Andrew O'Hagan

Caledonian road
Prometheus 2024, 575 pagina's  - € 27,50

Oorspronkelijke titel: Caledonian road (2024)

Wikipedia: Andrew O'Hagan (1968)

Korte bespreking
Een vuistdikke (575 blz.) satirische roman over klasse, privilege en de val van een gevierde academicus. Campbell Flynn, kunsthistoricus en intellectuele celebrity, betreedt het rijk van de middelbare leeftijd. Gevoed door een behoefte aan bewondering en de fijnere dingen van het leven neemt hij mensen niet half zo serieus als zij zichzelf nemen. Zijn student Milo Manghasa komt uit een onbekende wereld en heeft ervaringen en ideeën die Flynn prikkelen. Milo heeft echter ook een plan. Gedurende een gevaarlijk jaar komt een web van misdaden, geheimen en schandalen aan het licht, en het is de vraag of Flynn zich zal kunnen beschermen tegen de ontmaskering die hij zo vreest. In levendige, gedetailleerde stijl en met gevoel voor ironie geschreven. Met name geschikt voor een literaire lezersgroep. Andrew O’Hagan (1968) is een Britse schrijver, geboren in Glasgow. Drie van zijn boeken werden genomineerd voor de Booker Prize. Zijn werk is vertaald in vijftien talen. 'Caledonian Road’ wordt beschouwd als zijn magnum opus en zal worden bewerkt tot tv-serie.

Tekst op website uitgever
Londen, mei 2021. Campbell Flynn is kunsthistoricus en een intellectuele celebrity. Gevoed door een behoefte aan bewondering en de geneugten van het leven neemt hij mensen niet half zo serieus als zij zichzelf nemen. Wat de eerste van zijn vele fouten zal blijken.

De tweede? Milo Mangasha, zijn briljante en provocerende student. Milo komt uit een andere wereld, hij heeft ervaringen en ideeën die zijn docent prikkelen. Maar hij heeft ook een plan.

In de loop van één jaar wordt een web van misdaden, geheimen en schandalen ontsluierd en het is nog maar de vraag of Campbell Flynn zich zal kunnen beschermen tegen de ontmaskering die hij zo vreest. Ook de wereld om Flynn heen bruist en kolkt. Een wereld waarin Russische mobsters, kunsthandelaren, drillrappers, mensensmokkelaars en gelukzoekende migranten rakelings langs Flynn schampen.

Acht jaar schreef Andrew O’Hagan aan Caledonian Road, zijn magnum opus over het Londen van nu: over Britse aristocraten en jongens van de straat, over Brexit en corona, over kunst en politiek, over zeven vinkjes en zeven hoofdzonden. Het is een roman van victoriaanse proporties en met haarscherp psychologisch inzicht: een monumentaal boek over onze tijd.

Andrew O’Hagan (1968) is een Britse schrijver, geboren in Glasgow. Drie van zijn boeken werden genomineerd voor de Booker Prize. Zijn werk is vertaald in vijftien talen. Caledonian Road zal worden bewerkt tot tv-serie onder regie van Johan Renck, die een Emmy Award won voor zijn serie Chernobyl.

‘Dit boek is een meesterwerk. Het is niet alleen O’Hagans grootste boek, maar ook de beste en grootste roman van een Britse schrijver sinds jaren. Ik heb het in één ruk uitgelezen. Flynn is een schitterend personage, ik leefde volkomen met hem mee. En de humor! Iedere pagina, zelfs iedere regel, is ongelooflijk geestig. Geweldig. Caledonian Road is buitengewoon.’ John Lanchester auteur van De schuld van het genot en Kapitaal

‘Ik vond deze roman geweldig: de ambitie, de omvang, de trefzekerheid, de zwier, de energie en het plezier in het schrijven. Het is Dickens, Wolfe, Thackeray, Hogarth en Amis ineen.’ Peter Morgan, maker van The Crown, Frost/Nixon en Rush

Fragment uit 5. De club
Onderweg naar Pall Mall moest Campbell aan De ambassadeurs van Holbein denken. De zon stond boven Westminster Palace toen hij de straat overstak op weg naar zijn herenclub. Tussen de spijlen bij de Duke of York-trappen zag hij de etherische, witte pluizenbollen van wat paardenbloemen tevoorschijn steken, waarvan de zaadjes als kleine parachuutjes wegzweefden. Hij hing zijn jas zoals altijd aan haak 98, links van een portret van T.S. Eliot. Hij ging naar de heren-wc op de begane grond en bewonderde een tekening van Osbert Lancaster die boven het urinoir hing. Na het plassen trok hij zijn stropdas recht en haalde zijn schoenen even door de poetsmachine. Weer in de hal stopte hij bij de leestafel om de voorpagina van The Times te bekijken. De kranten en tijdschriften waren nog maar net terug in de Club (de desserttrolley was nog buiten gebruik). Hij bladerde door de krant. Een kop luidde: 'Spanje worstelt met golf aan migrantenkinderen'.
  Aan de bar bestelde Campbell een negroni, terwijl Darwin vanaf een kopie van John Colliers origineel op hem neerkeek, de belangrijkste van de evolutionisten, die met zijn constante aanwezigheid de sfeer van de club en het nieuws van de dag kleurde. Er zou die avond een officieel diner zijn, gevolgd door een lezing van Sir Evelyn Chippault: 'Onze tijd in Jemen, of de herinneringen van een hoge bestuursambtenaar'. 'Niet echt mijn ding,' zei de norse barman.
  Een acteur met de stem van John Gielgud leidde zijn gast over de rode loper.
  'Afschuwelijke kerel.' zei de stem. 'Hij komt naar me toe en zegt: "Ik vergeet nooit je geweldige Dauphin in Saint Joan," waarop ik zei: "M'n beste, ik heb nooit in Saint Joan gestaan!"'  Zijn metgezel lachte en wees naar een streng portret van Walter Scott, vervolgens naar een van Matthew Arnold, beiden oud-leden, die boven de zwarte schoorsteenmantel hingen waarop een beduimeld exemplaar van Who's Who stond. De acteur leek te zoeken naar een zachtere toon voor commentaar. 'Arme Arnold,' zei hij. '"Het strand bij Dover".  De dichter die ons wegzette als een natie van winkeliers... "vulgaire trekjes", zei hij, in de Britten.'(pagina 52-53)

Lees ook: De butler van de wereld : hoe Groot-Brittannië handlanger werd van oligarchen, belastingontduikers en criminelen van Olivier Bullough (uit 2023) (dank: Michiel Krielaars, voor de tip).

Terug naar Overzicht alle titels

Antonio Scurati

Fascisme en populisme : Mussolini nu
Podium 2024, 91 pagina's - € 14,99

Oorspronkelijke titel: Fascismo e populismo (2023)

Wikipedia: Antonio Scurati (1969)

Korte beschrijving
Een essayistisch pamflet over fascisme, populisme en de nalatenschap van de Italiaanse dictator Benito Mussolini (1883-1945) in de Europese en Amerikaanse politiek. Het boek analyseert de populistische tactieken van Mussolini en hoe hij de mechanismen van politieke verleiding en politieke agitatie gebruikte. Besproken worden de geschiedenis van het fascisme en populisme en parallellen met het heden. De auteur benadrukt de noodzaak om de democratie te verdedigen en waarschuwt voor de gevaren van het niet herkennen van tekenen van fascisme en populisme. Met diepgang geschreven en relatief toegankelijk voor de complexiteit van het onderwerp. Geschikt voor een brede tot een geoefende lezersgroep. Antonio Scurati (Napels, 1969) is o.a. schrijver, publicist, academic en essayist. Hij schreef meerdere boeken, waaronder een aantal werken over Mussolini zoals 'M, de zoon van de eeuw', 'M, de man van de voorzienigheid' en 'M, de laatste dagen van Europa'. Zijn werk wordt in meerdere landen uitgegeven en won verschillende literaire prijzen, zoals de Ambrogino d'oro en de Viareggio Prize.Een essayistisch pamflet over fascisme, populisme en de nalatenschap van de Italiaanse dictator Benito Mussolini (1883-1945) in de Europese en Amerikaanse politiek. Het boek analyseert de populistische tact.

Tekst op website uitgever
In het pamflet Fascisme en populisme laat Antonio Scurati op fascinerende wijze zien hoe de populistische lessen van Mussolini doorwerken in de Europese en Amerikaanse politiek. De populist Mussolini begreep als weinig anderen de mechanismen van politieke verleiding en politieke agitatie. Volgens Scurati moeten Europeanen het gevecht voor de democratie opnieuw voeren. Voor het te laat is.

In het pamflet Fascisme en populisme laat Antonio Scurati op fascinerende wijze zien hoe de populistische lessen van Mussolini doorwerken in de Europese en Amerikaanse politiek. De populist Mussolini begreep als weinig anderen de mechanismen van politieke verleiding en politieke agitatie. Volgens Scurati moeten Europeanen het gevecht voor de democratie opnieuw voeren. Voor het te laat is.

De Italiaanse auteur, beroemd door zijn visionaire Mussolini romans, beziet in dit soepel geschreven en urgente pamflet de geschiedenis van het fascisme en populisme. Ondersteund door jarenlang onderzoek naar de wortels van het Italiaanse fascisme trekt hij fascinerende lijnen naar onze tijd. De toekomst is aan ons, zegt hij, maar dat vereist wel onze geschiedenis te kennen. Bestuderen we die niet dan zullen we steeds minder in staat zijn de tekenen van fascisme en populisme te herkennen en er krachtig en adequaat op te reageren.

Antonio Scurati (Napels, 1968) is schrijver, hoogleraar literatuur en columnist. Van het veelgeprezen eerste deel van zijn serie over Benito Mussolini, M. De zoon van de eeuw, zijn in Italië inmiddels meer dan 500.000 exemplaren verkocht. De roman werd in 2019 bekroond met de Premio Strega, de voornaamste literaire prijs in Italië. De Nederlandse vertaling door Jan van der Haar werd genomineerd voor de Europese Literatuurprijs. Ook zijn eerdere werken werden veelvuldig vertaald en bekroond.

Fragment uit II. Populisme
Anti-parlementaire polemiek
Maar voor het zover komt, brengt het mussoliniaanse populisme in zijn opmars een verwoede antiparlementaire  polemiek met zich mee. De retorische aanval op de democratie verloopt vis de propaganda tegen het parlementarisme. Waarom? Omdat het parlement veelheid in verscheidenheid betekent: het is de plaats van de talloze verschillen, de contrasterende belangen, de vele standpunten, het ene tegen het andere, tegengesteld, los van elkaar, onherleidbaar. Het parlement is de schoot van de trage, langdurige kunst van de democratie, de tempel van haar kwetsbare schoonheid. Maar, als ik het volk ben en het volk ben ik, dan wordt het parlement tijdverspilling, dan is het een corrupte, pathologische, ontoereikende plek van dieven, klassenprivileges, het centrum van een nutteloze, chronische bende. Dan staat het het lot te wachten van zwakkelingen, sukkels.
  Niet toevallig staat de felle anti parlementaire polemiek, die het parlement afschildert als iets overbodig ingewikkelds, als een oord van corruptie en bedrog, een rem op het politieke besluitvormingsproces, aan de basis van alle populistische bewegingen, van gisteren en vandaag, van links en rechts.
  Het archetype van iedere latere populistische leider, Benito Mussolini, bestempelt al in 1919 de toen net ontstane beweging van de Fasci di combattimento als een 'tegenpartij': een formule die precies honderd jaar later in ons heden naklinkt; de stichter van het fascisme zegt van zichzelf 'ik bedrijf geen politiek, ik bedrijf antipolitiek', een slogan van een eeuw geleden die nog altijd rondwaart in het nieuwe millennium; die het parlement in Rome afschildert als een naargeestig somber gebouw met de 'mummies van Montecitorio', die hij openlijk 'in de uitverkoop' wil doen (nog zo'n uitdrukking uit onze recente politieke berichtgeving). Zelfs het beeld van de politiek liberale klasse als een in zijn privileges opgesloten, naar zichzelf verwijzende en voor de stem van het volk dove 'kaste',  die in recente tijden zoveel geluk heeft gehad en blijft hebben, dateert  van honderd jaar geleden. Het vaderschap ervan komt niet Mussolini toe, maar Gabriele D'Annunzio ('een kaste van Indiase maharadja's  in hun luxepaleizen'), uit wiens vindingrijkheid de toekomstige Duce ruimschoots putte om de fascistische verbeeldingswereld in te richten. (pagina 60-62

Terug naar Overzicht alle titels

Mirjam de Rijk 2

Gekaapt door het kapitaal : zorg, onderwijs, wonen en kinderopvang
Uitgeverij Pluim 2024, 196 pagina's  - € 21,99 
Reeks: Vitale ideeën voor de wereld van morgen

Wikipedia: Mirjam de RijkMirjam de Rijk (1962)

Korte beschrijving
Een kritische analyse van de toenemende invloed van het kapitaal op basisbehoeften zoals zorg, kinderopvang en wonen in Nederland. Nederland is een rijk land, maar er piept en kraakt van alles, stelt Mirjam de Rijk. Basisbehoeften zijn in de laatste decennia een verdienmodel geworden voor grote kapitaalkrachtige partijen. De Rijk ontleedt de oorzaken en stuit daarbij op onder meer ongelijkheid, belastingwetgeving en inconsistent overheidsbeleid. Daarnaast biedt ze concrete maatregelen om het tij te keren. Helder en bevlogen geschreven. Geschikt voor een brede tot geoefende lezersgroep. Mirjam de Rijk (Amsterdam, 1962) is journalist en columnist voor De Groene Amsterdammer. Ze schreef ook voor de Volkskrant, Trouw en tal van andere media. Eerder publiceerde ze het boek '51 mythes over wat goed zou zijn voor de economie'.

Tekst op website uitgever
In dit boek schetst Mirjam de Rijk de onthutsende snelheid waarmee het kapitaal grip krijgt op onze basisbehoeften: de zorg, de kinderopvang, de woningmarkt. Nederland is een rijk land, maar er piept en kraakt van alles en het raakt ons allemaal. Onze basisbehoeften zijn een verdienmodel geworden voor grote kapitaalkrachtige partijen. De Rijk ontleedt de oorzaken en stuit daarbij op onder meer ongelijkheid, de belastingwetgeving en zwalkend overheidsbeleid. Toch is het niet te laat: ze biedt concrete maatregelen die het tij kunnen keren. ‘In deze toegankelijke, prikkelende analyse stelt Mirjam de Rijk terecht dat het de hoogste tijd is voor nieuwe spelregels: hoe krijgen we de regie weer terug nu essentiële voorzieningen speelbal zijn geworden van de jacht op rendement?’ – Jeroen Smit ‘Jarenlang is ons wijsgemaakt dat wanneer de koek zou groeien, iedereen een groter stukje koek kreeg. De Rijk prikt deze economische mythe vakkundig door.’ – Agnes Jongerius ‘Een pijnlijke confrontatie. Het hart van onze samenleving – zorg, wonen, leren – is door private equity ernstig aangetast. Mirjam de Rijk biedt een uitweg.’ – Marcia Luyten

Fragment uit hoofstuk 9. Naar een echt publieke sector
Les 4
Verdienmodel leegprikken
Wat te doen als private equity en andere grote commerciële partijen al volop aanwezig zijn? Dan werkt het leegprikken van hun verdienmodellen vaak het best. Dat blijkt althans uit ene recent onderzoek over de kinderopvang, dat ook van belang kan zijn voor andere sectoren. Het onderzoeks- en adviesbureau Decisio onderzocht in 2023 op verzoek van de verantwoordelijk minister hoe voorkomen kan worden dat kinderopvanggeld terechtkomt in de zakken van private-equitybedrijven en andere grote commerciële partijen. Dit gebeurde in het kader van de discussie over gratis (oftewel geheel publiek bekostigde) kinderopvang, maar is ook relevant in de huidige situatie.
  Het is lastig commerciële partijen te verbieden als ze er eenmaal zijn, is een van de conclusies. Dan moeten hoge afkoopsommen betaald worden. Dat komt doordat het eigendomsrecht, het ondernemingsrecht en het vrije verkeer van kapitaal in Nederland heel goed beschermd zijn. Bovendien is het juridisch lastig onderscheid te maken tussen rendementsjagende opkopers en kleine ondernemers; en de laatste wil je misschien niet per se kwijt. In zo'n geval kunnen het best heel harde randvoorwaarden worden gesteld, aldus de onderzoekers. Bijvoorbeeld totale transparantie over de begroting én de bv-structuur, harde normen voor een maximum aan schuld, voldoen aan de Wet normering topvermogens, verbieden van hoge fees voor het management, en er mag alleen geleend worden van erkende financiële instellingen. Zo wordt het voor grote rendementszoekers in feite oninteressant, Wie zich niet houdt aan de voorwaarden krijgt geen toegang tot collectieve financiering, de regel de nu ook al geldt voor particuliere scholen. (pagina 142-143)

Lees ook: 51 mythes over wat goed zou zijn voor de economie (2015)

Lees vooral ook: De ongelijkheidsmachine : een verborgen Europese geschiedenis van Paul Goossens (uit 2023) of Muiterij : hoe onze wereld kantelt van Peter Mertens (ook uit 2023, en ook een Belg).

Terug naar Overzicht alle titels