De Bezige bij 2025, 80 pagina's - € 16,99
Wikipedia: David Van Reybrouck (1971)
Korte beschrijving
Een diepgaand opstel van David Van Reybrouck over internationale politiek en de ontwrichting van het aardsysteem. De aarde raakt steeds meer ontregeld, en vormt een groeiend veiligheidsvraagstuk. Planetaire grenzen als de integriteit van de biosfeer zijn in het gedrang. Van Reybrouck onderzoekt de noodzaak voor moderne diplomatie om zich aan te passen aan deze nieuwe realiteit. In dit essay stelt hij vragen over hoe diplomatieke processen zich via planetair denken kunnen heruitvinden, om effectief om te gaan met de uitdagingen die voortkomen uit de ontregeling van de aarde. Bevlogen en met diepgang geschreven. Met een enkele zwart-witillustratie. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep. David Van Reybrouck (1971) is een bekende Belgische schrijver, archeoloog en cultuurhistoricus. Zijn werk wordt in meerdere landen uitgegeven en won verschillende prijzen, zoals de Arkprijs van het Vrije Woord en de Gouden Ganzenveer. Dit essay verscheen ter gelegenheid van de installatie van David Van Reybrouck als Denker der Nederlanden door Stichting Maand van de filosofie.
Tekst op website uitgever
Het grootste veiligheidsvraagstuk van onze tijd is niet de wereld met haar onderlinge conflicten, maar de aarde die meer en meer ontregeld raakt. Steeds heviger gaat de planeet tegen de mensenwereld tekeer. De wereld heeft de fysieke aarde ontwricht en nu ontwricht de aarde de wereld. De moderne diplomatie, dat eeuwenoude overleg tussen landen, moet zich daarom dringend opnieuw uitvinden. Hoe zou dat eruit kunnen zien?
Fragment uit Raison de Terre
Pleiten voor het relativeren van de nationale soevereiniteit klinkt op het eerste gezicht ongetwijfeld als vloeken in de kerk. Hat gaat om niets minder dan de granieten sokkel van vier eeuwen moderne diplomatie die ook nu nog de basis vormt van de Verenigde Naties. Stelt het Handvest van de VN immers niet dat de betrekkingen tussen de landen 'gegrond zijn op eerbied voor het beginsel van soevereine gelijkheid'? Een nobel uitgangspunt, zeker, maar het gevolg is wel dat we niet meer in staat zijn de wereld anders te bekijken dan als die veelkleurige puzzel van mijn verlichte wereldbol.
Tegelijk besef ik nu pas dat de eeuwige orde die mijn wereldbol leek te suggereren eigenlijk maar een heel recente werkelijkheid weergaf. Dat de aarde netjes was opgedeeld in een patchwork van natiestaten en dat al die natiestaten soeverein over hun grondgebied waakten en met elkaar diplomatie bedreven, was in mijn kindertijd nog niet zo lang het geval.
In 1945 leefde de helft van de wereldbevolking niet in een natiestaat, maar in een mandaatgebied, kolonie, protectoraat, overzees wingewest of wat dan ook. Het is pas vanaf ruwweg 1965 dat nagenoeg alle aardbewoners in moderne staten wonen. Dat hebben we uiteraard aan de dekolonisatiegolf te danken. Kolonies moesten landen worden, vreemde overheersing moest plaatsmaken voor autonomie en al die nieuwe landen moesten op voet van gelijkheid behandeld worden. Prachtige idealen, maar ze zorgden wel voor een absolutering van het principe van de soevereiniteit. Wat in werkelijkheid een vrij recent en arbitrair gegeven was - werd zo in steen gebeiteld en als tijdloos voorgesteld.
De vraag is nu: moeten de heilige huisjes van 1965 ook in 2025 heilig blijven? Héél erg heilig, lijkt het wel. Nu de internationale, naoorlogse rechtsorde in sneltreinvaart verdampt, lijkt de wereld meer dan ooit terug te keren naar nationale machtspolitiek, economisch protectionisme en identitaire reflexen. Veel animo voor het bescheiden relativeren van de nationale soevereiniteit valt er momenteel niet te bespeuren. Maar nogmaals: de natuurwetten kennen geen grenzen. De aard de ligt niet wakker van de wereld. De ontwrichting van de bewoonbaarheid raast onverminderd door, politieke onrust of niet. Juist daarom moeten we in deze lastige tijden lastige vragen blijven stellen. Het is op momenten van acute crisis dat we hardop moeten nadenken over de toekomst. (pagina 41-43)
Lees ook: Revolusi : Indonesië en het ontstaan van de moderne wereld (2021), Pleidooi voor populisme : pamflet (2008), Tegen verkiezingen (2013) en De kolonisatie van de toekomst : leven aan de vooravond van de klimaatcatastrofe (20)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen