Atlas Contact 2018, 200 pagina's - € 21,99
Lenen als E-book via bibliotheek.nl
Wikipedia: Christien Brinkgreve (1949) en haar website.
Korte beschrijving
Dit is een prachtig boek. Anders dan de titel suggereert, gaat het niet over ethiek. Althans niet alleen en niet in de eerste plaats. Het gaat over de grote thema’s die het leven kenmerken: lijden, liefde, hoop en wanhoop, agressie, schoonheid, ouderschap, wilskracht, vitaliteit en nabijheid. Het is een persoonlijk boek, geschreven in de ik-vorm, maar tegelijkertijd een gedisciplineerd boek, geschreven door een gerenommeerde wetenschapsvrouw, sociologe, met veel aandacht voor filosofie, psychologie/psychoanalyse, literatuur, politiek en kunst. Het algemene en abstracte worden in dit boek persoonlijk en concreet – en andersom. Het is een bemoedigend boek over de grote wereld van internationale conflicten en de kleine wereld van familie en vrienden. Over hoe vitaliteit en levenswil kunnen standhouden temidden van lijden en onrecht. Het is ook een persoonlijk boek, dat steeds het anekdotische overstijgt. Kortom, het is een compositie die zowel de auteur als haar tijd en wereld spiegelt. Niet gemakkelijk om te lezen, wel verrijkend.
Korte beschrijving op website uitgever
Christien Brinkgreve is hoogleraar Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Naast haar universitaire werk heeft ze altijd geschreven voor een breder publiek. Ze legt verbindingen tussen verschillende vakgebieden en weet complexe onderwerpen toegankelijk te maken.
Ze schrijft over gevoel, gedrag en moraal, bekijkt deze in de context van de tijd en onderzoekt welke, vaak verborgen, eisen aan mensen worden gesteld. Ze maakt zich sterk voor een herwaardering van het verhaal van mensen dat in het huidige regime van maat en getal verloren dreigt te gaan. Hierdoor verdwijnt veel uit zicht wat van waarde is: variatie en gelaagdheid, lastige gevoelens over zichzelf en anderen en hoe sociale veranderingen doorwerken in houdingen en verhoudingen. Door te luisteren naar verhalen komt er niet alleen een scherper oog voor de last van het bestaan, maar ook voor bronnen van geluk en vermogen.
Christien Brinkgreve schreef talrijke boeken en artikelen in wetenschappelijke en literaire tijdschriften. Ze is gastdocent aan verschillende universiteiten, houdt lezingen en geeft cursussen over de eisen van de tijd, spanningen en symptomen, het belang van het verhaal en hoe de sociale context doorwerkt in gedrag, gevoel en moraal. Onlangs vormde ze een netwerk van mensen uit verschillende vakgebieden, Babel, dat vanuit een groeiend verzet tegen de huidige meetcultuur alternatieven probeert te ontwikkelen. Het boek hierover, Weten vraagt meer dan meten, verscheen in januari 2017 en vormt een basis voor lezingen en cursussen.
Verhalen gaan vastzitten, en sluiten de geest voor de dingen die niet passen. Eenmaal gevormd beïnvloeden ze hoe er gekeken wordt, wat opgemerkt wordt en wat genegeerd, wat bijval oogst en wat weggedrukt als niet passend in de manier van denken of in de regels van het systeem. dat geldt ook voor verhalen over goed en kwaad, waar en bij wie dit geplaatst wordt en wat als oorzaak wordt gezien. Na enig ordeningswerk valt op dat er naast elkaar verschillende perspectieven bestaan die een eigen leven leiden, een eigen logica hebben, maar zelden op elkaar betrokken worden, alsof het aparte werelden betreft. Er is een sterk individueel gericht perspectief: het kwaad wordt in het gebrekkig functionerend geweten gelegd of gezien als stoornis in de hersenen. De context doet niet mee, blik en behandeling zijn gericht op het individu. Gevoelens van malaise na bijvoorbeeld verlies van werk en dierbaren of na ervaringen van buitensluiting en vernedering worden al gauw gedefinieerd als depressie, als ziekte, en niet bezien binnen de context van verlies van plaats en betekenis.
Daarnaast is er een aan populariteit winnend verhaal dat juist denkt in termen van groepen: groepen die kwaad doen (anderen) en groepen die kwaad wordt aangedaan (de eigen groep). Onbehagen over misstanden wordt omgezet in woede - een vitaler gevoel dan depressie, maar destructiever in zijn uitwerking. Het kwaad wordt bij anderen gelegd, de elite, de moslims, de Joden, de vrouwen, de mannen. Wanneer eenmaal de noemer is bepaald, ontwikkelen zich al gauw virulente verhalen over goed en kwaad, schuld en onschuld die als een magneet kunnen werken op de sortering van vaag onbehagen in vastzittende en vastzettende beelden. En die mensen ontslaat van de blik op zichzelf, op de eigen angsten en verlangens, en op projecties op anderen om zelf buiten schot te blijven. (pagina 103-104)
Lees ook van Christien Brinkgreve: Vertel : over de kracht van verhalen (2014), De ogen van de ander : sociale bronnen van zelfkennis 92009), Het verlangen naar gezag : over vrijheid, gelijkheid en verlies van houvast (2012) en Weten vraagt meer dan weten : hoe het denken verdwijnt in het regime van maat en getal (2017)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen