zaterdag 19 maart 2022

Ron Stoop

De gegijzelde economie : een reis door de tijd langs de vernietigende effecten van scheefgroei
Bot 2022, 291 pagina's € 20,50

Korte bio Ron Stoop (1993?)

Korte beschrijving
Een politiek-economische verhandeling over de economische geschiedenis van Nederland en de Westerse wereld, en hoe die de scheefgroei van de huidige economie kan verklaren. Auteur Ron Stoop stelt dat de Nederlandse economie van vandaag gegijzeld is, maar dat dit een herhaling is van wat zich eerder in de geschiedenis heeft afgespeeld — en daar kan lering uit getrokken worden. ‘De gegijzelde economie’ is in een heldere, overredende stijl geschreven. Voor lezers met interesse in economische geschiedenis en visies op een alternatieve toekomst. Met schema’s in zwart-wit. Ron Stoop is politicoloog en schrijft op het snijvlak van economie, politiek en geschiedenis. Hij kijkt naar financieel-economische structuren en de ontwikkeling die de wereldeconomie door de eeuwen heen heeft doorgemaakt.

Tekst op website uitgever
Op papier zit onze economie weer stevig in de lift. Maar waarom voelt dat niet zo als we om ons heen kijken? We zien torenhoge huizenprijzen, pensioenen die niet geïndexeerd worden, een steeds grotere kloof tussen arm en rijk, een losgeslagen financiële sector en grote groepen in de samenleving die langs elkaar heen leven.

We zien het, maar wat kunnen we doen? Zijn we machteloze toeschouwers van een samenleving die op springen staat? Gelukkig niet. Want de geschiedenis is zich aan het herhalen.

Onze economie is gegijzeld, en dat is niet de eerste keer. In dit boek duiken we in de economische geschiedenis van Nederland en de westerse wereld. Op zoek naar de sleutel om vrij te komen van de gijzeling waarin onze economie verstrikt is geraakt.

Fragment uit (de) Inleiding
Bewegende panelen

Periodes van instabiliteit zijn niet uniek. Ook nu leven we in onzekere tijden. Zittend in de bovenste verdieping van een NS-dubbeldekker kwam ik in het najaar van 2020 tot de conclusie dat onze economie eigenlijk geen kant op kan. Onze economie is 'gegijzeld'. De huizenprijzen moeten blijven stijgen omdat de waarde van het onderpand regelmatig wordt gebruikt om nieuwe leningen af te sluiten of eerder afgesloten leningen mee af te lossen. Een daling van de huizenprijzen heeft dus grote gevolgen voor onze economie. En ook onze pensioenen zijn innig verstrengeld in het financiële systeem. Pensioenfondsen bezitten grote hoeveelheden aandelen, vastgoedinvesteringen en staatsschuld, die in korte tijd flink in waarde kunnen dalen. Zo daalde de waarde van het ABP-fonds aan het begin van de coronacrisis met ruim 46 miljard euro, en dat in een tijdsbestek van een paar weken. Als de pensioenfondsen grote verliezen moeten gaan afboeken is dat rampzalig voor veel kwetsbare Nederlanders.

En daarbij komt de immer toenemende inkomens- en vermogensongelijkheid in Nederland en de rest van de wereld, die de sociale cohesie onder druk zet. Om nog maar te zwijgen over de wereldwijde schulden - waarvan Nederland er ook behoorlijk veel heeft - die sinds de financiële crisis als een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangen. Een beeld doemt op van een samenleving die zichzelf samen met veel andere landen ontzettend in ene hoek aan het drijven is.

Beleidsmakers lijken hun best te doen, maar zijn vooral bezig met symptoombestrijding. Een extra leninkje hier, een potje daar, maar de grote zaken worden niet of mondjesmaat aangepakt. We lijken collectief te wachten op het moment dat het echt niet meer verder kan. Tot het moment dat onze economie daadwerkelijk 'gegijzeld' gaat worden en we geen kant meer op kunnen.

En er is genoeg reden tot zorgen: westerse economieën staan onder hoogspanning. Sinds november 2020 zijn de collectieve schulden in de wereld op hetzelfde niveau als direct na de Tweede Wereldoorlog. En dat zonder dat er een allesverwoestende oorlog heeft plaatsgevonden. Het beleid dat wel gevoerd wordt is niet afdoende. De schulden zijn te hoog, en een crisis zal vergaande gevolgen hebben.

De economische scheefgroei waarvan wij allen deelgenoot zijn heeft vergaande effecten op alle domeinen van de samenleving. Om te zien waar het mis kan gaan kunnen we dicht bij huis blijven. Onze eigen geschiedenis geeft een hoop handvaten om de crises die in het verschiet liggen beter te begrijpen.

Neem de wooncrisis, het onderwerp dat op ieders lippen ligt. De prijzen van vastgoed zijn de afgelopen jaren explosief gestegen. Voor veel Nederlanders is een koopwoning niet vanzelfsprekend meer. De oplettende burger zal het niet ontgaan zijn dat de wooncrisis voor een groot deel voortkomt uit politieke en financieel-economische keuzes. Het overlaten van de woningproductie aan de 'markt' en de gigantische leningen die er worden gegeven stimuleren potentiele kopers om zichzelf diep in de schulden te steken. Wat voor effecten dit kan hebben werd duidelijk in 2008, toen de huizenbubbel knapte.

Toch geeft het te denken: het fenomeen van een vastgoedbubbel is niet nieuw. In de periode van de Nederlandse Republiek hadden we maar liefst drie huizenbubbels die uiteenspatten. De eerste was tijdens het 'rampjaar' in 1672, de tweede tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog en de derde vond plaats toen ons land in de greep was van de Bataafse Revolutie in 1795. Elke keer spatte de vastgoedbubbel door een schok van buitenaf. De eerste keer was de invasie van Nederland door Frankrijk en Engeland, de tweede keer de gigantische kosten van de mobilisatie van het leger in 1740, en de laatste keer sloeg een machtswisseling de vastgoedprijzen naar beneden. Ondanks deze historische ervaring lijkt het ons echter niet te lukken om zulke bubbels tijdig te voorkomen.

Ook de hoge schulden die Nederland heeft - zowel particulier als bij de overheid - is geen nieuw fenomeen. Aan het eind van de achttiende eeuw waren de staatsschulden van Holland ruim 200 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Ons land had in de loop der jaren gigantische schulden opgebouwd, die op een gegeven moment niet meer op te brengen waren. (pagina 10-12)

Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen