Eva Rovers

Ik kom in opstand, dus wij zijn : Nieuw Licht op verzet
Ambo/Anthos 2017, 85 pagina's -  € 10,--

Wikipedia: Eva Rovers (1978) en website

Korte beschrijving
Dit is het vierde deel in de filosofische reeks 'Nieuw licht', bedacht door Frank Meester en Coen Simon. Deze filosofen vragen een Nederlandse auteur aan de hand van een klassieke tekst nieuw licht te laten schijnen op een thema. Eva Rovers werd gevraagd na te denken over het thema 'verzet' en de mogelijk actuele betekenis van Albert Camus' essay 'De mens in opstand' (1951). De vraag is: biedt onze gedigitaliseerde cultuur nog wel de mogelijkheid tot verzet tegen de bestaande orde? Rovers biedt geen sociologische analyse voor het mislukken van de 'Twitterrevoluties' in haar essay. Ze draagt de Amerikaanse burgerrechtenbeweging aan als voorbeeld van hoe het wel moet en houdt de Facebookgeneratie voor dat die zich beter moet leren organiseren, actief moet worden buiten de 'comfortzone' van tekstjes tikken op laptop of mobiel en moet leren meningsverschillen opzij te zetten voor een duidelijk doel. Rovers heeft weinig hoop – zoals Camus wél had – dat kunstenaars nog het goede voorbeeld kunnen geven als gevolg van de 'Disneyficatie' van onze cultuur en de commerciële exploitatie van kunst. Misschien voor jongeren interessant maar Rovers blijft binnen gebaande paden en voluntaristisch: als rebellen beseffen hoe het moet en iets echt willen bereiken, kan verzet slagen. Pocketeditie.

Tekst op website uitgever
In de pamflettenreeks Nieuw Licht van uitgeverij Ambo Anthos wordt nieuw licht wordt geworpen op klassieke filosofische teksten.
In januari verschijnt Ik kom in opstand, dus wij zijn. Nieuw Licht op verzet, een bevlogen essay waarin Eva Rovers zich afvraagt wat er nog over is van ‘de opstandige mens’, waarover Albert Camus schreef in De mens in opstand (1951). Sociale media kunnen weliswaar massa's op de been brengen, maar biedt de gedigitaliseerde cultuur wel echt de mogelijkheid tot verzet tegen de bestaande orde?

Op 11 januari gaat Eva Rovers in debat over haar pamflet met kunstenaar Tinkebell en cultuurfilosoof Maarten Doorman. De Rode Hoed, 20:00 uur.

Voorpublicatie: De opstandige mens is helemaal niet gebaat bij Facebook (NRC, zaterdag 6 januari 2017)

Fragment uit Het klaarlichte denken
De reden waarom Camus zo'n uitgebreid hoofdstuk aan kunst wijdt is dat kunst volgens hem uit dezelfde impuls voortkomt als opstand. Als voorbeeld noemt hij onder meer de roman: de romanschrijver verzet zich tegen de ondoorgrondelijkheid en willekeur van het leven door zelf een wereld te scheppen. Die wereld is per definitie afgebakend, omdat een roman net als ieder ander kunstwerk nooit alomvattend kan zijn. De roman biedt een arena waarbinnen een enkel facet van het leven wordt uitgelicht. Juist omdat die arena grenzen heeft en dus niet zo versnipperd en willekeurig is als de werkelijkheid, wordt het mogelijk dat ene aspect te onderzoeken en beter te leren begrijpen. Een roman is volgens Camus dan ook geen vlucht uit de werkelijkheid, maar een confrontatie daarmee - juist omdat hij de werkelijkheid herschept.

  Dat dit mechanisme ook ten grondslag ligt aan hedendaagse romans laat bijvoorbeeld het oeuvre van Michel Houellebecq zien, met name zijn meest recente roman Onderworpen. Hij gebruikt de in Europa heersende angsten ten aanzien van de islam, combineert deze met observaties over de materialistische westerse mentaliteit en herschept daarmee de wereld. Binnen de arena van Onderworpen bouwt hij de westerse maatschappij opnieuw op; hij geeft Frankrijk een islamitische president en beschrijft hoe eenvoudig westerlingen zich aan een geloof onderworpen als hun materiële behoeften maar bevredigd worden. Het boek werd door velen gezien als een anti-islamitisch boek, terwijl toch vooral de West-Europeaan er bekaaid vanaf komt. Houellebecq probeert de westerse mentaliteit te doorgronden en het ongemak in de huidige tijd aan te wijzen door het gebruikelijke narratief te doorbreken: de islam bedreigt de westerse verworvenheden niet, dat doet de westerling zelf. Door waarden om te draaien en het perspectief te veranderen dwingt hij zijn lezers om uit denkbare denkkaders te breken. Zoals iedere opstandige kunstenaar probeert hij het klaarlichte denken aan te zwengelen, wil hij mensen instrumenten in handen geven om zich te ontworstelen aan de schijnzekerheid en geruststellende woorden van ene ideologie of religie. (pagina 49-51)


Lees ook
Bas Heijne. Onbehagen : Nieuw Licht op de beschaafde mens  (2016)
Ewald Engelen. De mythe van de gemaakte vrouw : Nieuw Licht op het feminisme (2016)

Pieter van den Blink. The medium kills the message : Nieuw Licht op journalistiek, media en kijkcijfers (2016)

Startpagina Nieuw Licht

Terug naar Overzicht alle titels