Joris Lohman

Boter, kaas en havermelk : weet wat je eet voor een betere wereld
Spectrum 2024, 287 pagina's - € 25,48

Korte bio van Joris Lohman (1985)

Korte beschrijving
Een bevlogen verhandeling over de toekomst van ons eten. Joris Lohman neemt de lezer mee op een reis door de voedselketen, van biodynamische boerderijen en een mega varkensslachterij in Nederland tot een futuristische kippenboerderij in Ivoorkust. Hij daagt bestaande beelden over landbouw en voeding uit en stelt dat noch groene idealen, noch technologie alle problemen kunnen oplossen. Het boek eindigt met een hoopvolle visie op de toekomst van ons voedsel en biedt praktische tips voor duurzaam boodschappen doen. Prettig leesbaar, en afwisselend onderbouwend en persoonlijk geschreven. Met ondersteunende zwart-witillustraties.  Joris Lohman (1985) is politicoloog en oprichter van Food Hub, een opleidings­- en adviesbureau in voedsel en landbouw. Food Hub werkt samen met bedrijven, overheden en professionals aan positieve verandering in de wereld van voedsel en landbouw. In 2022 kwam Joris’ documentaire The Future of Food uit, en sinds 2023 is hij co-host van de wekelijkse podcast 'Eten is Weten'.

Tekst op website uitgever
‘Boter, kaas en havermelk is een actuele, vermakelijke en prikkelende gids over een van de belangrijkste en meest verwarrende kwesties van vandaag de dag.’ Charles C. Mann, bestsellerauteur (1491, 1493, The Wizard and the Prophet)

‘Joris Lohman weet de wonderlijke wereld achter de deur van het voedselsysteem inzichtelijk te maken. Iedereen die bezig is met eten zou dit boek moeten lezen.’ Nadia Zerouali, tv-chef, kookboekauteur

Een hoopgevend verhaal over de toekomst van ons eten

Kunnen we 8 miljard mensen voeden zonder de aarde te vernietigen? Vijftien jaar geleden stortte politicoloog Joris Lohman zich als ‘havermelkdrinker avant la lettre’ in de verbijsterende wereld achter ons eten. Op zoek naar het antwoord op deze vraag neemt hij de lezer mee op reis door de voedselketen: van biodynamische boerderijen en een mega varkensslachterij in Nederland naar een futuristische kippenbroederij in Ivoorkust.

Boter, kaas en havermelk kantelt rigoureus je beeld over landbouw, voeding en gezondheid. Lohman maakt korte metten met de droombeelden van groene idealisten, maar ziet ook dat technologie niet alles op kan lossen. Uiteindelijk weet hij een complexe realiteit te vertalen naar een hoopgevend verhaal over de toekomst van ons eten – inclusief een eenvoudige lijst boodschappentips waarmee de lezer met een gerust hart door de supermarktschappen kan navigeren.

Joris Lohman (1985) is politicoloog en oprichter van Food Hub, een opleidings- en adviesbureau in voedsel en landbouw. Food Hub werkt samen met bedrijven, overheden en professionals aan positieve verandering in de wereld van voedsel en landbouw. In 2022 kwam Joris’ documentaire The Future of Food uit en sinds 2023 is hij co-host van de wekelijkse podcast Eten is Weten.

Fragment uit 9. De toekomst van ons voedsel
So You Wanna Be the Next Sicco Mansholt?
Staan we aan de vooravond van een nieuwe Groene Revolutie?  Of komen er, zoals Louise Fresco betoogt, meerdere groene revoluties? In Europa zouden we dan kunnen spreken van de Mansholt-revolutie 2.0.  Net als na de Tweede Wereldoorlog is er behoefte aan politieke daadkracht en sturing. Wie zit er op dit moment aan de knoppen? Om nu een realityshow te gaan starten - So You Wanna Be the Next Sicco Mansholt?  - ik weet niet of dat als tv-format zou aanslaan. Voor wie mij wat beter kent, en dat is je vast ook opgevallen in dit boek - ik spiegel mezelf graag aan de Groten der Landbouwgeschiedenis. Laat ik dan ook meteen maar een poging doen om hier ene visie neer te leggen, mocht ik het voor het zeggen krijgen.

It's the economy, stupid!
Allereerst, we moeten het hebben over de randvoorwaarden. Zoals de vrije markt nu werkt wordt de transitie naar een duurzaam voedselsysteem niet bevorderd, om de simpele reden dat de markt duurzaamheid niet beloont. In de prijs van een product worden de kosten die worden afgewenteld op de planeet niet meegerekend. Hierdoor komen we terecht in een negatieve spiraal: de boer kan investeringen in duurzaamheid niet doorberekenen aan de supermarkt als de supermarkt deze kosten niet kan doorberekenen aan de consument. De kostprijs van de boer wordt nog iets ondersteund door Europese landbouwsubsidies, maar uiteindelijk wordt de prijs die de boer kan rekenen bepaald op basis van vraag en aanbod op de wereldmarkt. De kwaliteits- en duurzaamheidstandaarden zijn in het ene land hoger dan in het andere land. In Europa zijn de regels op het gebied van duurzaamheid relatief hoog. Omdat deze regels niet internationaal doorgetrokken zijn - in boerenjargon 'gelijk speelveld' - komt echte duurzaamheid niet van de grond. Het huidige economische model leidt tot een strategie gericht op zo goedkoop mogelijk produceren en de kosten voor de planeet 'afwentelen'. 

Het is verleidelijk om bij de pakken neer te gaan zitten of de (communistische) revolutie uit te roepen. Deze twee emoties zie ik vaak voorbijkomen bij de studenten aan wie ik college geef op de hogeschool. Ook in economisch denken hebben we de neiging om te vervallen in uitersten: aan de ene kant hebben we de neoliberalen, de groei-adepten, die het geloof hebben omarmd dat er voor altijd economische groei  zal zijn. Aan de andere kant heb je de de-growthers, die de oplossingen voor problemen zien in ontgroeien, in ontspullen, in consuminderen. Deze perspectieven vallen geheel samen met de ideologische perspectieven van de tovenaar en de profeet. Tovenaars wijzen er terecht op  dat, hoewel imperfect, economische groei en het marktmodel hebben gezorgd voor de ongekende productiestijging en de stijging van de welvaart voor miljarden mensen. Profeten wijzen, ook terecht, op de negatieve ecologische effecten van datzelfde model, en zien als oplossing het minderen van vleesconsumptie, van het aantal dieren, van... alles eigenlijk. Het is de kern van de duurzaamheidsdiscussie: kun je duurzaamheid realiseren door economische groei en technische innovatie, of hebben we alleen een kans op een duurzame wereld als we consuminderen? (pagina 256-258)

Lees vooral ook: De profeet en de tovenaar : twee grondleggers en hun concurrerende ideeën over een leefbare toekomst op onze planeet (uit 2018) van Charles C. Mann.

Terug naar Overzicht alle titels