Ten Have 2022, 96 pagina's - € 14,99
Oorspronkelijke titel: Infocracy: Digitization and the Crisis of Democracy (2022)
Wikipedia: Byung-Chul Han (1959)
Korte beschrijving
Een boeiend boek waarin Han de huidige crisis van de democratie met het oog op de digitalisering van het publieke domein beschrijft. Hij laat zien dat er een nieuwe heerschappijvorm is, de infocratie. De mens raakt bedwelmd door een communicatie- en informatieroes en voelt zich tegelijkertijd machteloos overgeleverd aan de enorme hoeveelheden informatie die hij te verwerken krijgt. Met diepgang geschreven. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep.Byung-Chul Han (Seoel, 1959) is een wereldberoemde Koreaans-Duitse schrijver, academisch docent, filosoof en hoogleraar. Hij schreef een klein aantal boeken. Zijn werk werd in meer dan twintig landen uitgegeven.
Tekst op website auteur
In zijn nieuwe boek ‘Infocratie’ beschrijft Byung-Chul Han de huidige crisis van de democratie met het oog op deze digitalisering van het publieke domein. Han laat zien hoe we in nieuwe heerschappijvorm leven: de infocratie.
De digitalisering rukt onstuitbaar op. We zijn bedwelmd door een communicatie- en informatieroes. Tegelijk voelen we ons machteloos overgeleverd aan de tsunami van informatie die over ons wordt uitgestort. Verkiezingscampagnes worden als informatieoorlogen gevoerd. Samenzweringstheorieën en propaganda beheersen het politieke debat.
Over ‘De palliatieve maatschappij’:
'Han laat zien dat we het aan moeten durven om de palliatieve sluier van ons bestaan trekken en te accepteren dat sommige dingen niet door ons gecontroleerd kunnen worden. Dit boek is absoluut briljant' - Ewald Engelen
'Het is alsof Han een steen in de de vijver gooit en je moet er wel op reageren. Hij doet me hiermee denken aan Michel Houllebecq.' - Christiaan Weijts
Fragment uit Informatieregime
De glazen kubus van Apple suggereert weliswaar vrijheid en grenzeloze communicatie, maar in werkelijkheid belichaamt hij de genadeloze macht van de informatie. Het informatieregime maakt de mensen volledig transparant. De heerschappij zelf is nooit transparant. Er bestaat geen transparante heerschappij. De transparantie is de voorkant van een proces dat zich aan het zicht onttrekt. De transparantie zelf is niet transparant. Zij heeft een achterkant. De machinekamer van de transparantie ligt in het duister. Zo leveren we ons uit aan de steeds groter wordende macht van de algoritmische blackbox.
De heerschappij van het informatieregime verbergt zich doordat ze helemaal versmelt met het leven van alledag. Ze verschuilt zich achter de welgevalligheid van de sociale media, het gemak van zoekmachines, de sussende stemmen van de taalassistentes of de vriendelijke gedienstigheid van slimme apps. De smartphone blijkt een efficiënte informant te zijn, die ons aan een permanente surveillance onderwerpt. Smart home verandert de hele woning in een digitale gevangenis, die ons dagelijks leven minutieus protocolleert. De slimme stofzuiger-robot, die ons de moeite van het schoonmaken bespaart, brengt de hele woning in kaart. Het smart bed zet de surveillance met behulp van een netwerk van sensoren ook tijdens de slaap voort. In de vorm van convenience, gemak, sluipt de surveillance het dagelijks leven binnen. In de digitale gevangenis als slimme feelgoodzone rijst geen verzet tegen het heersende regime. De like sluit elke revolutie uit.
Het informatiekapitalisme eigent zich neoliberale machtstechnieken toe. In tegenstelling tot machtstechnieken van het disciplineringsregime werken die niet met dwang en verboden, maar met positieve prikkels. Zij buiten de vrijheid uit in plaats van haar te onderdrukken. Ze sturen onze wil op een onbewust niveau, in plaats van hem met geweld te breken. De repressieve disciplineringsmacht maakt plaats voor een slimme macht., die niet beveelt maar fluistert, niet commandeert maar gebruikmaakt van nudging, dat wil zeggen dat ze gedragspatronen met subtiele middelen een bepaalde kant op duwt. Discipline, toezicht en straf, die kenmerkend zijn voor Foucaults disciplineringsregime, maken plaats voor motiveren en optimaliseren. In het neoliberale informatieregime doet de heerschappij zich voor als vrijheid, communicatie en community. (pagina 14-16)
Fragment uit Digitale rationaliteit
Dataïsten geloven dat big data en kunstmatige intelligentie ons tot een goddelijke, alomvattende blik in staat stellen, die alle maatschappelijke processen nauwgezet registreert en voor het welzijn van allen optimaliseert. Alex Pentland, de directeur van het Human Dynamic Lab van het Massachusetts Institute of Technology, een overtuigde dataïst, schrijft in zijn boek Social Physics - How Social Networks Can Make Us Smarter: 'Door big data krijgen we de kans de maatschappij in al haar complexiteit te zien, via de miljoenen netwerken van interpersoonlijke uitwisselingen. Als we een "oog van God" hadden, een allesomvattende blik, dan zouden we wellicht de mogelijkheid hebben om echt te begrijpen hoe de samenleving functioneert en stappen kunnen zetten om onze problemen op te lossen.'
Het door het menselijk verstand gestuurde discours verbleekt in het licht van die goddelijke blik van big data. De digitale allesomvattende kennis maakt het discours overbodig. Tegenover het communicatieve handelen van Habermas stellen dataïsten een behavioristische informatietheorie, die het zonder discours kan redden. In het dataïstische wereldbeeld komt het rationeel handelende individu, dat een geldigheidsaanspraak maakt en deze met argumenten verdedigt, niet voor.
Data-mining met behulp van big data en kunstmatige intelligentie vindt optimale oplossingen voor problemen en conflicten van een als berekenbaar sociale systeem opgevatte maatschappij, die alle betrokken voordelen verschaffen waar zij op grond van hun beperkte vermogen informatie te verwerken zelf niet op zouden komen. Big data en kunstmatige intelligentie nemen dus intelligentere, ja rationelere beslissingen dan menselijke individuen met hun beperkte vermogen grote hoeveelheden informatie te verwerken. Uit dataïstisch oogpunt is de digitale rationaliteit veruit superieur aan de communicatieve rationaliteit. (pagina 57-58)
Lees ook:
De vermoeide samenleving / De transparante samenleving / De terugkeer van Eros (2011-2013),
Psychopolitiek : neoliberalisme en de nieuwe machtstechnieken (uit 2015),
De palliatieve samenleving : pijn vandaag de dag (2022),
Vita contemplativa : over inactiviteit (uit 2023),
De crisis van het narratieve (uit 2024) en
Over het verdwijnen van rituelen : een topologie van het heden (2025)
Artikel: De filosoof van het feest (Marian Donner) (De Groene Amsterdammer, 2 april 2025)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen