Robbert Dijkgraaf - meer lezen ...?

Een suggestie

Tijdens de eerste bijeenkomst van de Lezers van Stavast kwam een van de deelnemers met een lange lijst suggesties. Deels afkomstig van haar haar man. Relatief al wat oudere boeken. Maar stuk voor stuk leuke, serieuze titels. Alleen gingen ze vooral over zaken die  professor Robbert Dijkgraaf op vrijdag 16 november 2012 in zijn tweede tv-college voor DWDD aansneed. Én in zijn eerste zeer geslaagde optreden op Hemelvaartsdag 2011.

Helaas
Ik kon uitleggen dat deze boeken helaas niet opgenomen konden worden in de lijst, die toen (eind september 2012) circa 120 titels omvatte. Ze pasten domweg niet bij de drie thema's. Jammer, want deze mevrouw (en haar man) hadden en hebben gelijk. Boeken waarin gepoogd wordt leken bij te praten over resultaten van wetenschappelijk onderzoek naar hoe 'alles' is ontstaan, in elkaar zit enzovoorts zijn zeer 'leuk', ontspannend en inspirerend tegelijkertijd. En ze maken je al lezend bewust van het feit dat 'de wereld' zeer verrassend in elkaar zit, dat er veel te weten valt en dat enig inzicht in wat zich in de wereld van de Dijkgraven van de wereld afspeelt van pas komt.

Bill Bryson
Feitelijk is slechts één boek in de leeslijst voor de lezers van Stavast opgenomen waarin het gaat over aspecten die Dijkgraaf in zijn eerste en tweede tv-college aankaartte. Waarom juist dit boek? Omdat Een kleine geschiedenis van bijna alles bijna tien na verschijning is uitgegroeid tot een soort bijbel. Waarin een soort oerverhaal staat hoe de wereld in elkaar zit. Waardoor je een beeld krijgt van de honderden mensen die elk op hun eigen manier in hún tijd bijgedragen hebben om de raadsels van het heelal te ontrafelen. Raadsels die er nog voldoende zijn. Robbert Dijkgraaf sloot daar terecht mee af.



Raadsels - "Blijf je verwonderen"
We weten heel veel, kunnen heel veel, maar weten - ook - heel erg veel dingen nog steeds niet. Wat dat betreft sluit Dijkgraaf aan bij de Nederlandse geoloog Peter Westbroek, die net als Dijkgraaf een perfect voorbeeld is van een man die open staat voor de wonders of this world. Zich blijft verwonderen en van daaruit op zoek gaat naar verklaringen. Lezers van Stavast zullen op de literatuurlijst De ontdekking van de aarde : het grote verhaal van een kleine planeet van Peter Westbroek aantreffen en kunnen hem - samen met anderen in Noord Oost Brabant - op zondag 20 januari 2013 in de Groene Engel in Oss bij een lezing treffen. Een bevlogen spreker die net als Robbert Dijkgraaf op een andere manier in staat is 'normale' mensen bij te praten over de grootsheid van de aarde.

Een extra lijst titels - voor Lezers van Stavast en anderen
Robbert Dijkgraaf had 45 minuten om het 'grote' verhaal te vertellen. Inzoomen van groot naar erg klein. Maar iedereen die de uitzending heeft gezien (of niet) zal begrijpen dat hij slechts over de toppen heen scheerde. Kon scheren. Robbert Dijkgraaf wilde vooral enthousiasmeren. Mensen laten zien dat er een wereld achter onze alledaagse zit, die zeer fascinerend én ver weg is. Maar anderzijds heeft juist dít onderzoek de grootste impact. Hij stipte het even aan toen het ging over nanotechnologie. Dat die al van alles kan, en de komende decennia een ongekende invloed zal hebben op alles. Samen met de genetica én (de door hem ongenoemd gelaten) robotica. Wetenschap en daarmee samenhangende technologie zal de komende jaren onze hele wereld nóg dramatischer veranderen als de laatste 50-100 jaar. In dat verband is het óók nodig om meer over de onderwerpen die Robbert Dijkgraaf aansneed te (blijven) lezen. Wetenschapskaternen in kranten volgen. TED-filmpjes van grote geesten te volgen. Etcetera. Nieuwsgierigheid is de motor daarvoor.

Waardenvrij
Robbert Dijkgraaf ging er deze avond niet op in, maar de gevolgen van zijn en ander onderzoek leidt tot 'zaken' waarover een debat gevoerd zal moeten worden. Willen we als mensheid wel alles wat 'de' wetenschap ontdekt en willen we alle 'zaken' die daaruit voortkomen?

Negen titels - "Laten we ons met wetenschap amuseren"
Lezen kost meer tijd. Drie kwartier is niet genoeg!
David Bodanis. E=mc2 : de biografie van de formule die de wereld veranderde (Ambo 2001, 348 p.)
Paul Davies. God in de nieuwe natuurkunde (Veen 1984, 285 p.)
Robbert Dijkgraaf e.a. De betacanon : wat iedereen moet weten van de wetenschap (Meulenhoff 2008, 228 p.)
Brian Greene. De verborgen realiteit : parallelle universums en de diepte wetten van de kosmos (Spectrum 2011, 447 p.)
John Gribbin. Op zoek naar Schrödingers kat : quantumfysica en de werkelijkheid (Contact 1995, 279 p.)
# - Grote natuurkundige theorieën (6 dvd's, 390 minuten) (Teleac 2011)
Stephen Hawking. Het universum (Bakker 2001, 223 p.)
Kris Verburgh. Schitterend! : laten we ons met wetenschap amuseren (Houtekiet 2003, 348 p.)
Marcel Louis Vonk. Snaartheorie (Natuur, Wetenschap & techniek 2010, 232 p.)

Een slotwoord - "En mijn gelukwensen"
Laten we (bijna) afsluiten met de eerste zinnen uit het boek van Bill Bryson

Welkom. En mijn gelukwensen. Ik ben heel blij dat het je is gelukt. Het was niet makkelijk om hier te komen. Eigenlijk denk ik dat het nog moeilijker was dan je denkt.

Om te beginnen moesten voor je aanwezigheid hier biljoenen rondzwermende atomen op een complexe en intrigerend dienstbare manier zich samenvoegen om jou te scheppen. Dit is een ordenng die zo ingewikkeld en bijzonder is dat het nooit eerder is geprobeerd en alleen deze ene keer zal bestaan. Gedurende de vele jaren die komen (hopen we) zullen deze minieme deeltjes zich zonder protest bezighouden met al die miljarden kundige, coöperatieve verrichtingen die nodig zijn om je behouden en je de hoogst aangename, maar in het algemeen ondergewaardeerde toestand te laten ervaren die we het bestaan noemen.

Waarom atomen al die moeite doen is niet helemaal duidelijk.

Nog een quote - "een groot publiek dat wil meereizen"
Voordat bekend werd dat Robbert Dijkgraaf directeur zou worden van het Institute for Advanced Study in Princeton verscheen in het voorjaar van 2012 de bundel Het nut van nutteloos onderzoek. Columns en andere artikelen. Geschreven voor leken die geïnteresseerd zijn in wetenschappelijk onderzoek, maar niet in staat zijn te volgen wat die 'lui' op de werkvloer zoal doen. Dijkgraaf kan als geen ander artikelen schrijven die iedereen - die enige moeite wil doen - kan volgen. Hij stelt:

Het is moeilijk de transformerende kracht van wetenschap en technologie op waarde te schatten. Bijna alle aspecten van de maatschappij en onze cultuur worden erdoor geraakt. Dat is nu meer waar dan ooit tevoren. We leven in een bevoorrechte periode. Nooit eerder was er zo veel kennis in kaart gebracht, namen zo veel mensen deel aan onderzoek en lagen er tegelijkertijd zo veel onbeantwoorde vragen op antwoorden te wachten. Sterker nog, deze laatste zin had ik op elk moment in de afgelopen eeuwen kunnen schrijven. De gestage toename van wetenschappelijke kennis is een absoluut succesverhaal in onze cultuurgeschiedenis.

Ik ben er van overtuigd dat er een groot publiek is dat graag plaatsvervangend wil meereizen met dit grote intellectuele avontuur. (pagina 9)

Homepage Achtergrondartikelen