Margaret Atwood

Het verhaal van de dienstmaagd
Prometheus 2009, 329 pagina's -

Oorspronkelijke titel: The handmaid's tale (1985)

Wikipedia: Margaret Atwood (1939-) en boek 

Er is ook een stripversie/bewerking, getekend door Renée Nault (2019/2020)

Korte beschrijving
De nabije toekomst: de Verenigde Staten zijn de Republiek Gilead geworden. De ontstane nieuwe maatschappij is gebaseerd op het boek Genesis uit het Oude Testament. De vrouw is geheel ondergeschikt aan de man, een gebruiksvoorwerp in een kille en starre samenleving die volgens strikte wetten verloopt. De vertelster hoort tot de klasse der Dienstmaagden, wiens taak het is om kinderen te baren, verwekt door daartoe aangewezen gezagsdragers, terwijl de echtgenoot toekijkt. De mannen zijn er niet beter aan toe: het uiten van seksdrang wordt bestraft met executie. De ik-figuur overtreedt de wetten, en komt in contact met een ondergrondse bevrijdingsbeweging. In een relativerend nawoord onderzoekt men, vanuit een verdere toekomst (2195), de 'authenticiteit' van het boek. De satire blijft aan de zwakke kant. Globaal gezien een deprimerende roman, waarin men de grondbasis van werken als '1984' (Orwell), `Brave New World' (Huxley), 'Wij' (Zamjatin) en 'Nein' (Jenns) terugvindt. Bekroond met de Arthur C. Clarke Award als beste SF van 1987; verfilmd.

Fragment uit hoofdstuk 34
De zitruimte op de binnenplaats is nu vol; we wachten ritselend. Eindelijk komt de Bevelvoerder die deze dienst zal leiden binnen. Het is een kalende, fors gebouwde man die aan een ouder wordende voetbalcoach doet denken. Hij is gekleed in zijn uniform, eenvoudig zwart, met rijen onderscheidingstekens en decoraties. Het is moelijk om niet onder de indruk te raken, maar ik doe een poging: ik probeer me hem in bed voor te stellen met zijn Echtgenote en zijn Dienstmaagden, die hij als een bezetene aan het bevruchten is, als een kuitschietende zalm, terwijl hij doet alsof hij er totaal niet van geniet. Toen God zei: Weest vruchtbaar en wordt talrijk, bedoelde hij toen deze man?
  Deze Bevelvoerder beklimt het trapje naar het podium, dat bedekt is met een rood kleed waarop een groot, witgevleugeld oog is geborduurd. Hij laat zijn blik door het vertrek gaan, en onze zachte stemmen sterven weg. Hij hoeft zijn handen niet eens op te heffen. Dan verdwijnt zijn stem in de microfoon en komt weer naar buiten door de luidsprekers, ontdaan van de lage tonen zodat het een scherpe, metaalachtige stem wordt, die niet door zijn mond, door zijn lichaam lijkt te worden geproduceerd, maar door de luidsprekers zelf. Zijn stem is metaalkleurig en heeft de vorm van een hoorn.
  'Het is vandaag een dag van dankzegging,' begint hij, 'een dag waarop wij de Heer prijzen.'
  Ik volg geen woord van zijn toespraak over opoffering en overwinning. Dan komt er een lang gebed over de onwaardigen, en dan een gezang: 'Er is een boom in Gilead.'
  'Er is een bom in Gilead,' zei Moira altijd.
  Nu komt het voornaamste onderdeel. De twintig Engelen komen binnen, pas terug van het front, pas onderscheiden; begeleid door hun erewacht marcheren ze naar de open ruimte in het midden, één twee, één twee. Geeft acht, op de plaats rust. En dan komen de twintig gesluierde, in het wit geklede dochters schuchter naar voren; hun moeders houden hun ellebogen vast. het zijn moeders, geen vaders, die tegenwoordig dochters wegschenken en helpen met het organiseren van de huwelijken. De huwelijkspartners worden uiteraard door de autoriteiten gekoppeld. Deze meisjes hebben jarenlang niet alleen mogen zijn met een man, al die jaren dat we hiermee bezig zijn.
 Zijn ze oud genoeg om zich nog iets van de vroegere tijd te herinneren, toen ze honkbalden in spijkerbroek en op gymschoenen, en op fietsen reden? Toen ze boeken lazen, helemaal alleen? Hoewel sommigen niet ouder dan veertien zijn - Bevrucht ze zodra het kan is de richtlijn, we hebben geen tijd te verliezen - zullen ze het zich nog wel herinneren. En ook degenen die na hen komen, de volgende drie, vier, vijf jaar, zullen het zich herinneren, maar de meisjes die daarna komen zullen er niets meer van weten. Ze zullen hun hele leven in het wit gekleed zijn geweest en tussen andere meisjes zijn opgegroeid; ze zullen altijd hebben gezwegen. (pagina 232-233)

Artikel: 201984 - "een apocalyptische codex van onze ergste angsten" (juni 2019)

Terug naar Overzicht alle titels