Balans 2021, 381 pagina's - € 23,99
Wikipedia: Rob de Wijk (1954)
Korte beschrijving
Europa ligt onder vuur. Niet alleen is er sprake van een interne dreiging die Europa op de proef stelt (een afbrokkelende solidariteit als gevolg van de financiële crisis en corona; de Brexit), maar ook van buiten komen de dreigingen op ons af. De huidige grootmachten – hetzij in opkomst, hetzij in verval – strijden om invloed en macht in het 'oude continent'. China koopt met economische en culturele middelen invloed; Rusland lijkt er alles aan te doen om Amerika en Europa, en de Europese landen onderling, tegen elkaar uit te spelen, vaak met subversieve, ondermijnende middelen; terwijl de Verenigde Staten, zeker onder Trump, handelsoorlogen tegen Europa zijn gestart. De Nederlandse wetenschapsbeoefenaar en publicist Rob de Wijk schetst op het eerste oog een somber beeld. Niettemin komt hij in deze gedegen analyse, met prikkelende en tot nadenken stemmende vragen én antwoorden, tot een hoopvolle conclusie: Europa heeft het nog steeds in eigen hand of het naar de zijlijn wordt gedrongen of richting kan blijven geven aan de eigen toekomst. Voorzien van verwijzingen naar bronnen en literatuur in eindnoten.
Tekst op website uitgever
Ooit deelde Europa de lakens uit in de wereld, maar op dit moment wordt het continent van alle kanten belaagd, ook van binnenuit.
De Chinese president Xi Jinping ziet het continent als een wingewest. Hij is al jaren bezig invloed op de Westelijke Balkan te kopen en probeert de Europese Unie uit elkaar te spelen. Rusland voelt zich bedreigd en president Poetin voert geheime operaties uit om de NAVO te ontwrichten. President Trump maakte het de Russen en Chinezen intussen gemakkelijk door zich van zijn trouwste bondgenoten af te keren en zelf ook de aanval op Europa te openen. Premier Johnson dacht buiten de Europese Unie beter af te zijn en de Hongaarse en Poolse leiders ondermijnen de democratische rechtsstaat. Allemaal menen ze dat een sterke Europese Unie hun ambities in de weg staat.
Politieke leiders worstelen met een antwoord. De coronacrisis heeft de uitdaging nog verder vergroot. Kunnen we deze slag om Europa winnen? Kan Biden de schade die Trump aanrichtte repareren? Wordt Nederland vermalen tussen Duitsland en Frankrijk? Blijft de EU een speler in de wereld of wordt het continent de speeltuin van de wereldmachten?
De dreiging is groot, maar in het fascinerende en verrassend optimistische De slag om Europa laat een van de grootste geopolitieke denkers van deze tijd zien hoe velen hun tanden op Europa stuk bijten.
Fragment uit 7. Weltpolitikfähigkeit
Rusland speelt schaak, China go en Amerika football. Sommige collega's zijn dol op dit soort vergelijkingen. Toch vat deze oneliner mooi de vorige hoofdstukken samen. Rusland tracht zijn tegenstanders van het bord te werken met onverwachte zetten, die bestaan uit desinformatie, beïnvloedingscampagnes, de agenten van de GROe en uiteindelijk de inzet van drukmiddelen als gas en andere grondstoffen. China tracht, net zoals bij go, het hele bord in handen te krijgen. Dat doet China met de nieuwe zijderoutes, het BRI, het 17+1 forum en met behulp van handelsverdragen, investeringen en propaganda.
In tegenstelling tot schaak en go, is football geen denksport. Het is een fysieke sport. Het beeld dat ik van football heb, zijn twee ploegen die tegenover elkaar staan, op elkaar inbeuken en terreinwinst trachten te boeken. Dat komt aardig overeen met de aanpak van Trumps Amerika: met botte macht regeringen dwingen totdat ze opgeven en zich schikken.
Alle drie de spelers lieten zich echter door rancune leiden. China en Rusland zijn revisionistische machten die niets ophebben met de huidige wereldorde. Rusland voelde zich na de Koude Oorlog door het Westen vernederd. China verwijt de oude Europese grootmachten dat zij in de negentiende eeuw van China een kolonie hebben gemaakt en in de twintigste eeuw met Amerika de wereldorde hebben bepaald. Trump stoorde zich aan 'oneerlijke' handelsakkoorden die in het nadeel van Amerika zouden zijn. maar het meest verbijsterende van dit alles is dat het Amerikaanse electorale systeem een president voortbracht die de wereldorde wilde slopen die nota bene door zijn voorgangers is geschapen.
De enige die onder Trump pal achter de westerse wereldorde bleef staan, was de Europese Unie. Maar in plaats van voor schaak, voor go of voor football te kiezen, lijkt het wel of de landen van de Unie de spelregels voor al die sporten tegelijkertijd willen bepalen. Doordat de Unie weigert om mee te spelen, leek ze zich buiten de orde te plaatsen en zich kwetsbaar te maken voor de constante aanvallen van China, Rusland en Amerika. Maar als ze zo zwak is, waarom deden Xi, Poetin en Trump dan zoveel moeite om Europa in hun greep te krijgen?
Om dat te begrijpen moeten we weten hoe zij de Unie zien. Als je een willekeurig iemand vraagt of de EU een krachtige, geopolitieke speler is, dan is het antwoord waarschijnlijk 'nee', omdat de landen onderling te verdeeld zouden zijn. Dat antwoord wordt zelfs door politici en topambtenaren gegeven die regelmatig met Brussel te maken hebben. (pagina 303-304)
Lees ook: 5 over 12 : hoe Nederland toch sterker uit de crisis kan komen (uit 2012), De nieuwe revolutionaire golf : waarom burgers zich van hun leiders afkeren (uit 2016) en De nieuwe wereldorde : Hoe China sluipenderwijs de macht overneemt (2019)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen