Ruben Mersch 2

Waarom iedereen altijd gelijk heeft
De Bezige bij 2016, 271 pagina's - € 19,99

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Meer informatie over Ruben Mersch (1976)

Korte beschrijving
De auteur is filosoof en probeert met dit boek de lezer handvatten te geven om op een begripvolle manier om te gaan met verschillende zienswijzen betreffende een verscheidenheid aan onderwerpen. Aan de hand van vigerende sociofilosofische theorieën, experimenten en (hedendaagse) praktijkvoorbeelden toont hij dat een deel van ons perspectief wordt bepaald door onze genen. De omgeving waarin je opgroeit alsmede de mensen waarmee je optrekt, hebben invloed op de rest van je gedrag. Hoe kan het dat ethisch verantwoorde keuzes vaak genomen worden op basis van reciprociteit? Waarom gedraagt een persoon zich conform de sociale druk? En waarom bevoordelen we onze eigen groep boven een andere groep? Deze en vele andere wetenswaardigheden worden geanalyseerd in dit boek. Het toont aan dat wij als mens minder in controle zijn over onze handelingen en denkpatronen dan dat we in eerste instantie denken. Inclusief een lijst van aanbevolen literatuur en eindnoten.

Tekst op website uitgever
Of het nu gaat om de rol van de islam in de terroristische aanslagen, over de veiligheid van pesticiden, de huidskleur van het hulpje van Sinterklaas: waarom ontstaan er zo vaak twee kampen die er beiden van overtuigd zijn dat ze de wijsheid in pacht hebben? Waarom graven we ons zo graag in in de loopgraven van ons eigen gelijk? In Waarom iedereen altijd gelijk heeft probeert Ruben Mersch via het verband tussen kakkerlakken en ethiek, de laaghangende broeken van hiphoppers en het mysterie van de schone studentenkeuken deze vragen te beantwoorden. Daarbij verwijst hij gretig naar de nieuwste inzichten van psychologen, antropologen, biologen, filosofen en een achttiende-eeuwse predikant met een voorliefde voor biljart. Hij komt tot een ontnuchterende conclusie: niet onze ratio, maar wel onze emoties zijn heer en meester over ons denken.
Gelukkig, zo voegt Mersch eraan toe, zijn er manieren om dit tegen te gaan. Iets wat hij boeiend en met hilarische voorbeelden aan de lezer presenteert. Waarom iedereen altijd gelijk heeft is het ideale boek om meer inzicht te krijgen in de strapatsen van de menselijke geest.

Fragment uit het Intro
Als de anderen niet geloven wat jij gelooft, zijn er drie mogelijkheden. Ofwel zijn de anderen slecht geïnformeerd. Als ze alle relevante informatie hadden, zouden ze vanzelfsprekend inzien dat jij gelijk hebt. Ofwel hebben ze wel alle noodzakelijke kennis, maar zijn ze jammer genoeg te dom om deze te begrijpen. Of, de laatste mogelijkheid, ze zijn intelligent genoeg en hebben toegang tot de relevante informatie maar ze zijn van kwade wil. Het zijn slechte mensen die doelbewust de feiten verdraaien om hun gelijk te halen.

  Toen ik begon aan dit boek, was ik een aanhanger van de eerste optie. Als iedereen zou weten wat ik wist, zouden ze wel inzien dat ik gelijk had. En dus wilde ik, genuanceerd en onderbouwd, beschrijven wat we wel en wat we (nog) niet weten. Ik zou het kaf van het koren scheiden. (pagina 8)

  Dat boek heb ik nooit geschreven. Ik ben er wel aan begonnen. () Ik ben een profeet met een pen. Als ik een boek schrijf wil ik mensen overtuigen. En plots twijfelde ik of dat doel wel haalbaar was. (pagina 8-9)

() Toen ik dit boek begon te schrijven geloofde ik dat als mensen eenmaal de wetenschap achter bijvoorbeeld klimaatopwarming begrepen, ze zouden inzien dat we wel degelijk met een probleem zitten. Kennis leidt tot inzicht. Dat was ook de hypothese die Dan Kahan wilde testen. Leidt een betere kennis van wetenschap ook tot een hogere inschatting van het risico van een opwarmende aarde? Is het omdat mensen niets begrijpen van de wetenschap achter de klimaatopwarming dat ze niet in actie komen? (pagina 9)

() En dus was ik terug bij af. Mijn boek zou zijn doel niet bereiken. Mensen die het al met mij eens waren, zouden instemmend knikken. Mensen die er een ander standpunt op na hielden, zou ik niet overtuigen. Integendeel. Ze zouden enkel nog overtuigder raken van hun gelijk. Geen olie op de golven, maar olie op het vuur.
  Ook begon ik aan mezelf te twijfelen. Was ik zo verschillend van Kahans proefpersonen. Ik vind, net als ongeveer iedereen die op deze wereld ronddoolt, dat mijn standpunten gebouwd zijn op een stevig fundament. Maar is dat wel zo? Bestaat dat fundament in werkelijkheid niet uit mijn normen en waarden en is mijn kennis niet iets wat ik enkel gebruik om deze te verdedigen? (pagina 10-11)

En dus begon ik weer te lezen. Ik las artikelen van neurologen die mensen onder een scanner legden terwijl ze ethische dilemma's moesten oplossen. Boeken van antropologen die beschreven hoe stammen die nog nauwelijks contact hadden met onze westerse beschaving over moraal dachten. Ik las evolutionair biologen die probeerden na te gaan hoe onze moraal en ons altruïsme te verzoenen zijn met natuurlijke selectie, en sociologen die in kaart brachten hoe waarden en normen tussen culturen verschillen.

() Maar zelfs toen ik een beetje begon te begrijpen hoe onze moraliteit ontstaat, had ik nog maar een deel van de puzzel gelegd. Want hoe beïnvloeden die waarden en normen onze standpunten? (pagina 13)

() In werkelijkheid, zo ontdekte ik, zondigen we continu. We gooien in ons denken feiten en normen samen en halen de mixer erdoor. En eenmaal gemixt is het, net als bij soep, verdomd moeilijk om de verschillende ingrediënten nog van elkaar te scheiden. Vandaar dat tegenstanders in een debat vaak ieder in hun eigen werkelijkheid leven. Ieder heeft zijn eigen feiten die - wat had je gedacht - de perfecte onderbouwing van zijn standpunten vormen. Iedereen heeft altijd gelijk.
  Niet echt een bemoedigende conclusie. En dus ging ik op zoek naar oplossingen. (pagina 13-14)

Youtube: Ruben Mersch - Waarom iedereen altijd gelijk heeft (clipje voor het boek)



Lees ook: Oogklepdenken : waarom we allemaal idioten zijn (uit 2012)


Terug naar Overzicht alle titels