zondag 30 december 2018

Ulrich Beck

De metamorfose van de wereld
Klement 2018, 280 pagina's € 34,95

Oorspronkelijke titel: The metamorphosis of the world (2016)

Wikipedia: Ulrich Beck (1944-2015)

Korte beschrijving
De socioloog Ulrich Beck (1944-2015) was verbonden aan de Universiteit van München en aan de School of Economics and Political Science. Hij heeft met zijn werk in toonaangevende kranten en tijdschriften gestaan, waarmee hij groot aanzien verwierf. Met 'De metamorfose van de wereld' wilde Beck een nieuw perspectief tonen op (klimaat)verandering. Tijdens het schrijven overleed hij. Voorafgaand aan het verhaal staat een inleidend deel, geschreven door Becks vrouw. In drie delen beargumenteert Beck dat we onze focus naar de goede kanten van het slechte moeten verleggen en dat we hierdoor een nieuwe houding kunnen ontwikkelen die hoognodig is om hedendaagse processen als klimaatverandering en digitalisering aan te gaan. Deel I bevat theorieën over (klimaat)verandering en metamorfose. In deel II gaat Beck in op thema's die tegenwoordig relevant zijn, zoals machtsverhoudingen en politiek. Deel III is korter en bevat de conclusie van perspectiefverlegging. Beck gebruikt veel voorbeelden en legt actuele zaken op een heldere manier uit. Dit maakt het boek toegankelijk voor een breed publiek. Met een literatuuroverzicht en register.

Tekst op website uitgever
De bekende socioloog Ulrich Beck brengt met De metamorfose van de wereld een nieuw perspectief op (klimaat-)verandering. Onze steedse complexere wereld verandert niet meer zomaar, er doen zich metamorfosen voor, radicale vormen van transformatie. Ze dwingen ons om ons denken te veranderen en niet te blijven hangen in oplossingsgericht denken. Verleggen we onze focus naar de goede kanten van het slechte, dan kunnen we de kosmopolitische houding ontwikkelen die nodig is om belangrijke uitdagingen als klimaatverandering en digitalisering aan te gaan.

Fragment uit 3. Hoe klimaatverandering de wereld zou kunnen redden
De meeste discussies over klimaatverandering verkeren tegenwoordig in een impasse. Ze zitten gevangen in het catastrofisme dat rond de horizon van het probleem draait: waar is klimaatverandering slecht voor, wat zijn de negatieve gevolgen ervan? Vanuit het perspectief van de metamorfose zouden we, aangezien de klimaatverandering de hele mensheid bedreigt, de vraag moeten omkeren en als volgt formuleren: waar is klimaatverandering goed voor (gesteld dat we die overleven?) Het momentum van de metamorfose bestaat opmerkelijk genoeg hierin dat, als je er maar vast genoeg van overtuigd bent dat klimaatverandering een fundamentele bedreiging vormt voor heel de mensheid en natuur, dit weleens een kosmopolitische ommekeer in onze huidige levenswijze wou kunnen bewerkstelligen en de wereld ten goede zou kunnen veranderen. Dat is wat ik onder emancipatorisch catastrofisme versta (zie hoofdstuk 7)
  Om misverstanden te voorkomen: ik wil hiermee niet zeggen dat we een planetaire ramp nodig hebben om als optimisten van het zuiverste water herboren te worden; ook wil ik niet het tegenbeeld schetsen en een hyperoptimisme bepleiten dat de technologische verlossing uit alle kwaden van onze eeuw van digitale innovaties verwacht (zoals sommigen doen). De kosmopolitische metamorfose van de klimaatverandering (of van globale risico's in het algemeen) draait om de coproductie van risicowaarnemingen en normatieve horizonten: de apocalyps kent geen restricties. Voor ons die in een suïcidale (kapitalistische) moderniteit leven, gaat de black box van de fundamentele politieke vragen weer open: wie spreekt er voor 'de wereld'? Wie vertegenwoordigt 'de mensheid'. De staat misschien? De Stad? Actoren van maatschappelijke organisaties? Experts? Gaia (Latour 2011)? En wie spreekt er voor zijnsgelijken?
 Het wereldwijde risico van de klimaatverandering vormt zo een soort dwingend, collectief geweten - in de zin dat onze vroegere beslissingen en vergissingen mede verantwoordelijk zijn voor de situatie waarin we ons thans bevinden; en dat zelfs de hoogste graad van institutionele organisatie die wij kunnen bereiken, alleen maar een reïficatie, een verdinglijking is die te allen tijde kan worden herroepen, een voorlopige modus van handelen die we kunnen en moeten opgeven als we onszelf erdoor in gevaar brengen. De klimaatverandering belichaamt de fouten van een heel tijdperk van voortschrijdende industrialisering en met al het geweld van de vernietigende gevolgen die eruit kunnen voortvloeien, schreeuwen deze klimaatrisico's erom erkend en gecorrigeerd te worden. Ze staan in zekere zin voor een terugkeer van het verdrongene, waarbij de zelfverzekerdheid van het natiestatelijk georganiseerd industriekapitalisme wordt ondermijnd doordat het met zijn eigen dwalingen wordt geconfronteerd, en wel in de vorm van een regelrechte bedreiging van zijn eigen bestaan. (pagina 55-56)

Terug naar Overzicht alle titels


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen