De Nieuwe wereld/Ten Have 2024, 111 pagina's - € 14,99
Verschijnt december 2024
Oorspronkelijke titel: Die Krise der Narration (2023)
Wikipedia: Byung-Chul Han (1959)
Korte beschrijving
Tekst op website uitgever
We zijn het vermogen kwijtgeraakt om onszelf te begrijpen aan de hand van grote verhalen. In het verleden zorgden verhalen voor gemeenschap en verbinding. Tegenwoordig eigent het kapitalisme zich het verhaal toe: verhalen om te verkopen. Storytelling is storyselling. Hierdoor verliezen verhalen hun oorspronkelijke kracht en valt onze gemeenschap uit elkaar. Deze narratieve crisis heeft een lange voorgeschiedenis. Byung-Chul Hans nieuwe essay onderzoekt dit. Hiermee zet Han zijn reflecties over onze informatiemaatschappij consequent voort.
Fragment uit Onttovering van de wereld
Het verhaal vormt in zoverre een tegenhanger van de informatie dat het een begin en een einde kent. Het onderscheidt zich door geslotenheid. Het is een gesloten vorm: 'Er bestaat een (...) principieel verschil tussen verhalen aan de ene kant, die op een einde, op geslotenheid, op afsluiting mikken,en informatie, die naar haar aard altijd partieel, onvolledig, fragmentarisch is.'
Een totaal ontgrensde wereld is gespeend van betovering en magie, Het zijn grenzen, overgangen en drempels die een betovering uitoefenen. Zo schrijft Susan Sontag: 'Want waar geslotenheid, eenheid, samenhang moet bestaan, moeten grenzen zijn. Alles wat we op de reis binnen die grenzen ondernemen, is relevant. Je kunt het einde van een verhaal ook aanduiden als het magische punt waar veranderlijke, voorlopige standpunten samenkomen: als het vaste punt van waaruit de lezer ziet hoe dingen die aanvankelijk niets met elkaar te maken leken hebben uiteindelijk samen blijken te horen.'
Vertellen is een spel van licht en schaduw, van het zichtbare en het onzichtbare, van nabijheid en afstand. Transparantie vernietigt die dialectische spanning, die aan elk verhaal ten grondslag ligt. De digitale onttovering van de wereld gaat veel verder dan de onttovering die Max Weber herleidt tot de rationalisering door de wetenschap, De huidige onttovering valt te herleiden tot de informatisering van de wereld. Transparantie is de nieuwe formule voor de onttovering. Zij onttovert de wereld door haar in data en informatie te ontbinden.
In een interview haalt Paul Virilio een kort sciencefictionverhaal aan dat gaat over de uitvinding van een piepkleine camera. Deze is zo klein en licht dat ze zelfs door sneeuwvlokken kan worden meegevoerd. Deze camera's worden en masse met kunstmatige sneeuw vermengd en uit vliegtuigen gedropt. In werkelijkheid wordt de wereld overspoeld met camera's. Ze wordt totaal transparant. Niets blijft verborgen. Er zijn geen blinde vlekken meer. Op de vraag waar we nog van kunnen dromen wanneer alles compleet zichtbaar is, antwoordt Virilio: 'We zouden ervan dromen blind te zijn.' Er bestaat geen transparant verhaal. Elk verhaal veronderstelt mysterie en betovering. Alleen een gedroomde blindheid zou ons uit de hel van transparantie verlossen en ons weer in staat stellen om verhalen te vertellen. (pagina 68-70)
Lees ook: De vermoeide samenleving (uit 2012), Infocratie : digitalisering en de crisis van de democratie (uit 2022) en Vita contemplativa (uit 2023)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen