vrijdag 27 november 2020

Bruno Latour

Het parlement van de dingen : over Gaia en de representatie van niet-mensen
Boom 2020, 192 pagina's - € 22,50

Oorspronkelijke titel: het boek is een bundel artikelen die van 2011 tot 2019 verschenen.

Wikipedia: Bruno Latour (1947)

Korte beschrijving
De Gaia-hypothese van Lovelock en Margulis uit 1979 vormt de leidraad in dit boek. Het gaat daarbij om de rol van alle planten en dieren t.o.v. de mens en dat niet de mens, met alle macht en invloed die hij heeft, de leidende en sturende factor is in de natuur. De natuur is een zelfstandig en regulerend geheel dat de ontwikkeling van de Aarde in stand houdt. Alle wezens op de Aarde hebben een gelijke rol in beslissingen en beleid. De auteur is o.a. bekend vanuit filosofie, geschiedenis van de wetenschap en technologie en het thema duurzaamheid. Hier gaat hij in op de benadering van de ecologische crisis en de klimaatopwarming, geplaatst in het licht van de genoemde theorie. Gaia (een model van het nieuwe parlement) wordt uitgebreid besproken (met aandacht voor voor- en tegenstanders). De opvallend filosofische tekst bestaat uit lezingen en essays die eerder elders verschenen zijn. Gaia is a.h.w. de oproep om de ecologische feiten en processen te zien in het grotere verband van de Aarde. En ook, zoals hijzelf zegt: om duurzaam te zijn, moeten we ophouden modern te zijn. Het filosofisch karakter bepaalt de lezersgroep. Interessant maar taalkundig op een hoog niveau.

Tekst op website uitgever
De Franse filosoof Bruno Latour lanceerde een spraakmakend idee: we kunnen de wereld vanuit het gezichtspunt van andere mensen, dieren, planten en zelfs objecten bekijken door ons ermee te vereenzelvigen. Via rollenspellen is het mogelijk om andere personen en zaken een stem te geven in een theatraal ‘parlement der dingen’. Latours idee, dat zich bevindt op het raakvlak van filosofie en kunst, is vooral aangeslagen in de wereld van de natuurbescherming. Zijn aanpak blijkt zeer geschikt om de ecologische rijkheid te verbeelden en politiek hanteerbaar te maken.

In dit boek staan vertalingen van de belangrijkste Franse en Engelse teksten van Latour over het parlement der dingen en de ecologie. Daaronder ook zijn recente teksten, zoals ‘Esquisse d’un parlement des choses’, ‘A Fictional Planetarium’, ‘Waiting for Gaia’, ‘War and Peace in an Age of Ecological Conflicts’ en ‘Extending the Domain of Freedom, or Why Gaia Is So Hard to Understand’. Met deze teksten geeft Latour niet alleen alle levende wezens op de planeet een stem, maar ook de Aarde, Gaia, zelf. Dit boek verschijnt ter ere van de toekenning van de Spinozalens 2020 aan Bruno Latour.

Fragment uit 2. Wachten op Gaia - Hoe we onze gemeenschappelijke wereld door middel van kunst en politiek kunnen vormgeven
Wat moeten we doen nu we worden geconfronteerd met een ecologische crisis die in niets lijkt op economische of oorlogscrises, waarvan de schaal en omvang natuurlijk ook angstaanjagend kunnen zijn, maar waaraan we min of meer gewend zijn, omdat ze een 'menselijke, al te menselijke' oorsprong hebben? Wat moeten we doen nu we dag in, dag uit te horen krijgen, en dat steeds luider en schriller, dat onze huidige samenleving gedoemd is; dat de aarde zo verknoeid is dat ze nooit meer kan terugkeren naar een van haar verschillende stabiele toestanden in het verleden? Wat doe je als je bijvoorbeeld een boek leest als Requiem For a Species : Why We Resist theTruth about Climate Change van Clive Hamilton? Wat doe je als je leest dat met het woord species in de titel niet de walvis of de dodo wordt bedoeld, maar dat het over ons gaat, over jou en mij? Of neem Climate Wars : What People Will Be Killed For in the 21st Century van Harald Welzer; een boek dat keurig is verdeeld in drie afdelingen: hoe gisteren gedood werd, hoe vandaag gedood wordt en hoe morgen wordt gedood! Als je het aantal doden bijhoudt, moet je in elk hoofdstuk een hogere macht aan je calculator toevoegen. Ik weet het, de tijd van de grote verhalen ligt achter ons, en het kan bespottelijk lijken om een zo complex vraagstuk te willen oplossen met een heel klein uitgangspunt. Maar dat is precies de reden waarom ik het wil proberen: wat moeten we doen als kwesties voor iedereen te groot zijn, en vooral wanneer ze veel te groot zijn voor de auteur, dat wil zeggen voor mij? (pagina 43-44)

Lees ook: Oog in oog met Gaia : acht lezingen over het Nieuwe Klimaatregime (uit 2017) en Waar kunnen we landen? : politieke oriëntatie in het Nieuwe Klimaatregime (uit 2018)

Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen

Terug naar Overzicht alle titels


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen