Johan Norberg

Vooruitgang : tien redenen om naar de toekomst uit te kijken
Nieuw Amsterdam 2016, 312 pagina's - € 19,99

Oorspronkelijke titel: Progress: Ten Reasons to Look Forward to the Future (2016)

Wikipedia: Johan Norberg (1973) 

Korte beschrijving
De wereld wordt steeds rijker, gezonder, vrijer en vreedzamer. Oorlog, misdaad, rampen en armoede zijn schrijnende werkelijkheid waar de media ons continu mee confronteren, maar deze toestanden zijn uitzonderingen, terwijl ze vroeger de normale gang van zaken waren. In weerwil van wat we op het nieuws en van allerlei autoriteiten en politici horen, is het grote verhaal van onze tijd dat we getuige zijn van de grootste wereldwijde verbetering ooit van de leefomstandigheden. Armoede, ondervoeding, analfabetisme, kinderarbeid en babysterfte lopen sneller terug dan ooit tevoren. Als we de geboekte vooruitgang uit het oog verliezen, dreigen we op zoek te gaan naar zondebokken voor de nog onopgeloste problemen. In dit boek beschrijft de auteur (een veelgevraagde Zweedse commentator, docent en documentairemaker) de vooruitgang met talloze goed gedocumenteerde voorbeelden. Het resultaat is een goed geschreven, inspirerend en opbeurend boek voor sociale wetenschappers, pessimisten en politici. Bevat literatuurlijst en namenregister.

Tekst op website uitgever
'Vooruitgang' is een oproep tot hernieuwde hoop in weerwil van het doemdenken van politici en media. We worden elke dag geteisterd door het nieuws over hoe erg het met de wereld gesteld is – die lijkt op de rand van de afgrond te balanceren, en toch: we hebben meer vooruitgang geboekt in de afgelopen 100 jaar dan in de eerste 100.000, de afgelopen 25 jaar hebben elke dag 285.000 meer mensen toegang gekregen tot veilig water en in de afgelopen 50 jaar is de armoede in de wereld meer afgenomen dan in de voorgaande 500 jaar.

Met welke maat je wat ook maar meet, nagenoeg alles staat er opmerkelijk beter voor dan sinds mensenheugenis ooit het geval is geweest. Op basis van onbetwistbare feiten schetst Johan Norberg nuchter en aanstekelijk hoever we zijn gekomen in het aanpakken van de problemen waarvoor onze soort zich geplaatst ziet. We weten zelfs wat er nodig is om de vooruitgang voort te zetten. Contra-intuïtief, spectaculair, een hart onder de riem stekend.

'Een opbeurend boek. Met de combinatie van fascinerende verhalen en frappante feiten zal Vooruitgang uw begrip veranderen van wat we al achter ons hebben en van wat we nog zouden kunnen bereiken.' - Steven Pinker

'Johan Norberg vertelt het verhaal van de nog grotendeels onbekende realiteit dat de mensheid nu gezonder, gelukkiger, schoner, slimmer, vrijer en vreedzamer is dan ooit tevoren. In dit voortreffelijke boek legt hij ook uit hoe dat komt.' - Matt Ridley

'Norberg doet op onderhoudende wijze uit de doeken wat elke deskundige weet maar wat de meeste nieuwslezers moeilijk zullen kunnen geloven: de wereld wordt steeds rijker, gezonder, vrijer en vreedzamer.' - The Observer

Fragment uit Epiloog - Waarom bent u nu toch nog steeds niet overtuigd?
Steven Pinker noemt drie psychologische vooroordelen die ons doen denken dat de wereld erger is dan ze werkelijk is. Het eerste is het goed gedocumenteerde feit dat 'slecht sterker is dan goed'- we zijn eerder geneigd om te onthouden dat we geld vergokt hebben, door vrienden in de steek gelaten werden of kritiek hebben moeten incasseren dan we ons herinneren dat we geld wonnen, vrienden maakten of ergens mee gecomplimenteerd werden. De auteurs van een soortgelijk onderzoek stellen dat 'negatieve informatie intensiever verwerkt wordt en meer bijdraagt aan onze uiteindelijke indruk dan positieve informatie'.
Nog zo'n emotioneel vooroordeel is de psychologie van het moraliseren. Klagen over problemen is een manier om anderen te laten weten dat je er aandacht aan besteedt, dat is de reden dat critici gezien worden als moreel sterk betrokken types. De zeventiende-eeuwse filosoof Thomas Hobbes zei al dat het bekritiseren van het heden een manier was om de concurrentiestrijd met onze rivalen en tijdgenoten te voeren, terwijl het prijzen van voorgaande generaties gemakkelijk is. Dat zijn immers niet onze concurrenten.
Het derde vooroordeel is ons terugverlangen naar een Gouden Tijdperk waarin het leven blijkbaar eenvoudiger en beter was. Cultuurhistoricus Arthur Herman schreef daarover: 'Vrijwel elke bestaande of bestaan hebbende cultuur koesterde het geloof dat mannen noch vrouwen aan hun ouders en voorouders kunnen tippen. In de zevende eeuw voor Christus vermoedde de dichter Hesiodus dat er ooit een Gouden Era was geweest, waarin mensen en goden in harmonie met elkaar leefden en niemand hoefde te werken omdat de natuur iedereen van voedsel voorzag. Daarna was er een Zilveren Era geweest vol onderlinge zorgen, en daarna een Bronzen Era met nog meer strijd en zorgen. Hesiodus leefde in de IJzeren Era, waarin conflicten en verloederde zeden vrij spel hadden en mensen moesten zwoegen om te overleven. De meeste culturen, geloven en ideologieën hebben soortgelijke mythen die een prehistorisch verloren paradijs ten voorbeeld stellen aan de decadente tijd van nu. (pagina 223-224)

Enkele citaten uit een interview
Vraag: Kortom, het is allemaal de schuld van de media?
JN: Je kunt het journalisten niet eens kwalijk nemen dat ze zich vooral richten op problemen en conflicten. Goed nieuws is saai nieuws. Wéér een vliegtuig veilig aangekomen, transport nóg veiliger. Ik denk dat er weinig kranten mee verkoopt. Terwijl na een zeldzame vliegtuigcrash iedereen er alles van wil weten: niet alleen journalisten, ook de nieuwsconsumenten.
Vraag: Wat is dan toch, die neiging om vooral te focussen op kommer en kwel?
JN: Dat is een evolutionaire erfenis. Onze verre voorouders leefde pas echt in gevaarlijke tijden. Roofdieren, voedseltekorten, concurrerende jager-verzamelaars die je kwamen bestelen of erger. Als je slap reageerde op zulke bedreigingen, had je een lagere overlevingskans dan wanneer je er fanatiek op reageerde. Nog steeds maken slechte ervaringen veel meer indruk op ons dan goede ervaringen. Vrienden of geld verliezen raken ons emotioneel meer dan vrienden maken of salaris krijgen. Voor je gemoedsstemming kan het enorm helpen om jezelf bewust te zijn van dit soort mechanismen, zodat je slechte ervaringen in perspectief kunt plaatsen.
(Profeet van het optimisme, De Volkskrant zaterdag 26 november 2016)

Lees ook van Matt Ridley: De rationele optimist : over de ontwikkeling van de welvaart (2010) of van Steven Pinker: Ons betere ik : waarom de mens steeds minder geweld gebruikt (2011)



 
Terug naar Overzicht alle titels