Michael Foley 2

Lang leve het gewone : de lessen van het alledaagse leven
Atlas Contact 2013, 320 pagina's - € 24,95

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Oorspronkelijke titel: Embracing the ordinary : lessons from the champions of evryday life (2013)

Website Michael Foley (1947)

Korte beschrijving
De auteur houdt een pleidooi voor niet-utilitair (op nut gericht), aandachtig genieten van het dagelijks leven, het hier en nu nemen zoals het is. Foley, dichter en romancier, geeft hiermee antwoord op een in een eerdere publicatie, 'Absurde overvloed' (2012)*, gestelde vraag: hoe het komt dat we dit genieten niet of nauwelijks nastreven. Hij doet dit aan de hand van onder meer de spiritualiteit van William James, romans zonder plot van Marcel Proust en James Joyce en het denken van Henri Bergson. Als hij zich daartoe had beperkt, was zijn pleidooi voor het genieten van alledag kernachtiger overgekomen. Nu is er sprake van een omgevallen boekenkast, een zekere willekeur en ongenuanceerdheid. De thematiek is vooral interessant voor de middenklasse. Wie dieper in wil gaan op het denken van William James, kan beter terecht bij Charles Taylor ('Wat betekent religie vandaag?', 2003) en wat Proust betreft bij Alain de Botton ('Hoe Proust je leven kan veranderen', 1997)

Fragment uit 6. De opera van het alledaagse spraakgebruik
Toen ik veertig jaar geleden met lesgeven begon, was de meest angstaanjagende onthulling voor mij niet de onwetendheid van de leerlingen, maar de leegte in de hoofden van de leraren, waarvan ik me bewust werd door de onophoudelijke, verbijsterende nietszeggendheid van de gesprekken in de lerarenkamer. Hoe konden fatsoenlijk opgeleide mensen, van wie menigeen zich vanwege een vermeende superioriteit omwille van die opleiding ook behoorlijk uit de hoogte gedroeg, dag in dag uit zoveel flauwekul uitslaan? Ik was destijds ook een zelfingenomen eikeltje en dus hield ik, om besmetting te voorkomen, mijn oren stijf dicht. Maar wat zou ik nu graag nog eens luisteren naar de ruwe, ongeredigeerde versie van zo'n eindeloos praatje over dat Saintbury's niet meer is wat het geweest is omdat het personeel er nooit meer tijd voor je heeft en omdat het wc-papier en de eieren op maandag altijd op zijn. Ik begrijp inmiddels dat het merendeel van alle gesprekken geen communicatie betreft, maar betekenisloos geluid. Het zijn auditieve dekentjes, bedoeld om gerust te stellen, te troosten en te verzachten - en juist het feit dat dit geluid geen betekenis heeft moet als een bron van vreugde worden gezien. De truc met gesprekken over koetjes en kalfjes is dat je van de koetjes en kalfjes moet genieten.
  Volgens de antropoloog Robin Dunbar is nietszeggend geklets een verbindend ritueel, voortgekomen uit het wederzijdse mooi maken bij apenstammen, een wat verfijndere vorm van het 'vocale mooi maken', een soort versieren op afstand (dit verband tussen mooi maken en kletsen verklaart waarom kappers zo babbelziek zijn). De boodschap bestaat uit het contact zelf, de inhoud doet er niet toe. Dat wil zeggen dat twee derde van al het praten geen praktische of intellectuele functie heeft en bestaat uit opscheppen, herinneringen ophalen, roddelen, klagen, onwaarschijnlijk gedetailleerde beschrijvingen van persoonlijke voor- of afkeuren, gebabbel over gezondheid, de televisie van gisteren, de activiteiten van familieleden, en bovenal letterlijke verslagen van vorige ontmoetingen ('Dus ik zeg ... en toen zei hij', of voor de jongere praters: 'Die gast deed van ... en toen had ik iets van ...'). Zelfs klagen, dat een uiting van ontevredenheid een afwijzing lijkt te zijn, is in wezen een bevestiging van solidariteit. (pagina 121-122)

Tekst op website uitgever
In Absurde overvloed stelde Michael Foley de vraag: hoe komt het dat we zelden nastreven waar we gelukkig van worden? Ruimte, tijd, stilte: daarbij vaart de mens wel, maar we zoeken de drukte op en hebben altijd haast.

In Lang leve het gewone formuleert hij een antwoord. In het voetspoor van kunstenaars, filosofen en psychologen beschrijft hij wat de moeite waard kan zijn in ons gewone leven. 'Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg', wordt er wel eens gezegd. Foley laat zien dat dit een zeer inspirerende aanmoediging kan zijn.

Terug naar Overzicht alle titels