Balans 2019, 284 pagina's - € 23,95
Lenen als E-book via bibliotheek.nl
Wikipedia: Rob de Wijk (1954)
Korte beschrijving
We leven in een overgangsfase van een oude, vertrouwde - door het Westen vormgegeven - internationale orde naar een deels onzekere toekomst. De snelle opkomst van China als wereldmacht illustreert die overgang. Niet langer democratie, vrije markt, internationaal recht en internationale instellingen zullen dominant zijn in de nieuwe orde, maar autoritaire regimes, handelsconflicten, een gebrek aan vrijheid en ontbrekend respect voor mensenrechten. De Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen en veelvuldig in de media aanwezig, bouwt zijn analyse op drie thema's. Eerst geeft hij een analyse van de oorzaken van de teloorgang van de bestaande internationale orde, die deels is te wijten aan de vormgevers ervan (de VS onder Trump: protectionisme, handelsoorlog, uitholling van internationale solidariteit). Dan volgt een beschrijving van de snelle economische, militaire en politieke opkomst van China. Tot slot wordt afgesloten met de gevolgen, de mogelijke scenario's en de contouren van een door China gedomineerde wereldorde. Een prikkelende en tot nadenken stemmende analyse. Met eindnoten.
Tekst op website uitgever
De Chinese wereldorde komt eraan. In een drieënhalf uur durende toespraak tijdens het negentiende partijcongres in augustus 2017 stippelde president Xi de route uit. In 2035 moet China een welvarende staat zijn die wereldleider is op het gebied van technologie en innovatie. In de daaropvolgende vijftien jaar moet China worden uitgebouwd tot een wereldmacht. En als in 2049 de Volksrepubliek zijn honderdste verjaardag viert, moet Xi’s ‘Chinese Droom’ zijn uitgekomen: China moet dan de leider van de wereld zijn.
Die droom kan uitkomen als China de koploper van de nieuwe industriële revolutie van Internet of Things, nanotechnologie en Artificial Intelligence wordt. In een fascinerend betoog vol persoonlijke ervaringen betoogt Rob de Wijk dat dit gaat lukken en dat China dan de wereldorde kan gaan bepalen. In de negentiende eeuw deden de Britten dit en in de twintigste eeuw de Amerikanen.
Geholpen door de financiële crisis van 2008, president Trumps protectionisme, de Brexit en opkomend nationalisme in Europa wordt de eenentwintigste eeuw, de eeuw van China. Daardoor gaat de westerse wereldorde met zijn vrijemarkteconomie, internationale recht, internationale instituties, democratie, mensenrechten en burgerlijke vrijheden op de schop. Hoe dit tij te keren wordt het belangrijkste vraagstuk van onze tijd.
Japan is een van de landen die zich ernstig zorgen maken over de toenemende macht van China. Dat bleek mij tijdens een bezoek aan het Japan Institute of International Affairs in Tokio, eind augustus 2016. Een van de onderzoekers, Tetsuo Kotani, vertelde mij ervan overtuigd te zijn dat China, ter ere van de honderdste verjaardag van de Volksrepubliek, 'verloren gebieden' met het land wilde verenigen: de gehele Zuid-Chinese Zee, Taiwan en de eilanden in de Oost-Chinese Zee. In die volgorde. Ik moest erkennen dat er inderdaad sterke aanwijzingen zijn dat China daarop aanstuurt. Het is in elk geval in lijn met de nieuwe assertiviteit die ook ik bij de Chinese leiders bespeurde en die niet uitzonderlijk is voor een opkomende macht. Opkomende machten krijgen vitale belangen die uitstijgen boven de belangen van kleine landen.
De toenemende Chinese assertiviteit past in een patroon dat al eeuwen in de internationale betrekkingen te zien is. In een belangwekkende studie beschreef Harvard-hoogleraar Graham Allison zestien van dergelijke grote machtsverschuivingen sinds de middeleeuwen. De meeste strijd om de macht vond plaats in wat we nu de westerse wereld noemen. Zo streden aan het einde van de vijftiende eeuw Portugal en Spanje om de macht in; in de zestiende en zeventiende eeuw waren het de Habsburgers die achtereenvolgens met Frankrijk, het Ottomaanse Rijk en Zweden streden; Engeland vocht in de zeventiende en achttiende eeuw met Nederland en Frankrijk; in de negentiende eeuw streed het samen met Frankrijk tegen Rusland en Duitsland, en tijdens de Tweede Wereldoorlog vocht Engeland zij aan zij met Amerikanen en Canadezen, wederom tegen Duitsland. Tijdens de Koude Oorlog vonden confrontaties plaats tussen het Westen en de Sovjet-Unie, en na de Koude Oorlog streden vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk om de macht in Europa. In Azië vond pas tegen het einde van de negentiende eeuw voor het eerst een machtsstrijd plaats, toen China en Rusland tegen Japan streden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog voerden de Amerikanen oorlog tegen Japan. (pagina 224-225)
Lees ook: 5 over 12 : hoe Nederland toch sterker uit de crisis kan komen (uit 2012) en De nieuwe revolutionaire golf : waarom burgers zich van hun leiders afkeren (uit 2016)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen