Querido 2024, 384 pagina's - € 29,99
Oorspronkelijke titel: The Road to Freedom : Economics and the Good Society (2024)
Wikipedia: Joseph E. Stiglitz (1943)
Korte beschrijving
Een kritische verhandeling over hoe het begrip vrijheid wordt gebruikt om uitbuiting te rechtvaardigen. Het boek analyseert hoe het concept van vrijheid is gekaapt en misbruikt wordt om uitbuiting te rechtvaardigen in verschillende sectoren zoals de farmaceutische industrie, techbedrijven en de politiek. Het stelt dat het westerse politieke en economische systeem, met name neoliberalisme en vrijemarktkapitalisme, geen echte vrijheid biedt, maar juist een bedreiging vormt voor de meeste mensen. Joseph E. Stiglitz pleit voor een fundamentele herwaardering van democratie en economie om een systeem te creëren dat garant staat voor een goede samenleving en echte vrijheden biedt voor de meerderheid van de mensheid. Intelligent en met diepgang geschreven. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep. Joseph E. Stiglitz (1943) is schrijver, econoom en hoogleraar. Hij schreef vele boeken en ontving in 2001 de Nobelprijs voor de Economie. Zijn werk wordt in meer dan veertig landen uitgegeven en won meerdere prijzen, zoals de Daniel Patrick Moynihan Prize en de John Bates Clark Medal.
Tekst op website uitgever
Vrijheid is een kernwaarde in onze maatschappij. Maar het woord ‘vrij’ is gekaapt en wordt gebruikt om uitbuiting te rechtvaardigen. De farmaceutische industrie neemt de vrijheid om te veel geld te vragen voor medicijnen, grote techbedrijven zijn gevrijwaard van toezicht als het om privacy gaat, politici voelen zich vrij om tot opstand op te roepen, en het bedrijfsleven wordt nauwelijks belemmerd in zijn vrijheid om de planeet te vervuilen. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Wiens vrijheid is eigenlijk het belangrijkst – en welke vrijheid moeten we dringend heroverwegen?
Nobelprijswinnaar Joseph E. Stiglitz betoogt dat het westerse politieke en economische systeem geen werkelijke vrijheid biedt: neoliberalisme en vrijemarktkapitalisme vormen voor veruit de meeste mensen juist een bedreiging. De weg naar vrijheid laat zien dat een fundamentele herwaardering van de democratie en de economie noodzakelijk is, en niet alleen in de Verenigde Staten: welk systeem staat dan wél garant voor een goede samenleving, inclusief betekenisvolle vrijheden voor het grootste deel van de mensheid? Het nieuwe boek van Stiglitz is essentieel voor iedereen die zich een toekomst voorstelt waarin tolerantie en vrijheid centraal staan.
Fragment uit 2. Hoe economen over vrijheid denken
Na het neoliberalisme
De financiële crisis van 2008 markeerde misschien wel het toppunt van het neoliberalisme. Ze liet zien dat financiële liberalisering zelfs in het bolwerk van het kapitalisme faalde. De overheid moest de economie redden. Toen kwam Trump, en zelfs de conservatieve Republikeinse Partij leek handelsliberalisering de rug toe te keren. Te veel mensen waren achtergelaten. De cijfers bleven binnenrollen: afnemende levensverwachting in de VS, groeiende ongelijkheid in een groot deel van de wereld.
Het neoliberalisme had korte metten gemaakt met externaliteiten, maar de klimaatverandering en vervolgens de coronaepidemie maakten duidelijk dat externaliteiten juist van het grootste belang zijn. De overheid is even noodzakelijk om de samenleving te helpen het milieu en de openbare gezondheid overeind te houden, als om macro-economische stabiliteit te helpen bewaren.
Zoals ik later in dit boek benadruk: wanneer een systeem bezwijkt en zijn beloften niet inlost, komt er verandering. Dat is de aard van de evolutie. Maar de richting van die verandering staat niet vast. Het eind van de detente tegenover het neoliberalisme na de Koude Oorlog heeft extreemrechts nieuwe energie gegeven. Het is alsof zij zeggen dat het neoliberalisme te veel compromissen heeft gesloten en dat het ongebreidelde kapitalisme van de Mont Pèlerin Society, van Friedman en Hayek, nodig is. De overtuigingen van rechts, die ik 'in de kern religieus' heb genoemd, hebben het vermogen om de verbeelding en het enthousiasme van mensen aan te spreken. Hun roep om individualiteit klinkt buitengewoon verleidelijk. Als iedereen maar hard werkt, creatief is en zijn eigen belangen najaagt, dan komt alles goed. Maar die bewering is, helaas, vals. Vasthouden aan die overtuiging betekent nu het negeren van intellectuele ontwikkelingen en de mondiale veranderingen van de afgelopen halve eeuw. Die ideeën sneden halverwege de twintigste eeuw, toen ze vorm kregen, al geen hout, en deden dat nog minder in het eerste kwart van de eenentwintigste eeuw, toen mondiale externe factoren - klimaatverandering en pandemieën - de volle aandacht vroegen. De ene autoritaire figuur na de andere doet in hete ne land na het andere een gooi naar de macht, en ze spuien hun woorden en ideeën alsof praten over vrije markten hún vrijheid vergoot om anderen de vrijheid af te nemen.
John Maynard Keynes en Franklin Delano Roosevelt zagen een alternatieve weg vanuit de klassieke economie. Aangepast naar de marktveranderingen in de economie en mat wat we van de afgelopen driekwart eeuw hebben geleerd, biedt hun visie nog steeds een alternatief voor de neoklassieke en neoliberale economie die erop volgde en voor het nieuwe rechts dat nu in opkomst is. De aanpak van Keynes en Roosevelt was gematigd kapitalisme waarin de overheid een belangrijke, maar wel beperkte rol speelde door te zorgen voor stabiliteit, efficiëntie en gelijkheid - of tenminste meer dan ongebreideld kapitalisme oplevert. Ze hebben de basis gelegd voor een eenentwintigsteeeuws progressief kapitalisme dat betekenisvolle menselijke vrijheid bevordert. (pagina 60-61)
Lees ook: De euro : hoe de gemeenschappelijke munt de toekomst van Europa bedreigt (uit 2016) en Winst voor iedereen : progressief kapitalisme in een tijd van onvrede (uit 2019).
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen