Prometheus 2019, 89 pagina's - € 12,99
Korte beschrijving
We hebben te veel vertrouwen in de wetenschap. En dat is ten diepste irrationeel. En juist omdat wetenschap de hedendaagse afgod is geworden – zegt Hertzberger met een beroep op Francis Bacon (1561-1626) –, willen velen de wetenschap voor hun karretje spannen. Iets waar politici en beleidsmakers heel druk mee bezig zijn. Dat beweert althans de schrijfster en microbiologe Rosanne Hertzberger in dit recent verschenen boekje. De lijn van haar betoog lijkt te zijn dat het misbruik van wetenschap, waarvan mindfulness-studies het voorbeeld zijn, een uiting is van een te groot vertrouwen in wetenschap, dat teruggaat op nihilisme, dat de levensbeschouwing van de hedendaagse mens lijkt te zijn. Zo blijkt dit kleine boekje (de hoofdtekst telt hooguit 55 pagina's, je leest het in anderhalf uur uit) over een tamelijk klein onderwerp heuse maatschappijkritiek te belichamen, die gaat over onze verwoede pogingen om het nihilisme, dat is ontstaan met de teloorgang van religie, op alle mogelijke manieren te ontvluchten. Verfrissend, erg goed geschreven; het boekje verdient een breed lezerspubliek. Met literatuurverwijzingen in eindnoten. Pocketuitgave; normale druk.
Korte beschrijving op website uitgever
De mens denkt zijn bestemming te hebben bereikt in een zakelijk, redelijk en evidence-based bestaan. De lifestyle van meditatie en mindfulness past perfect binnen die nihilistische tijdsgeest: ieder voor zich, emoties negerend én wetenschappelijk verantwoord.
Maar het vertrouwen in de wetenschap is te groot en misplaatst, betoogt Rosanne Hertzberger op onnavolgbare wijze. Ze laat zien hoe we onze ogen sluiten voor de valkuilen van wetenschappelijk onderzoek en hoe we stelselmatig vergeten dat we ook zonder geloof nog altijd mens zijn: hopeloze kuddedieren, tot in onze tenen onredelijk, dol op rituelen en theater. Om niet door het grote niets van onze tijd te worden opgeslokt luidt Hertzberger de noodklok: geef de mens zijn irrationele leven terug en de wetenschap haar zekerheid.
Rosanne Hertzberger (1984) is schrijver en microbioloog. Ze is sinds 2009 columnist voor nrc Handelsblad. In 2017 verscheen haar eerste boek, Ode aan de e-nummers. Datzelfde jaar trok haar eigenzinnige optreden in Zomergasten ruim een half miljoen kijkers.
Alle vertroebelingen van de geest die Francis Bacon beschreef gelden ook in onze tijd. Ook wij laten ons meeslepen door ons verlangen naar spektakel en theater, ook wij zien wat we willen zien. Het blijft een blokkade die ons verhindert om goede wetenschap te bedrijven.
Er zit een scène in The Big Short, een film over de financiële crisis, waarin de hoofdpersonen naar Florida gaan, naar een prachtige nieuwbouwwijk met villa's waar ze zich voordoen als huizenkopers. Ze komen in contact met een makelaar en twee hypotheekadviseurs. Wat blijkt? Huizenkopers in de buurt hadden geen enkele financiële draagkracht nodig om een enorme hypotheek te kunnen krijgen. Iedereen kon lenen. Daar in die wijk realiseren ze zich hoe ernstig de Amerikaanse hypothekensector eraan toe is. Ze zien niet zomaar een praktijk die zorgen baart. Ze zien de aankomende huizenbubbel en crisis in hun volledigheid voor zich.
Ik heb zo'n zelfde ervaring wanneer ik mindfullnesspapers lees en de levensbeschouwelijke achtergronden van de betrokken onderzoekers bekijk; voorbeelden van een grotere crisis. Een groep diepgelovige wetenschappers die slecht gecontroleerde studies uitvoert om bedrijven in staat te stellen hun onzinapplicaties als 'evidence-based' te verkopen.
De vraag is of een gemiddelde burger doorheeft dat deze wetenschapscrisis zich voltrekt. Zijn vertrouwen blijft immers hoog, een 7,1, weet u nog? Al die Nederlanders die geloven dat wetenschappers zorgvuldig werken, deskundig onderzoek uitvoeren en te vertrouwen zijn. Zien zij deze crisis niet? Of willen ze haar niet zien? Ik geloof bijna dat het laatste het geval is. Wetenschap is voor velen het laatste bastion van kennis. Als dat slechts een kwetsbaar fort blijkt, waar moet je dan nog op vertrouwen? (pagina 58-59)
Wikipedia: Rosanne Hertzberger (1984) en haar website
Lees ook: Ode aan de E-nummers : waarom E-nummers, kant-en-klaar-maaltijden en conserveermiddelen ons leven beter maken (uit 2017)
Startpagina Nieuw Licht
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen