Uitgeverij Pluim 2022,197 pagina's - € 24,99
Korte bio van Arthur en Jarmo Berkhout (1992)
Korte beschrijving
Een modern filosofisch manifest over nieuwe vormen van maatschappelijk en politiek activisme. Decennia van neoliberale dominantie hebben de wereld in een permanente crisis gestort, stellen Arthur en Jarmo Berkhout. Tegelijkertijd is de mens altijd verteld dat er geen alternatief is voor het kapitalistische systeem waarin we leven. Op basis van hun eigen ervaringen met activisme en aan de hand van de filosofen die hen voorgingen, stellen de auteurs dat alleen systeemverandering ons voorbij de neoliberale impasse kan brengen. Via een diepgravende kritiek van de bestaande maatschappij en het nihilisme van deze tijd pleiten ze voor hernieuwd politiek engagement: een betere wereld begint niet bij jezelf, maar op de barricades.’Anti-nihilisme’ is in een scherpzinnige, heldere stijl geschreven en gaat diep in op politieke, sociale en filosofische thema’s en begrippen. Voor geoefende lezers. De tweelingbroers Arthur en Jarmo Berkhout (1992) zijn schrijvers en activisten. Arthur studeerde geschiedenisen filosofie in Amsterdam en Wenen, Jarmo studeerde filosofie in Amsterdam.
Tekst op website uitgever
Decennia van neoliberale dominantie hebben de wereld in een permanente crisis gestort: pandemieën, economische ongelijkheid, oorlog, de dreigende klimaatcatastrofe. Tegelijkertijd is ons altijd verteld dat er geen alternatief is voor het kapitalistische systeem waarin we leven. Van die leugen moeten we ons ontdoen. Een andere wereld is wel degelijk mogelijk, mits we de moed opbrengen voor radicale politieke verandering. Op basis van hun eigen ervaringen met activisme en aan de hand van de filosofen die hen voorgingen, stellen Arthur en Jarmo Berkhout dat alleen systeemverandering ons voorbij de neoliberale impasse kan brengen. Via een diepgravende kritiek van de bestaande maatschappij en het nihilisme van onze tijd pleiten ze voor hernieuwd politiek engagement in de 21ste eeuw: een betere wereld begint niet bij jezelf, maar op de barricades.
Fragment uit III. Het einde van de wereld? Of het einde van de mens?
3. De mythe van de moderniteit
Gedurende de decennia van het neoliberalisme, in de beruchte woorden van Margaret Thatcher immers 'alternatiefloos' verklaard, is de problematiek bijna onvoorstelbaar geëscaleerd. De helft van alle door fossiele brandstof veroorzaakte CO2-uitstoot vond plaats in de afgelopen dertig jaar. Tegelijk is de dubbele beweging van privatisering/onteigening en disciplinering verder dan ooit doorgevoerd. Domeinen van het leven die voorheen ondoordringbaar waren voor technologische beheersing en dus niet beschikbaar voor exploitatie, worden nu toegankelijk voor allerlei 'productieve' doeleinden.
Nu een groot deel van ons sociale leven zich op digitale platformen afspeelt, zijn zelfs onze meest intieme voorkeuren observeerbaar en kwantificeerbaar in de vorm van data. Bij zo goed als iedere stap die we zetten, creëren we kennis over onszelf die echter niet door onszelf beheersbaar of voor onszelf ook maar overzienbaar is. De virtuele sporen die we overal achterlaten, vormen de waardevolle bouwstenen van verhandelbare informatie die onophoudelijk van ons afgenomen wordt. De laatste commons die ons nog resteren - ons sociale leven - worden geprivatiseerd en toegeëigend door een handjevol techbedrijven. Ook wanneer we niks aan het doen zijn, zoals, laten we zeggen, YouTube-filmpjes bekijken, produceren we alsnog data: data. Zelfs tijdverspilling is dus 'productief' geworden.
Het resultaat van dit alles is, zoals Adorno en Horkheimer al lieten zien, dat terwijl de natuur bedwongen wordt en ze haar macht over de mensen verliest, er een vorm van sociale en economische dominantie ontstaat waaraan net zo moeilijk te ontsnappen valt als eens aan de mythische macht van de natuur. Natuurbeheersing is weliswaar zo volledig geworden dat ze de diepste kern van het leven kan manipuleren middels bio- engineering, kunstmatige vormen van intelligentie kan creëren en ontzaglijke hoeveelheden informatie over het sociale leven kan verzamelen, maar het aanvankelijke potentieel, namelijk de emancipatie van de menselijke wil, is geen werkelijkheid geworden. Niet 'wij mensen' staan aan het roer van het grote project natuurbeheersing.
Het meest wezenlijke element van het grote westerse verhaal, namelijk het vertrouwen in het vermogen van de rede om voorspoed en vooruitgang te brengen door de oude religieuze en mythische vooroordelen en kosmische angsten uit te bannen, is zelf tot mythe geworden. En zoals iedere mythe is ook die van de verlichting gekenmerkt door onvermijdelijkheid. Het verschil is alleen dat we dit keer niet te maken hebben met de machten van bovennatuurlijke schepselen en de grillen van de natuur, maar met de veel sterkere kracht die de menselijke techno-economie op ons uitoefent. (pagina 156-158)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen