Jeroen Hopster

De andere afslag : hoe had het leven anders kunnen lopen?
Amsterdam University Press 2018, 230 pagina's -  € 19,99

Bio op Filosofie Magazine van Jeroen Hopster (1987) en zijn blog

Korte beschrijving
Het traject van ons levenspad ontvouwt zich in de tijd en ontstaat gaandeweg. In groter verband voltrekken de geschiedenis en de evolutie zich volgens een overeenkomstige structuur. Niets ligt vast. De auteur, filosoof en historicus, bouwt voort op een gedachte-experiment van paleontoloog Gould, waarin deze zich afvraagt of de evolutionaire geschiedenis zich op dezelfde wijze zou afspelen als we de tijd terug konden draaien. Kan de lezer worden overtuigd van de aannemelijkheid van verschillende scenario's? Hoe zouden deze eruit kunnen zien vanuit aangrenzende historische mogelijkheden? In drie delen: levensloop, geschiedenis en evolutie wordt de lezer meegenomen in een boeiend betoog. Er wordt gebruikgemaakt van de inzichten uit verschillende wetenschappelijke disciplines en andere bronnen, zoals poëzie. De vele voorbeelden verlevendigen de argumentatie. Levenskeuzen, de niet genomen weg, wat waarschijnlijk is en overdenkingen bij gebeurtenissen die daadwerkelijk anders hadden kunnen lopen: erover filosoferen benadrukt de waarde van het leven en de eenmaligheid ervan. Lezenswaardig en interessant boek over What-if scenario's.

Korte tekst op website uitgever
Soms lijkt het alsof je leven in de sterren staat geschreven. Alsof het zaad- en eicelletje van je ouders voorbestemd waren te versmelten. Alsof het lot jou en je geliefde bij elkaar bracht. Die schijn bedriegt: wij banen ons een weg in een landschap van mogelijkheden. Wat als je die andere weg was ingeslagen?

Filosoof Jeroen Hopster buigt zich over deze 'wat als'-vraag. Hij betoogt dat 'wat als'-vragen over het leven, over de geschiedenis en over de evolutie meer zijn dan speculatieve gedachtespelletjes. Er bestaat denkgereedschap om zulke vragen te beantwoorden. Bovendien leveren die antwoorden niet alleen kennis op. Ze voeden ook onze belevingswereld. Is een leven dat in de sterren staat geschreven wel zo interessant? Volgens Hopster geeft het besef dat de dingen anders hadden kunnen lopen emotionele verdieping. Het draagt bij aan de tragiek, maar ook aan de schoonheid van het bestaan.

Een groot genoegen, zowel filosofisch als literair. Iedereen vraagt zich weleens af hoe het leven (=) gelopen zou zijn indien iets in het verleden anders had uitgepakt. De mogelijkheid om De andere afslag te lezen is er een die we niet moeten versmaden! — Herman Philipse, hoogleraar filosofie

Rijk gestoffeerd met voorbeelden en verwijzingen, breed opgezet, maar met scherpe argumenten. ‘What if’-geschiedenis wordt in ere hersteld. — Maarten Boudry, filosoof en essayist

Fragment uit 3. Wie had ik kunnen worden?
Was ik maar geboren met een beter stel hersenen, een goede tekenhand, diep donkere ogen en een kleine neus. Was ik maar in een gespreid bedje terechtgekomen. Geboren als prins of prinses, onthaald door een wereld die op mij wachtte. Te veel gevraagd? Dan toch als vogel, die zorgeloos kon vliegen en nooit over zulke zaken hoefde te tobben.
  Met de begincondities van ons leven kunnen we, in verbeelding, eindeloos spelen. Dat spel heeft helaas een keerzijde: al snel belanden we aan bij scenario's over een leven dat het onze niet is. Als ik als prins of als vogel was geboren, dan was 'ik' niet ik geweest. Het zijn weliswaar levens waarin 'ik' - ik-als-levend-wezen - terecht had kunnen komen, maar het zijn geen levens waarin ik - Jeroen Hopster - de hoofdrol speel.
  Laten we ons dus eerst aan de eerste spelregel houden en ingaan op de vraag hoe het leven anders had kunnen lopen, als we onze geboortecondities min of meer intact houden. Oftewel "we draaien de tijd terug naar het moment van onze geboorte en kijken wat er vervolgens in het leven mogelijk was. Wie had ik kunnen worden? Lag mijn traject min of meer vast, of had ik ook een andere kant op kunnen gaan? (pagina 37)

Artikelen: Mensenbieb: ... een van de belangrijkste politieke vragen is waar we schuld localiseren (mei 2018) en Mensenbieb: Luister naar mij en ik vertel je waarom ik anders ben dan jij. (juni 2018)

Terug naar Overzicht alle titels