human face,
There's infinite variation
It's a cosmic concerto, and it stirs my soul
It's a cosmic concerto, and it stirs my soul
Like my old dad said,
Life is people, life is people
In the space of a human face,
There's infinite variation
Life is people, life is people, life is people
Life is people, life is people, life is people
Life is people
Like my old dad said
Bill Fay is een wijs man (geworden). Life's been hard on him. Maar hij is ondanks alles niet verbitterd geworden. Heeft goed onthouden welke levenslessen zijn vader hem heeft meegegeven. Uiteindelijk draait alles om het feit of je met de mensen om je heen kunt samenleven. Geniet van je medeschepselen, verwonder je om hen, begrijp dat mensen divers zijn, soms tegenvallen, vaak mee. Maar laat ze niet vallen.
Die oude vader (en moeder) hebben hem ongetwijfeld ook gewezen op God, de bijbel en leven in de sfeer van Jezus Christus. Maar, nogmaals, Bill Fay is geen fanaticus die wil bekeren. Nee, hij is eerder een 'ietsist' die ontzag heeft voor de grootsheid en verscheidenheid van 'de schepping' en daarbinnen probeert 'goed' te leven. In zijn liedjes doet hij daar verslag van. Helende muziek. Het vijfde nummer heet ook zo, The healing day.
Uit: The healing day
Every battleground
Is a place for sheep to graze
When it all comes tumbling down
All the palaces and parades
It'll be okay, on the healing day
No more gone astray, on the healing day
Yeah we'll find our way, on the healing day
To where the children play, on the healing day
Bill Fay is het tegendeel van een oproerkraaier. Niet iemand die op de barricades zal staan voor een betere wereld. Integendeel. Hij is iemand die zich absoluut zal herkennen in mensen die geloven in 'zachte krachten'. Zich herkennen in een gedicht van Henriëtte Roland Holst
De zachte krachten zullen zeker winnen
in ’t eind -- dit hoor ik als een innig fluistren
in mij: zoo ’t zweeg zou alle licht verduistren
alle warmte zou verstarren van binnen.
Hetzelfde geluid - maar andere sprekers
Bill Fay's 'visie' is alom aanwezig. Voor wie de signs o the times wil en kan zien. Hieronder de oogst van de laatste weken. Van 15 t/m 18 november 2012 wordt het Crossing border festival gehouden. Daar zal ook de Amerikaanse publicist en internet-kenner Andrew Keen optreden. Onlangs verscheen van hem De digitale afgrond : hoe de huidige sociale online revolutie ons eenzamer en hulpelozer maakt. Een keiharde aanval op Facebook en andere (@)sociale media. Uit de folder voor Crossing border dit citaat:
En nu alles "sociaal" is geworden is en we steeds meer van iedereen weten, leidt dat juist tot minder creativiteit.
Het is steeds moeilijker de massa te ontvluchten en niemand heeft meer privacy. Uiteindelijk leidt dat juist tot meer isolatie.
Het internet is een spiegel. Voor het eerst in de geschiedenis hebben we echt iets waar we onszelf in gereflecteerd kunnen zien. En als ik daar op dit moment in kijk, maak ik me zorgen: over het narcisme, de idealisering van de maatschappij en het steeds radicalere individualisme.
In november staat Trouw een maand lang stil bij de iets verdere toekomst. Op vrijdag 2 november verscheen een bijlage waarin verschillende personen aan het woord werden gelaten, o.a. hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans (auteur van In het oog van de orkaan : Nederland in transitie), Youp van 'Hek en Paul Cliteur .
Allereerst een uitspraak van politicologe Monique Samuel
Iedereen heeft het over de economische crisis, maar eigenlijk zitten we in een veel diepere, maatschappelijke crisis. Ook op het gebied van milieu, politiek, samenleven en spiritualiteit zijn we vastgelopen. Het ontbreekt aan visie en leiderschap in dit land en vooral aan binding tussen mensen.
De individualisering begint ons zo langzamerhand op te breken: mensen zijn eilandjes geworden, met hun oordopjes in en smartphones voor de neus.
De 50-Plussers hebben massaal gebroken met de kerk, geloven niet meer in één politiek verhaal en hebben dat aan hun kinderen voorgeleefd. Die vrijheid is mooi - ik pleit niet voor een nieuwe verzuiling - maar het probleem is wel dat er niets voor de verbindende verhalen in de plaats is gekomen. Mensen zijn hun kompas kwijt en beginnen een leegte te ervaren. We moeten op zoek naar een samenhang die zuilen overstijgt.
Ze heeft het daarom liever over 2050 en daarna. Edelkoort: "Op dit moment staan we stil. Niemand weet waar we naartoe moeten en hoe we de maatschappij weer op gang kunnen krijgen. Maar ik voorspel dat het individu de komende decennia onaantrekkelijk wordt. De individualisten zullen de nieuwe zwarte schapen worden." ()
Ik zie om me heen dat we steeds meer van een individualistische maatschappij gaan naar een maatschappij van communes en collectieven. Er komen meer mogelijkheden om samen dingen op te zetten en uit te wisselen. Het grappige is dat we eigenlijk terug bij af zijn. () "Toch is de nieuwe samenleving allesbehalve ouderwets: Alles gaat via internet en moderne communicatiemiddelen. Maar het is fascinerend om te zien: De toekomst brengt ons een totaal primitief tijdsbeeld. Ik dacht altijd: 'Het futurisme is met een ruimteschip nieuwe planeten ontdekken.' Nu blijkt eigenlijk dat de vooruitgang ons terugbrengt naar een idee van gezamenlijkheid met tribale aspecten en rituelen. Iets dat we bijna niet meer kennen."
Paul Verhaeghe en Identiteit
Paul Verhaeghe is een Belgisch psycho-analyticus die met zijn nieuwste boek (Identiteit) een onverwachte kleine bestseller heeft gescoord. In België is hij al geruime tijd een bekend persoon en zeer aanwezig in het maatschappelijk debat. Op zaterdag 6 oktober stond een groot interview in NRC Handelsblad. Zijn boek wordt als volgt beschreven:
In het nieuwe boek graaft Verhaeghe de aardlagen van ons normstelsel af, van de innerlijke wijsheid die de Oude Grieken nastreefden tot de notie van vooruitgang uit de Verlichting. Resultaat is een felle kritiek op de economische mode van de laatste dertig jaren, in de traditie van de arbeidskritiek van de socioloog Richard Sennett, de filosofen John Gray en Hans Achterhuis die het neoliberalisme als utopie ontmaskeren en recenter de politicoloog Michael Sandel, die de economisering van het leven bekritiseert en zalen vol zakenlieden traint in moreel besef. Het boek past dus in de tijdgeest van de mondiale kater die is gevolgd op de economische euforie van de jaren negentig. Greed is helemaal niet good, maar leidt uiteindelijk tot een samenleving die, om met een zinnetje uit het blad Wired te spreken, niets meer is dan "een conglomeraat van autisten".
Verandering zal van onderaf moeten starten, bij elk van ons, daar ben ik van overtuigd. Iedereen zal keuzes moeten maken waardoor we ons echt beter voelen, maar waarvoor we ook zullen moeten inleveren. Maar deels zie je van zo'n verandering al tekenen: er is een behoefte aan initiatieven die mensen weer samenbrengen, van samen koken tot volkstuintjes en grootschalig vrijwilligerswerk.Sanne Bloemink - Happy me
Onlangs verscheen het boek Happy me van journaliste Sanne Bloemink. Volgens de uitgever is het een hilarisch verslag van een zoektocht langs vele cursussen, goeroes en levenslessen rondom geluk.
Op dinsdag 16 oktober kwam ze in Trouw aan het woord:
Die hele industrie drijft op het idee van 'het ware zelf'. Ik kwam er tijdens mijn omzwervingen achter dat die heilige graal van de moderne geluksreligie niet bestaat. Het is een illusie dat er een soort kern is diep in jezelf, en dat wanneer je die afpelt als een ui, je daar een prachtig en puur zelf tegenkomt. Want je staat in verband met andere mensen, en dus verandert je zelf de hele tijd.
Die steeds verder uitdijende markt houdt voor dat we onszelf moeten kneden tot een genietend, positief en evenwichtig individu. Maar die externe focus op eigen verantwoordelijkheid maakt ons intussen eenzaam. Het draait er altijd om "Happy Me", en nooit om "Happy Us".Roos Vonk neemt afscheid.
Dat wil zeggen. Op 19 oktober 2012 werd ze in Intermediair geïnterviewd. In het voorlaatste papieren nummer van dit opinieblad annex advertentiemagazine. Jarenlang schreef ze in Intermediair columns over aspecten van haar vak, de sociaal-psychologie. Columns die later gebundeld werden in populaire bundels als Ego's en andere ongemakken of Menselijke gebreken voor gevorderden. Klik hier voor een artikel over waarden
Ooit leefden mensen in groepen van veertig, vijftig personen. Als mensen een zwijn schoten, aten ze het op. Bewaren, daar deden ze niet aan, bezit en status kenden ze niet. Wat je niet op het moment zelf nodig hebt, deel je met elkaar. ()
Het verdwijnen van kleine verbanden zou ook kunnen verklaren waarom jonge mensen tegenwoordig allemaal beroemd willen worden. Toen de mens in groepen of, later in dorpen woonde, kende iedereen elkaar en kon je een belangrijk persoon worden in je eigen groep, bijvoorbeeld de dorpsarts of de baas van de lokale bank: bankdirecteur! Maar nu is de schaal veranderd. Beroemd worden is voor sommigen de enige manier om het idee te hebben dat ze ertoe doen. De tv met steeds dezelfde BN'ers is voor veel mensen de vervanging van de vroegere gemeenschap. Ik herken dat ook bij mijzelf: als ik De Wereld Draait Door kijk, denk ik "ha, gezellig" als er weer een bekende aanschuift. ()
Bij familiebedrijven als Jumbo heb je ook het voordeel van bijvoorbeeld sterkere binding aan de groep en het besef dat persoonlijk belang is gekoppeld aan groepsbelang.
Kleine groepen, gezamenlijk belang, directe onderlinge lijnen: dat geeft binding en vertrouwen en dat is goed voor mensen. Mensen zijn groepsdieren, ze zijn veel gelukkiger als ze samen ergens aan werken dan als ze bezig zijn met punten scoren.
Onder deze kop stond het Eindhovens Dagblad op maandag 8 oktober 2012 stil bij het verschijnen van het boek Onderwijs en de kunst van het lesgeven van ex-docent Jan Klaasen. Een boek waarin hij een ferm pleidooi houdt voor zijn vak en vakgenoten: docenten. Die in zijn visie de laatste dertig jaar zijn verworden tot procesbegeleiders en niet meer toekomen aan wat ze willen: lesgeven aan jongeren. Verzeild geraakt in een systeem waar als bij-product veel jongeren buiten de boord vallen. Al dan niet gestigmatiseerd.
Anno 2012 zit het onderwijs heel anders in elkaar. De leraar of lerares vertelt amper nog verhalen. Kinderen worden met opdrachten aan een tafel gezet en mogen het zelf uitzoeken. Een jongen of meisje op het Groningse platteland krijgt exact hetzelfde onderwijs als een kind in de Woenselse multiculturele wijk Woensel-West. Standaard-onderwijs voor standaard-leerlingen.
Het gevolg, volgens leraar/filosoof Jan Klaasen uit Son: steeds meer kinderen vallen buiten de boot. 'Het aantal kinderen met een etiket dat voor reparatie in aanmerking komt, neemt gestaag toe. Ziektebeelden en stoornissen als autisme, ADH, ADHD en MBD zijn van recente datum'.
() Gechargeerd? Hij heeft zelf meegemaakt dat zijn zonen - hij heeft er vijf - amper les kregen in hun eerste studiejaar. "Vind je het gek dat ze dan afhaken?" Volgens Klaasen schiet de intussen gangbaar geworden filosofie van het zelfstandig leren ernstig tekort. Er worden managementtechnieken toegepast: het opbrengstgerichte werken, om maar eens iets te noemen.
De resultaten worden voortdurend getoetst. "De problemen die ze met deze benadering hebben willen oplossen, verdwijnen niet maar lijken eerder groter te worden. Leerlingen haken af, stappen uit of passen niet in de zorgvulidg uitgezette leertrajecten en doen niet meer mee. Deze trend zet steeds vroeger in".
Een column: Picasso en het ik
Op 12 oktober 2012 stond Marjoleine de Vos in haar NRC-column stil bij Picasso (die Velazquez 'naschilderde'), de Turkse schrijver Orhan Pamuk en een boek van een Nederlandse filosoof. Daarover was ze zeer te spreken.
"Het individu is de mythe van de moderne tijd", schrijft Henk van der Waal in zijn meeslepende boek Denken op de plaats rust. We zijn in het individu gaan geloven en hebben de gemeenschappelijkheid totaal uit het oog verloren. "We zeggen voortdurend ik en we denken voortdurend ik en omdat we dat zo doen, zijn we vergeten dat dat zowel historisch als voor ons persoonlijk niet altijd zo is geweest", schrijft Van der Waal.
Het voelt zo gewoon om 'ik' te zeggen en 'ik' te voelen dat je als vanzelf steeds dieper in dat ik gaat zoeken naar wat daar te vinden en te voelen is, en de hele wereld ziet als iets in relatie tot dat 'ik' van je.
Hoe vreemd dat eigenlijk is, realiseer je je weleens als je in een volle tram zit - ál die gezichten, al die levens, al die middelpunten van onbekende werelden - of als je op een bewakingscamera in een winkel de rij ziet waarin je staat. Je ziet alleen maar rij. Er is geen pijltje, geen spotlight dat jou eens even uitlicht.
Dat hoeft niemand ervan te weerhouden zijn eigen leven als van hem- of haarzelf te beschouwen en dat belangrijk te vinden, natuurlijk niet. Zo leven we nu eenmaal ook. Maar niet uitsluitend. We bestaan ook als mensen in een tram, in een rij, in een menigte.
Bill Fay, de 70-jarige Britse muzikant, is niet de enige kunstenaar die in de gaten heeft dat the times are a-changin'. Bob Dylan, een leeftijdsgenoot, is ietwat bekender geworden. En zegt - toevallig - op zijn dit jaar verschenen Tempest ook iets over dit fenomeen. In het titelnummer schetst hij de ondergang van de Titanic, honderd jaar geleden in een koude aprilnacht. Een epos vol heldenmoed, lafheid, opkomen voor jezelf, altruïsme en andere o zo menselijke gedragingen. Een op hol geslagen horde mensen. Die uit paniek van alles doet. Tien jaar eerder beschreef hij een andere 'kudde', landgenoten die met de beste bedoelingen als burgers de Burgeroorlog introkken. In het besef dat ze voor hun zaak zouden kunnen sterven. Klik hier voor een (zeer) lang artikel over deze twee nummers (Tempest én 'Cross the Green mountain) en hoe de tekst van die liedjes zich verhoudt tot het thema Echte waarde(n), bovenstaande bespiegelingen over individu versus gemeenschap én boeken die Lezers van Stavast lezen.
Al in 2009 verscheen - trouwens -van Dylan de cd Together through life.
De Amerikaanse marketing- 'goeroe' en schrijver Seth Godin publiceert dagelijks een miniblog. Een korte overdenking. Hapt lekker weg. Kost weinig tijd. Is vaak verrassend. En hij snapt als geen ander dat het de komende jaren om stammen gaat. Tribes, in het Engels.
De aanleiding voor zijn verhaal op 31 oktober was de orkaan Sandy.
Getting over ourselves
In the face of billions of dollars of destruction, of the
loss of life, of families distrupted, it's easy to wonder what we were
so hung up on just a few days ago. Many just went face to face with an
epic natural disaster, and millions are still recovering. Writer's block
or a delayed shipment or an unreturned phone call seem sort of trivial
now.
We're good at creating drama, at avoiding emotional labor and most of all, at thinking small. Maybe we don't need another meeting, a longer coffee break or another hour whittling away at our stuckness.
There's never been a better opportunity to step up and make an impact, while we've got the chance. This generation, this decade, right now, there are more opportunities to connect and do art than ever before. Maybe even today.
It's pretty easy to decide to roll with the punches, to look at the enormity of natural disaster and choose to hunker down and do less. It's more important than ever, I think, to persist and make a dent in the universe instead.
We've all been offered access to so many tools, so many valuable connections, so many committed people. What an opportunity.
This world (3:45) (11.107 views op 6-11-2012)
Bill Fay over zijn mede-wereldgenoten én zijn arbeidsverleden (vloeren schrobben). Maar bovenal: optimistisch, ondanks alles.
.
We're good at creating drama, at avoiding emotional labor and most of all, at thinking small. Maybe we don't need another meeting, a longer coffee break or another hour whittling away at our stuckness.
There's never been a better opportunity to step up and make an impact, while we've got the chance. This generation, this decade, right now, there are more opportunities to connect and do art than ever before. Maybe even today.
It's pretty easy to decide to roll with the punches, to look at the enormity of natural disaster and choose to hunker down and do less. It's more important than ever, I think, to persist and make a dent in the universe instead.
We've all been offered access to so many tools, so many valuable connections, so many committed people. What an opportunity.
This world (3:45) (11.107 views op 6-11-2012)
Bill Fay over zijn mede-wereldgenoten én zijn arbeidsverleden (vloeren schrobben). Maar bovenal: optimistisch, ondanks alles.
.
Homepage Achtergrondartikelen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen