Hans Kennepohl

We zijn nog nooit zo romantisch geweest
Lemniscaat 2014, 229 pagina's - € 19,95

Website Serious Culture (website Hans Kennepohl) (1967)

Korte beschrijving
De auteur (1967), artistiek leider van een debatcentrum, heeft door zijn studie en oud-voorzitterschap van het filosofisch café Felix & Sofie een ruime ervaring met filosofische onderwerpen. In dit eerste boek laat hij op journalistieke wijze zien hoe de Romantiek, de 'tegenhanger' van de Verlichting, als culturele stroming een toenemende invloed op ons heeft. Na een korte schets van wat onder romantiek verstaan kan worden, schetst hij in veertien hoofdstukken hoe de romantiek op zeer uiteenlopende terreinen tot gemeengoed geworden is in ons leven. Het idee van de 'goede mens', de 'goede natuur', maar ook van 'je-zelf-zijn' en van 'echt-zijn' zijn typisch romantisch. De grote verdienste van dit boek is dat het laat zien hoe achter onze dagelijkse gewoonten en opvattingen ideeën schuil gaan. En daarmee heeft de schrijver niet alleen een plezierig leesbaar boek geschreven, maar ook een boek dat voor een groot publiek filosofisch interessant is. Met illustraties in zwart-wit, een lijst van romantische denkers en literatuurverwijzingen in eindnoten.

Fragment uit hoofdstuk 20. De romantiek emancipeert
In de romantiek gaat de emancipatie een stap verder. Mensen zijn niet hetzelfde, maar verschillend. Waar in de verlichting de mensen worden opgevoed tot eerzame modelburgers die hun maatschappelijk taken goed vervullen, daar geeft de romantiek juist ruimte aan de individuele wensen Jongeren kunnen een rechtenstudie, die uitzicht biedt op een goedbetaalde baan, afwijzen voor een kunstzinnige opleiding, alleen omdat ze die 'interessanter  vinden. Kortweg gesteld emancipeert in de verlichting 'de mens' en in de romantiek 'het individu'.

In dit licht bezien is de stelling dat de romantiek een reactie is op de 'kille, rationele' verlichting, zélf een romantische bewering. Onze waardering van wetenschap en rationaliteit als 'kil' is immers al een romantisch oordeel. Ziehier de romantische bril in werking: hij vertroebelt de kijk op hoe de ontwikkelingen werkelijk waren, het verleden wordt met een romantische blik bekeken en beoordeeld. (pagina 180)

Fragment uit hoofdstuk 22 Vervreemding
De laatste decennia proberen filosofen en psychologen weer en positief ideaal van authenticiteit te formuleren. Ze gaan ervan uit dat er geen stabiel 'zelf' is dat in weerwil van alle invloeden zijn eigen pad gaat. Ze stellen in plaats daarvan voor het leven te zien als 'een verhaal'. Het gaat er niet om dat je zelf een rots in de branding bent die zich zo min mogelijk laat beïnvloeden door de omgeving, maar dat je leven een interne consistentie heeft. De beslissingen die je in je leven neemt, vloeien logisch voort uit de gebeurtenissen die je hebt meegemaakt. Als je terugkijkt op je leven, moet dit een logisch verhaal zijn met duidelijke beslissingen die te verantwoorden zijn. Deze visie doet tegenwoordig steeds meer opgang en wordt bijvoorbeeld therapeutisch ingezet om depressieve mensen te helpen om een gevoel van zinvolheid te laten beleven: 'Je leven als een verhaal'. (pagina 192-193)

Klik hier voor een Vimeo-filmpje (9:00) Hans Kennepohl - We zijn nog nooit zo romantisch geweest
Interview met Hans Kennepohl over zijn boek We zijn nog nooit zo romantisch geweest in i-Filosofie #6

Terug naar Overzicht alle titels