Cinecittá laatste opflikkering Romeinse glorie

Op dinsdag 18 december 2012 stond onderstaand artikel van Henri van der Steen in het Brabants Dagblad. De weergave van een gesprek met historicus en Lezer van Stavast Henk Buijks.

Moordenaars werden in de middeleeuwen soms op pelgrimstocht gestuurd. Henk Buijks besloot niemand om zeep te helpen en vrijwillig op stap te gaan naar de Eeuwige Stad, zoals hij als leraar geschiedenis al eind jaren zeventig een stel leerlingen per trein op sleeptouw nam naar Rome, Florence en Pompeii. De historicus uit Heesch haalde Rome niet; hij liep door onderschatting een blessure op. Maar die laatste 300 kilometer gaat hij nog eens voltooien! Rome en zijn geschiedenis zijn al vele malen beschreven, maar zelden zo indringend als Robert Hughes, een van de grootste kunstcritici aller tijden - die enkele maanden geleden overleed. Hij schreef De zeven levens van Rome, dat net voor zijn dood werd gepubliceerd, een vuistdik boek, dat Henk Buijks gerust 'magistraal!' noemt, mét uitroepteken. Het is, uit de aard van Hughes, wel hier en daar een controversieel boek, althans een boek waarover te twisten valt. Buijks: "Hughes ziet in de 20ste en 21ste eeuw geen grote kunstenaars meer, hij kraakt alles af, het is een en al Bernini bij hem. Terwijl ik denk dat Cinecittá, met Fellini, in elk geval een laatste opflakkering van Romeinse glorie is geweest. Hughes eindigt somber, met Rome vol toeristen."

Dat is niet zo gek, want waar toeristen drommen, is de schoonheid doorgaans ver weg. Kijk eens naar het monsterlijk grote monument voor Cavour ... Buijks: "Het is schandalig wat daar voor heeft moeten wijken!" Rome en schoonheid is het oude Rome. Hoewel Buijks ook een kanttekening maakt. "Het bestuur bij de Romeinen, dat was eigenlijk hun grootste kunst, al was het een slap aftreksel van de Griekse staten. Zegt Hughes. Dat klopt wel, denk ik. Dan vraag je je af: zijn de Grieken van nu de oude Grieken, zoals je je kunt afvragen of de Italianen van nu nog iets hebben van de oude Romeinen. Ze spreken dezelfde taal, maar Griekenland is heel lang overheerst geweest door de Turken."

Zo moet je boeken lezen, zoals Buijks dat doet: kritisch, met reflectie op wat was. Daarom kan hij moeilijk leven met Griekse graaiers en het zwarte circuit in Italië. En de maffia. Maar: "Dan moet je toch ook weten waar die maffia vandaan komt. Die is ontstaan omdat in Zuid-Italië de plattelandsbevolking altijd schunnig werd behandeld door het landsbestuur.

Alles moet dus gerelativeerd, ook Robert Hughes' magistrale boek.
Buijks: "Mijn kritische puntjes: geen kaarten, te weinig afbeeldingen, die bovendien onhandig zijn geplaatst, het mooie totaalbeeld wordt in de periode 1600-1800 onderbroken door een focus alleen op kunst en als Nederlander mis ik de zouaven, die toch mooi hadden gepast in het hoofdstuk over het ultramontanisme." Hij ontdekte ook interessante parallellen, tussen de wagenmenners van toen en stockcarracers van nu, de relikwieën-verering van toen en de voorwerpenhysterie van nu, de veel te dure kunst van toen en ... de veel te dure kunst van nu.

Homepage Artikelen uit het Brabants Dagblad