zaterdag 24 april 2021

Maja Göpel


Onze wereld nieuw denken

Pluim 2021, 187 pagina's € 21,99

Oorspronkelijke titel: Unsere Welt neu denken: Eine Einladung (2020)

Wikipedia: Maja Göpel (1976)

Korte beschrijving
De auteur is een politiek econome, waarbij ze zich heeft gespecialiseerd in de maatschappelijke (economische) effecten met betrekking tot een continu aan verandering onderhevige samenleving. Elke samenleving moet rekening houden met de neveneffecten van een snel groeiende economie. Klimaatveranderingen, technologische vernieuwingen, de snel groeiende wereldbevolking, uitputting van natuurlijke hulpbronnen en een dalend niveau van productiefactoren zorgen voor een onleefbare en vergiftigde wereld. De uitdagingen voor onze politici en wereldleiders is dan ook om een radicaal nieuwe manier van denken te adopteren die op globaal niveau moet worden omarmd. In plaats van een hoger bruto binnenlands product, moet men uitgaan van het verhogen van het welzijn en geluk van de burgers. Hoe kun je deze nieuwe visie integreren in het denken van de beleidsbepalers? Hoe kan bijvoorbeeld Ecuador in plaats van oerwoudkap zijn economie op andere wijze juist uitbreiden? Deze en overige wetenswaardigheden worden op een wetenschappelijk  wijze besproken. Nu is het moment dat we moeten veranderen voordat het te laat is. Het boek bevat een overzicht van literatuur om verder te lezen, eindnoten en een bronnenoverzicht.

Tekst op website uitgever
De wereld staat op een kantelpunt. We zijn nog nooit zo welvarend geweest, maar er is crisis waar we ook kijken. Het is tijd om onze waarden en principes te herzien, nieuwe doelen te stellen en een manier van leven te vinden die ook voor de planeet houdbaar is. Maja Göpel nodigt je uit om de wereld opnieuw te bezien. In zeven stappen toont ze de grootste uitdagingen van deze generatie: overbevolking, uitputting van natuurlijke hulpbronnen, ongebreideld consumentisme, technologische ontwikkelingen die alleen maar tot meer productie leiden en het ontstaan van ‘oligopolisten’ zoals Amazon. Met sterke voorbeelden laat ze zien hoe we slimmer kunnen omgaan met natuurlijke bronnen en menselijke arbeidskracht en hoe we de huidige omstandigheden kunnen omzetten naar een houdbare situatie. Haar uitgangspunten: blijf vriendelijk en geduldig, zoek medestanders en laat je niet ontmoedigen.

Fragment uit Consumptie
Zoals we in het hoofdstuk over natuur hebben gezien, is de schade die aan het milieu wordt toegebracht bij het vervaardigen van een product in geen enkele economische balans opgenomen. Dat wat wij voor een product betalen weerspiegelt dus niet wat het in werkelijkheid kost. Dat is in principe een boekhoudkundige kwestie en wordt ook altijd weer als zodanig aangemerkt als er kritiek is op het bnp. Toch blijft deze rekenmethode een geëigende manier om de prijs van producten kunstmatig te verlagen. Je schuift de lasten, die door de productie of consumptie van iets ontstaan, af op anderen die zich niet kunnen verweren, simpelweg omdat ze geen stem of macht hebben.

Neem bijvoorbeeld een retourtje Frankfurt-New York. Afhankelijk van het seizoen is dat al voor minder dan driehonderd euro verkrijgbaar. In die prijs is, naast allerlei andere kosten, uiteraard ook die van kerosine opgenomen. Wat het kost om het koolstofdioxide die bij die vlucht vrijkomt weer uit de atmosfeer te krijgen, is niet bij de prijs inbegrepen. De vliegtuigmaatschappij brengt die kosten niet in rekening, evenmin als het bedrijf dat die kerosine aanlevert. Evenals de passagiers gaan zij ervan uit dat de aarde de drieënhalve ton koolstofdioxide die op die vlucht per passagier wordt uitgestoten, ook nog wel zal opnemen.

'Externe kosten' is eigenlijk een idioot begrip. Extern van wat eigenlijk?

Kennelijk extern van datgene waar wij ons verantwoordelijk voor voelen. We hebben het milieu weliswaar als vuilnisbelt gebruikt en op allerlei manieren onze broeikasgassen erin opgeslagen, maar de verantwoordelijkheid om ze ook weer te verwijderen leggen we naast ons neer. De prijs wordt betaald door de eilandstaten, die steeds sneller wegzinken. Of door arme mensen die zich aanpassing aan de klimaatverandering niet kunnen veroorloven: die niet in staat zijn hun akkers en huizen na stormen te herstellen en zich ook geen verhuizing kunnen veroorloven naar streken waar geen overstromingen plaatsvinden. Ook onze kinderen en kleinkinderen treffen we ermee. Zij zullen moeten leven in de wereld zoals wij die achterlaten.

Die weigering om verantwoordelijkheid te nemen wordt externalisatie genoemd. (pagina 105-106)

Draadje (mei 2021)


Recensie: Groei is de fatale logica van onze samenleving (NRC, vrijdag 23 april 2021)

Lees hier voor meer titels: Economie - boeken én e-books voor onze post-corona-times (mei 2020)

Terug naar Overzicht alle titels


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen