Kate Raworth

Donuteconomie : in zeven stappen naar een economie voor de 21e eeuw
Nieuw Amsterdam 2017, 352 pagina's - € 24,99

Oorspronkelijke titel: Doughnut economics : seven ways to think like 21st century economist (2017)

Wikipedia Kate Raworth (1970)
Bio op website Kate Raworth en Twitter

Korte beschrijving
De schrijfster, als docente verbonden aan de universiteiten van Oxford en aan Cambridge, probeert in dit boek een ander denken te ontwikkelen over welvaart en de verdeling daarvan. Feitelijk doet zij een poging om het denken van de Club van Rome (grenzen aan de groei) nieuw leven in te blazen. En met succes. Het boek krijgt veel aandacht in de pers en zij wordt veel uitgenodigd om haar denkbeelden toe te lichten. Ook in Nederland. Binnenkort zal ze ook spreken in de Tweede Kamer bijvoorbeeld. The Guardian betitelt haar als de nieuwe Keynes. Dat zal nog moeten blijken, maar feit is dat het boek wel aanzet tot nadenken. De auteur geeft blijk van meer dan voldoende economische kennis. Toch is het boek zonder specifieke voorkennis te lezen. Van een schrijfster met deze positie en statuur mag een wetenschappelijke schrijfstijl worden verwacht, maar het boek is wel prettig leesbaar. Geïllustreerd met figuren en foto's in zwart-wit; voorzien van eindnoten, een literatuurlijst en register..

Tekst op website uitgever
De economische wetenschap ligt in duigen. De financiële crisis werd niet voorspeld, laat staan voorkomen. Achterhaalde economische theorieën hebben een wereld mogelijk gemaakt waarin nog steeds extreme armoede heerst, terwijl de allerrijksten elk jaar rijker worden. Economisch handelen tast de natuur zo sterk aan dat onze toekomst gevaar loopt.
In Donuteconomie laat econoom Kate Raworth zien hoe het mainstream economische denken ons op een dwaalweg heeft gezet. Ze tekent de routekaart die ons kan leiden naar het punt waarop in de behoefte van iedereen kan worden voorzien, zonder dat dit ten koste gaat van onze planeet. Dit alles resulteert in een alternatief en innovatief economisch model voor de 21e eeuw. 

Korte beschrijving op website
Humanity’s 21st century challenge is to meet the needs of all within the means of the planet. In other words, to ensure that no one falls short on life’s essentials (from food and housing to healthcare and political voice), while ensuring that collectively we do not overshoot our pressure on Earth’s life-supporting systems, on which we fundamentally depend – such as a stable climate, fertile soils, and a protective ozone layer. The Doughnut of social and planetary boundaries is a playfully serious approach to framing that challenge, and it acts as a compass for human progress this century.

Een citaat uit een recensie
Afbeeldingen staan centraal in het betoog van Raworth, en met reden. Die moeten namelijk een bijdrage leveren aan de transitie van ‘oud’ naar ‘nieuw’ economisch denken. De belangrijkste visualisatie is deze Doughnut, die het Bruto Binnenlands Product zou moeten vervangen als graadmeter voor de welvaart in een land:

De binnenste ring definieert elf basisvoorzieningen waar ieder mens recht op heeft; de buitenste ring geeft negen planetaire grenzen weer. Volgens Raworth is de doelstelling van de mensheid in de 21e eeuw om binnen het 'rechtvaardige en veilige’ deel van de Doughnut te komen en te blijven. Naast de donut komt Raworth met nog zes nieuwe visualisaties voor economen in de 21e eeuw; de meeste zijn reeds te vinden op haar website.
Bron: Follow The Money Lezen: de Donut-economie van Oxford-onderzoeker Kate Raworth (20 april 2017)

Fragment uit 1. Verander de doelstelling - Van het bbp naar de donut
Een eenentwintigste-eeuws kompas
Laten we, om onze positie te bepalen, eerst de groei van het bbp aan de kant schuiven en helemaal opnieuw beginnen, met een fundamentele vraag: wat stelt mensen in staat te gedijen? Een wereld waarin ieder individu een waardig leven kan leiden, vol mogelijkheden, en als onderdeel van een gemeenschap - en waar we dat allemaal kunnen doen binnen de mogelijkheden van onze levenwekkende planeet. Met andere woorden: we moeten zien dat we binnen de donut komen. Het is het visuele concept dat ik voor het eerst tekende in 2011, toen ik voor Oxfam werkte, en het is geïnspireerd door de innovatieve aardsysteemkunde. In de afgelopen vijf jaar heb ik het idee door middel van gesprekken met wetenschappers, activisten, academici en beleidsmakers vernieuwd en geactualiseerd, zodat de nieuwste wetenschappelijke inzichten en ontwikkelingsdoelen erin verwerkt zijn. Laat me u dus de enige donut voorstellen die daadwerkelijk goed voor ons blijkt te zijn.
  Wat is de donut nu precies? Eenvoudig gezegd is het een radicaal nieuw kompas om de mensheid door deze eeuw heen te loodsen. En het wijst naar een toekomst waarin ieders behoeften worden bevredigd, terwijl tegelijkertijd de levende wereld waarvan we afhankelijk zijn wordt beschermd. Onder het sociale fundament van de donut liggen de tekorten in menselijk welzijn, zoals die worden ervaren door mensen die gebrek hebben Ana essentiële levensvoorwaarden als voedsel, onderwijs en huisvesting. Boven het ecologisch plafond bevindt zich een overmaat aan druk op levenwekkende systemen van de aarde, zoals klimaatverandering, verzuring van de oceanen en chemische vervuiling. Tussen deze twee grenzen bevindt zich echter een aangename plek, die onmiskenbaar de vorm van een donut heeft en die de mensheid zowel een ecologisch veilig als sociaal rechtvaardige ruimte biedt.

  De binnenring van de donut - het sociale fundament - wordt gevormd door de levensbehoeften waaraan niemand gebrek zou mogen hebben.Tot deze twaalf levensbehoeften waaraan niemand gebrek zou mogen hebben.Tot deze twaalf basisbehoeften behoren onder meer: voldoende voedsel, drinkwater en behoorlijke sanitaire voorzieningen; toegang tot energie en de mogelijkheid om hygiënisch te kunnen koken; toegang tot onderwijs en gezondheidszorg; fatsoenlijke huisvesting; een minimuminkomen en behoorlijk werk; en toegang tot informatienetwerken en sociale ondersteuning. Bovendien moeten bij het verwezenlijken van deze taken voldaan worden aan eisen van seksegelijkheid, gelijke sociale kansen, politieke inspraak, vrede en gerechtigheid. Sinds 1948 is er door middel van internationale regels en wetten met betrekking tot de mensenrechten geprobeerd ervoor te zorgen dat iedereen aanspraak kan maken op de overgrote meerderheid van deze basiseisen, ongeacht hoeveel of hoe weinig geld en macht iemand heeft. Het noemen van een datum waarop al deze rechten voor iedereen verwezenlijkt moeten zijn lijkt wellicht uitzonderlijk ambitieus, maar is nu officieel beleid. Al deze doelstellingen zijn opgenomen in de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals) van de Verenigde Naties -die 193 lidstaten in 2015 zijn overeengekomen - en de overgrote meerderheid ervan moet in 2030 gerealiseerd zijn. (pagina 47-48)

Lees vooral ook: De ontdekking van de aarde : het grote verhaal van een kleine planeet van Peter Westbroek (uit 2012), waarin hij het over het levenwekkend karakter van onze planeet heeft.

Enkele artikelen
2018: "Past 't binnen de donut?" (december 2017)
Donut economie - "Het is de taak van filosofen en de elite om mensen nieuwe dromen te geven, nieuwe hoop, nieuwe verhalen" (november 2017)
Philipp Blom - Wat op het spel staat (oktober 2017)
Donut economie - verander het doel (april 2017) Met hierin 7 korte filmpjes om haar theorie uit te leggen.
We stand little chance of writing a new () story that is fit for our times if we keep falling back on last-century’s () storybooks. (april 2017)
Veerkracht in de 21e eeuw (mei 2017)
Meester van het geld - Terwijl de wateren kalm lijken, bouwen zich onder het oppervlak kwetsbaarheden op (november 2017)

Column Ewald van Engelen: 'Groen-rechts is dweilen met de kraan open' (De Groene Amsterdammer, 27-4-2017 & Follow The Money)

Artikel/interview: Verander de wereld, begin met een potlood (De Groene Amsterdammer, 5 juli 2017) Fragment daaruit:

Ik citeer in dit verband graag de Amerikaanse architect en systeemtheoreticus Buckminster Fuller: “Je verandert niets als je je slechts kant tegen het bestaande. De enige manier om daadwerkelijk iets te veranderen is door een nieuw model te ontwikkelen dat het oude obsoleet maakt.” Kritiek op het bestaande is niet genoeg, je moet ook met alternatieven komen. Vandaar mijn pleidooi voor rentevrij geld, voor complementaire munten, voor belasting op vervuiling, grondstoffen en land, voor een basisinkomen, voor circulaire economieën, voor een alternatief ondernemingsmodel dat niet draait om maximale aandeelhouderswaarde, voor fysieke meeteenheden in plaats van de monetaire van het bbp, voor open access in plaats van private intellectuele eigendomsrechten. Wat dat betreft leven we in een unieke tijd. Nog nooit stond er zoveel op het spel en was onze creativiteit zo groot. Ik ben uitgesproken optimistisch.’

Youtube - Kate Raworth on Growth (maart 2014) (RSA) (3:26)



Youtube - Why it's time for 'Doughnut Economics' | Kate Raworth | TEDxAthens (2014)






Tegenlicht: De donuteconomie (26 november 2017)


 

Terug naar Overzicht alle titels