maandag 5 juli 2021

Stefano Mancuso 2

Plantenrevolutie : hoe planten onze toekomst bepalen
Cossee 2018, 255 pagina's  €29,99

Oorspronkelijke titel: Plant revolution / le piante hanno già inventato il nostro futuro (2017)

Wikipedia: Stefano Mancuso (1965)

Korte beschrijving
De auteur, hoogleraar en expert op het gebied van plantengedrag en -intelligentie, zoekt op diverse terreinen naar de betekenis van planten voor de menselijke samenleving. Uiteraard als voedselbron en hoe dat zich nu en in de toekomst zal ontwikkelen. Te denken valt daarbij aan de groeiende wereldbevolking en de toenemende afhankelijkheid van zoet water door de veranderingen van het klimaat. En verder: dat planten een leervermogen hebben, zich in vorm soms aanpassen aan de omgeving en zich actief beschermen. Dat ze kunnen bewegen en architecten en technologen inspireren bij constructies en andere toepassingen (bv. ruimtevaart en watervoorziening). Mogelijkheden van de zee en voedselproductie. De onverwachte rol van nectar en een stof als capsaïcine in rode pepers. Een filosofische benadering als het functioneren van planten vergeleken wordt met een democratie. Kortom: veel verschillende situaties waarbij planten op een heel aparte manier, soms via de dierenwereld, worden belicht. Voorzien van foto's en tekeningen in kleur en duidelijke literatuurverwijzingen. Een bijzondere en visionaire manier om naar de (planten)wereld om ons heen te kijken! De auteur schreef eerder, samen met Allessandra Viola, 'Briljant groen : de intelligentie van planten' (2017)*..

Tekst op website uitgever
Planten zijn, zoals wij in Briljant groen hebben gezien, buitengewoon resistent. Dankzij hun netwerken kunnen zij catastrofale gebeurtenissen overleven zonder hun functionaliteit te verliezen. Zij bezitten een uitzonderlijk aanpassingsvermogen en kunnen in extreme klimatologische omstandigheden leven. Ze absorberen vocht uit de lucht, kunnen zich vermommen om te ontkomen aan vijanden en bewegen zonder energie te verbruiken. Mancuso laat op uiterst aanschouwelijke manier zien, dat dit vooral met hun lichaamsbouw te maken heeft. Planten produceren stoffen die ze gebruiken om het gedrag van dieren (bijvoorbeeld insecten) te manipuleren. Met hun verfijnde wortelstelsel, met worteltoppen die de omgeving verkennen, verwerken zij informatie en geven die door aan andere planten. Het zijn geavanceerde, ontwikkelde sociale organismen, en de onderzoekers waren keer op keer verbaasd over de ingenieuze strategieën die planten ontwikkelen om oplossingen te vinden voor veranderingen in hun leefwereld. Planten zijn in hun basale structuur dermate geniaal, dat ze intussen toegepast worden als voorbeelden voor de robotisering van onze samenleving. Als wij onze leefomgeving willen verbeteren en op ingrijpende veranderingen op onze planeet willen reageren, dan kan dat niet zonder ons te laten inspireren door de meest geavanceerde oplossingen uit de plantenwereld.

Fragment uit (de) Inleiding
Ik heb de indruk dat de meeste mensen niet beseffen dat planten voor ons van levensbelang zijn. Natuurlijk weet iedereen wel - althans, dat hoop ik - dat we kunnen ademen dankzij de zuurstof die planten produceren, en dat de hele voedselketen, en dus ook het voedsel van alle dieren op aarde, gebaseerd is op planten. Maar weet iedereen ook dat olie, kolen, gas en alle andere zogenoemde niet-hernieuwbare energiebronnen niets anders zijn dan een vorm van zonne-energie die planten miljoenen jaren geleden hebben opgenomen? En dat hout dankzij zijn verrassende eigenschappen in veel delen van de wereld nog steeds het meest gebruikte bouwmateriaal is? Ons leven is, net as het leven van alle andere dieren op aarde, afhankelijk van de plantenwereld.

Je zou denken dat we inmiddels wel alles zouden weten over die organismen die zo belangrijk voor ons zijn om te overleven - en waarvan onze economie grotendeels afhankelijk is. Maar het tegendeel is waar: alleen al in 2015 zijn er 2034 nieuwe plantensoorten ontdekt. En dan hebben we het niet over microscopische kleine plantjes die aan de aandacht van plantkundigen zijn ontsnapt. nee, een van die nieuwe soorten, Gilbertiodendron maximum, is een endemische boom in het regenwoud van Gabon. Hij is ongeveer vijfenveertig meter hoog, zijn stam kan een diameter bereiken van anderhalve meter en hij weegt meer dan honderd ton. En 2015 was geen uitzondering: de afgelopen tien jaar zijn er jaarlijks meer dan 2000 nieuwe plantensoorten beschreven.

Het loont altijd de moeite om op zoek te gaan naar nieuwe planten, want je weet nooit wat je kunt tegenkomen. Van meer dan 31.000 verschillende plantensoorten is bekend dat ze door de mens worden gebruikt. Bijna 18.000 daarvan worden gebruikt voor medicinale doeleinden, 6000 als voedsel, 11.000 voor textielvezels en bouwmaterialen, 1300 voor maatschappelijke doeleinden (zoals religieuze rituelen en drugs), 1600 als energiebron, 4000 voor dierenvoeding, 8000 voor milieudoeleinden, 2500 als gif, enzovoort. De rekensom is snel gemaakt: de mens kan ongeveer een tiende van de plantensoorten onmiddellijk gebruiken. Zoals gezegd, het loont de moeite, al helemaal als we planten niet langer alleen maar als product zouden gebruiken - maar er ook van zouden leren.

Planten zijn namelijk een toonbeeld van moderniteit, en in dit boek wil ik duidelijk maken hoe dat zit. Van materialen tot energie-onafhankelijkheid, van weerstandsvermogens tot aanpassingsstrategieën: voor de meeste problemen waar de mensheid mee worstelt, hebben planten al lang geleden de beste oplossingen gevonden, je moet alleen maar weten hoe en waar je moet kijken. (pagina 8-9)

Lees ook: Reizend groen : de wonderbaarlijke migratie van planten (uit 2019) en  De universele rechten van de plant van Stefano Mancuso (uit 2020)

Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen

Terug naar Overzicht alle titels


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen