Jan Kuitenbrouwer

Datadictatuur : hoe de mens het internet de baas blijft
Prometheus 2018, 122 pagina's - € 12,50  (reeks Nieuw licht)

Wikipedia: Jan Kuitenbrouwer (1955)

Korte beschrijving
In de filosofische pamfletreeks 'Nieuw licht' – een initiatief van filosofen Coen Simon en Frank Meester – wordt hedendaagse denkers een vraag voorgelegd over een klassiek geworden tekst. In dit deel onderzoekt Jan Kuitenbrouwer desgevraagd hoe actueel het ideaal van een 'machtsvrije publieke ruimte' van de Duitse filosoof Jürgen Habermas anno nu is. Velen hoopten dat met de komst van het internet dit ideaal werkelijkheid zou worden. Helaas, nergens staat de redelijkheid meer onder druk dan heden ten dage online. Het gebrek aan regels voor privacy, veiligheid en openbare orde dat het internet kenmerkt, wordt ondertussen maatstaf voor de analoge wereld. Hoog tijd voor een beschavingsoffensief! Vandaar de ondertitel: 'Hoe de mens het internet de baas blijft'. Sobere uitvoering: geen kleurendruk, geen illustraties. Inhoud: naast de centrale vraag (vier bladzijden) en het originele fragment (dertien pagina's) het pamflet zelf (89 bladzijden). Scherp essay over een actueel onderwerp; voor een redelijke lezerskring. Pocketuitgave; normale druk.

Tekst op website uitgever
Een vereiste voor een gezonde democratie is een ‘machtsvrije publieke ruimte’, schreef de Duitse filosoof Jürgen Habermas, een neutraal en open forum voor discussie en debat. Met de komst van het internet leek dit ideaal van Habermas in vervulling te gaan: cyberspace was van iedereen en van niemand, geen autoriteit, geen commercie.

Maar helaas: het publieke karakter van internet is schijn, cyberspace is gekoloniseerd door duistere politieke en financiële belangen, die ons ongemerkt manipuleren.
Geïmponeerd door de technologische krachttoeren van Silicon Valley hebben wij het publieke karakter van het internet verkwanseld en het grootste economische machtsblok in de geschiedenis vrij spel gegeven. Internet is een jungle, waar niemand onze veiligheid garandeert of burgerrechten beschermt. En intussen wordt het gebrek aan regels, privacy en openbare orde in de digitale wereld een maatstaf voor de analoge. ‘Making the world a better place,’ noemt Google dat.

Jan Kuitenbrouwer draait het om: let’s make the web a better place. Met Datadictatuur keert hij terug naar het onderwerp van zijn eerste boek, 35 jaar geleden, de digitale revolutie, en maakt de balans op. Tijd voor een beschavingsoffensief in de digitale wereld.

Voorpublicatie: Als we het internet vrij laten, neemt het ons gevangen (NRC Handelsblad, 5 oktober 2018)

Fragment uit 14. Een mislukt succes
Als wij de datadictatuur onder controle willen krijgen, zal het in de VS moeten gebeuren. De politieke stemming draait daar nu langzaam die kant op, en de techsector maakt zich op voor een krachtmeting. Hun zakken zijn diep en voor onweerstaanbare honoraria huren zij oud-politici om in Brussel en Washington de lobby te versterken (zie Uber en Neelie Kroes). De big spenders op het gebied van lobbyisme waren vanouds telecom, energie en de militaire industrie, inmiddels werden zij ingehaald door Big Tech. Google, Amazon, Faceboon en Apple gaven in 2017 gezamenlijk meer dan 50 miljoen dollar uit aan het souffleren van de Amerikaanse politiek. Google kreeg in 2017 een boete van 2,4 miljard euro van de Europese Mededingingsautoriteit voor machtsmisbruik ten faveure van zijn eigen webshops, en onlangs nog een van een soortgelijk bedrag voor misbruik van het Android-systeem. Een gevoelige tik op de vingers, zou je denken, maar Alfabet heeft ruim 80 miljard euro in kas en op het hoofdkwartier in Mountain View Californië schijnen zulke vonnissen begroet te worden met de woorden: 'We've won!'

De reputatie-inspanningen worden vergroot. Ineens maken de techbedrijven mooie gebaren om te bewijzen dat zij wel degelijk publiek dienstbaar zijn. Uber begon project 'Movement', om hun waardevolle mobiliteitsdata te delen met plaatselijke overheden  ten behoeve van het verkeersbeleid, Facebook huurt tienduizenden factcheckers om desinformatie te bestrijden, op dit moment in veertien nationale markten. Geheel volgens de tweetongenstrategie van Facebook gaat de lobby tegen de Honest Ads Act gewoon door.
  Jeff Bezos van Amazon, de rijkste man ter wereld, is nu eigenaar van de Washington Post. Wat zou er gebeuren als die krant ging pleiten voor het aanpakken van het techkartel? Of iets te veel aandacht besteedt aan feodale arbeidsomstandigheden in Amazon-pakhuizen, de non-compete contracten waarmee zij ook gewone orderpickers en heftruckchauffeurs verbieden om voor de 'concurrent' te werken, of de manier waarop zij de succesnummers van hun kleine kraamhouders inpikken? En misschien heeft Facebook zin om de New York Times te kopen? En Google? CNN misschien? Dan is het game over. (pagina 93-95)

Artikel: Het is vrijwel onmogelijk om internet te gebruiken zonder zo'n kruimelspoor achter te laten. (januari 2019)



Startpagina Nieuw Licht

Terug naar Overzicht alle titels