Frontlijnen : een reis langs de achterkant van de wereldeconomie
EPO 2017, 250 pagina's - € 22,50
MO: Nick Meynen (1980)
Korte beschrijving
De huidige economische orde, gekenmerkt door het neo-liberalisme, put de grondstoffen uit en verwoest de Aarde. De auteur illustreert dit door voorbeelden bij de winning van grondstoffen, de wijze van produceren en de (niet plaatsvindende) afvalverwerking. De oorzaak ligt in de groei van de bevolking, de wens tot stijging van de welvaart en de consumptie en daardoor de steeds grotere uitputting van de grondstoffen. Handelsverdragen en het optreden van regeringen en internationale instanties leiden niet tot voldoende maatregelen. De auteur houdt een pleidooi voor een andere economische orde en geeft voorbeelden voor een ander beleid. Het boek geeft een interessante alternatieve visie op de huidige economische orde, maar kan niet geheel overtuigen, omdat het voorzien in de basisbehoeften van een uitdijende wereldbevolking een groot vraagstuk is. De Belgische auteur is werkzaam bij de grootste Europese federatie van milieuorganisaties, maar zegt dat dit boek zijn persoonlijke mening weergeeft. Een aantal voorbeelden betreft Belgische bedrijven. Met eindnoten en een literatuurlijst.
Tekst op website uitgever
‘Dit boek verdient een breed en internationaal publiek.’ Dat schrijft Naomi Klein over Frontlijnen.
Het is geen toeval dat de wereldberoemde auteur van onder andere De shockdoctrine en No time zo onder de indruk is van dit verhaal. Zoals treinen je de achterkant van landschappen laten zien, zo troont Nick Meynen je mee langs de achterkant van onze mondiale economie. Hij maakt kennis met de afvalmaffia in Napels, aanschouwt de geschifte Griekse goudkoorts, ontdekt in Dubai dat er niet genoeg zand is en komt in Congo tot een verrassende vaststelling over de globale economie. Op elke plaats die hij aandoet, op elke frontlijn, komt naar boven: dit economisch systeem is onhoudbaar want het maakt mens, dier en planeet ziek. Toch is Meynen niet pessimistisch, zelfs niet in tijden van Trump. Hij toont hoe overal mensen in de maalstroom rechtop gaan staan en zich verzetten tegen het kwartaalkapitalisme. Non-fictie van de bovenste plank waarin de Grote Verhalen van deze tijd oplichten.
"Als je kijkt naar wat er momenteel kan gerecycleerd worden in onze economie, dan valt dat nogal tegen. Het komt neer op zeven procent van het totale gewicht van de materialen die in omloop zijn. De overige drieënnegentig procent wordt nog altijd afval. Ondanks het buzzword circulaire economie, zal er ook gewoon een economische krimp, een verlaging van het totale volume nodig zijn. Maar dat hele idee past natuurlijk niet in het plaatje van “we zijn supergoed bezig”. En nog minder in het idee dat we alle schulden moeten terugbetalen door economisch te blijven groeien."
"Dat is een steeds weerkerende opmerking en ik heb er één antwoord op. De VN schat dat er tegen 2050 twintig procent meer mensen zullen zijn dan nu. Maar de VN schat ook dat we tegen 2050 ongeveer tweehonderd procent meer zullen consumeren dan nu. Dan vraag ik je: zeg me waar het grootste probleem zit? Het grootste probleem is niet de hoeveelheid mensen. Het is zelfs niet de hoeveelheid die we consumeren. Het is het economische systeem dat dit mogelijk maakt, aanmoedigt en voorstelt als een daad van goed burgerschap. Ik geloof sterk in wat Ghandi ooit zei: ‘Er is genoeg voor ieders noden, maar niet voor ieders hebzucht.’ Daar komt het eigenlijk op neer. Zelfs Adam Smith, de peetvader van het kapitalisme, heeft tweehonderdvijftig jaar geleden al gezegd dat kapitalisme een groeifase zou kennen maar dat die groei niet eeuwig kan blijven duren. Het probleem is dus vooral dat de economische expansie veel sneller gaat dan de bevolkingsexpansie. Trouwens, die bevolkingsexpansie zal zich sowieso stabiliseren na 2050."
Artikel: Nick Meynen: "We leven in een bubble die vroeg of laat zal barsten"
Fragment uit Mythe 4. Het bruto nationaal product moet groeien
'Een stijging van 20 procent in het sterftecijfer van Amerikanen boven de 65 zou een groei in het bnp (bruto nationaal product) per hoofd van de bevolking betekenen.
De quote komt uit The Economist. Deze logica volgend is het goed voor de groei van het bnp dat de overheid alle 65-plussers de toegang tot ziekenhuizen ontzegt en hen een gratis cyanidepil geeft. Of met een drone uitschakelt. Het zou een win-winsituatie zijn: het bnp groeit door besparingen in de sociale zekerheid en de cyanide- en drone-industrie groeit. De quote komt uit een artikel over klimaatveranmdering. Eigenlijk zegt de auteur dat de opwarming van de aarde een vijfde van onze oudjes op het altaar van de god Groei zal leggen. Nergens stelt de auteur Groei in vraag.,
Aanhangers van de meest geïnstitutionaliseerde, geglobaliseerde en gevaarlijkste religie ter wereld kijken niet op een generatiegenocide meer of minder. Ze bidden niet langer tot Allah of God, maar tot Groei. Alles wat niet tot de bnp-groei bijdraagt moet uitgefaseerd en liefst geëlimimineerd owrden. Waar het neoliberalisme nog een ideologie is met een viertal grote recepten en met concrete namen van implementerende instellingen (zoals de Wereldbank en het IMF) is de Groeireligie groter, vager en ongrijpbaarder. Het is vandaag dé God boven alle andere Goden, van Washington tot Peking.
In historisch perspectief is Groei een nieuwkomer. Waar God en Allah al wijdverspreid waren, was de religie rond Groei in het begin van de industriële revolutie een randfenomeen. Twee eeuwen later leven we in de hegemonie van Groei. Groei van het bnp is voor de aanhangers geen middel voor een goed leven, het is Het Doel. En Het Doel heiligt de middelen, alle middelen. Vandaag kun je ook op zondag Groei (voordien God) eren door meer te consumeren (voorheen bidden) in een winkel (voorheen kerk). Consumeren is en vorm van goed burgerschap, een manier om je plaats in de geloofsgemenschap te behouden en te versterken. Een burgerplicht. (pagina 197-198)
Artikel: Nick Meynen: "We leven in een bubble die vroeg of laat zal barsten"
'Een stijging van 20 procent in het sterftecijfer van Amerikanen boven de 65 zou een groei in het bnp (bruto nationaal product) per hoofd van de bevolking betekenen.
De quote komt uit The Economist. Deze logica volgend is het goed voor de groei van het bnp dat de overheid alle 65-plussers de toegang tot ziekenhuizen ontzegt en hen een gratis cyanidepil geeft. Of met een drone uitschakelt. Het zou een win-winsituatie zijn: het bnp groeit door besparingen in de sociale zekerheid en de cyanide- en drone-industrie groeit. De quote komt uit een artikel over klimaatveranmdering. Eigenlijk zegt de auteur dat de opwarming van de aarde een vijfde van onze oudjes op het altaar van de god Groei zal leggen. Nergens stelt de auteur Groei in vraag.,
Aanhangers van de meest geïnstitutionaliseerde, geglobaliseerde en gevaarlijkste religie ter wereld kijken niet op een generatiegenocide meer of minder. Ze bidden niet langer tot Allah of God, maar tot Groei. Alles wat niet tot de bnp-groei bijdraagt moet uitgefaseerd en liefst geëlimimineerd owrden. Waar het neoliberalisme nog een ideologie is met een viertal grote recepten en met concrete namen van implementerende instellingen (zoals de Wereldbank en het IMF) is de Groeireligie groter, vager en ongrijpbaarder. Het is vandaag dé God boven alle andere Goden, van Washington tot Peking.
In historisch perspectief is Groei een nieuwkomer. Waar God en Allah al wijdverspreid waren, was de religie rond Groei in het begin van de industriële revolutie een randfenomeen. Twee eeuwen later leven we in de hegemonie van Groei. Groei van het bnp is voor de aanhangers geen middel voor een goed leven, het is Het Doel. En Het Doel heiligt de middelen, alle middelen. Vandaag kun je ook op zondag Groei (voordien God) eren door meer te consumeren (voorheen bidden) in een winkel (voorheen kerk). Consumeren is en vorm van goed burgerschap, een manier om je plaats in de geloofsgemenschap te behouden en te versterken. Een burgerplicht. (pagina 197-198)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen