Harry Kruiter e.a.

Hoe waardeer je een maatschappelijk initiatief? : handboek voor publieke ondernemers
Wolters Kluwer 2015, 108 pagina's  - € 29,50 

Website Instituut voor Publieke Waarden (IPW)

Tekst op website uitgever
Hoe waardeer je maatschappelijk initiatief? is geschreven om publiek ondernemerschap te ontwikkelen. Publieke ondernemers zijn burgers met idealen en uitvoerbare ideeën. Het zijn ook professionals die met hun bedrijf oplossingen vinden voor maatschappelijke vraagstukken. Of ambtenaren die vernieuwing en systeemverandering hand in hand laten gaan. Publieke ondernemers maken maatschappelijk initiatief op het snijvlak van overheid, markt en samenleving mogelijk.

Waarderingsinstrument
De auteurs illustreren aan de hand van een tiental voorbeelden een rijk palet aan dilemma’s, knelpunten en lessen voor publieke ondernemers. Daarnaast presenteren ze een waarderingsinstrument waarin de belangrijkste waarden van overheid, markt en samenleving samenkomen. Met dit instrument zet u de eerste stap om van uw initiatief een echt publieke onderneming te maken.  

Participatiesamenleving
De participatiesamenleving staat in bloei en de overheid trekt zich terug. Of die wil zich terugtrekken, maar hoe? De meeste initiatieven ontstaan lokaal, op buurt-, wijk- en dorpsniveau. Onze verzorgingsstaat is echter centraal georganiseerd. Lokaal willen burgers juist het verschil maken. Ze willen hun directe leven, groener, zuiniger, socialer, beter of mooier maken. Maar dat verschil is voor overheden moeilijk te waarderen.

Fragment uit 2. Hoe waardeer je een maatschappelijk initiatief?
Betrokkenheid
Een derde waarde is betrokkenheid. Dat is de kernwaarde van de samenleving. Samenlevingen kunnen beter betrokkenheid organiseren dan bedrijven of overheden. Of, wat eenvoudiger geformuleerd: wij helpen onze buren eerder als onze buren daar om vragen, dan als de overheid ons dat verzoekt. Maar wat betekent betrokkenheid? In de eerste plaats dat mensen publiek initiatief nemen, niet om er geld aan te verdienen, maar om een publiek probleem op te lossen. Ten tweede betekent het dat er meerdere mensen bij betrokken zijn. We zouden van draagvlak kunnen spreken. Wordt het initiatief gedragen door een grotere groep? Of is het slechts een initiatief van eenlingen? En in welke mate zijn initiatieven in staat om betrokkenheid te genereren? Met de vraag naar betrokkenheid bij publieke problemen raken we aan een kern begrip uit de democratie theorie. Te weten welbegrepen eigenbelang, een begrip dat Fransman Alexis de Tocqueville muntte. Tocqueville deed onderzoek in Amerika (rond 1831) en zag een groep mensen in een schuur zitten. Navraag leerde dat ze een school aan het bouwen waren. Ze discussieerden over de aard van het curriculum. Een deel wilde vooral godsdienst in het curriculum, een deel vooral geschiedenis, en een ander deel aardrijkskunde. Binnen no time waren ze er uit: een paar dagen godsdienst, een paar dagen aardrijkskunde en een paar dagen geschiedenis. Tocqueville noemde dat opvallend. Enerzijds omdat er in Amerika in die periode nauwelijks een overheid te bekennen was, anderzijds omdat Fransen dat nooit zouden kunnen. Fransen zouden voet bij stuk houden en vooral hun eigen (korte termijn) belang naar voren brengen. Uiteindelijk zou het schooltje niet tot stand komen. Amerikanen begrepen hun eigen belang beter en sneller. Ze snapten dat door concessies te doen aan hun korte termijn eigen belang (Geschiedenis!) uiteindelijk de school tot stand kwam. Een school waar ze zelf iets over te zeggen hadden omdat ze het zelf neergezet hadden.
() Het onderscheid tussen eigen belang en welbegrepen eigen belang is belangrijk voor de initiatieven die we bestuderen. Met name voor burgerinitiatieven. (pagina 25)

Artikel: Hoe waardeer je een maatschappelijk initiatief? (juni 2015)

Lees ook van Alexis de Tocqueville. Over de democratie in Amerika (1835/1840/2012)
En van Albert Jan Kruiter. In ons belang : pleidooi voor publieke waarden (2011)

Terug naar Overzicht alle titels