John Michael Greer

Het natuurlijk kapitaal : economie om te overleven
Jan van Arkel 2013, 270 pagina's - € 12,95

Oorspronkelijke titel: The wealth of nature : economics as if survival mattered (2012)

Weblog: Resilience waar John Michael Greer op publiceert

Korte beschrijving
Het boek begint met een heldere verklaring van de blinde vlek in het kapitalistisch denken zoals dat werd ingevoerd door Adam Smith. Het kapitalisme kent geen bijzondere waarde toe aan middelen die uit de natuur afkomstig zijn en aan de in de natuur beschikbare fossiele brandstoffen. Volgens de macrotheorie stijgt het aanbod met de prijs, maar op een kaal eiland kun je heel veel geld bieden zoder dat er aanbod komt. De gedachte dat de markt zichzelf corrigeert, leidt tot crises. Deze gedachte wordt in dit boek steeds verder uitgewerkt, maar het volgen van de redenaties wordt steeds lastiger. De oplossingen die de schrijver biedt, zijn erg beperkt. Hoofdstukken als 'Afdalen naar derdewereldniveau' en 'Overleven is onrendabel' hebben een heel andere toon dan de meeste boeken in dit genre, die juist overmatig enthousiast irreële oplossingen presenteren. Het boek eindigt met een pleidooi voor kleinschaligheid en een nawoord waarin het potentieel van schaliegas wordt besproken. Voorzien van eindnoten, een literatuurlijst en register.

Fragment uit Falend economisch denken
Ondood geld
Net als bij de meeste complexe intellectuele bijgeloven - neem bijvoorbeeld de astrologie in de middeleeuwen en de renaissance - kent de leer van de economie een bijzonder contingent volgelingen in de politieke klasse. En net als bij de meeste bijgeloven schuilt ook in dit bijgeloof een solide kern van pragmatische wijsheid, zij het dat deze kern ondergesneeuwd is geraakt door een flinke berg aanvechtbare logica die niet noodzakelijkerwijs verband houdt met de werkelijke causale relaties die het bijgeloof met zijn voordelen verbinden. De voorouders van mijn vrouw geloofden dat het schoteltje melk op de stoep bij de achterdeur de feeën gunstig stemde en dat de ratten daarom uit de moestuin wegbleven. Min of meer op eenzelfde wijze geloofden de economen van de twintigste eeuw dat het verruimen van de geldvoorraad de, eh, tja, de voorspoedfeeën of iets in die trant behaagde en dat de Verenigde Staten om die reden van depressies verschoond zijn gebleven.
 In beide gevallen is het heel goed verdedigbaar dat er in werkelijkheid iets totaal anders aan de hand was. De ongekende hoogconjunctuur die Amerika tot de grootste economie ter wereld maakte, had tal van oorzaken. (pagina 50-51)

Fragment uit Nawoord
De meeste mensen in de geïndustrialiseerde wereld slepen zich slaapwandelend door een van de grote overgangsperiodes uit de geschiedenis. De zaken waar ze zich om bekommeren worden nog altijd geheel en al bepaald door het rekenen met de overvloed. DE meeste mensen maken zich bijvoorbeeld vooral druk om het regelen van een gerieflijk pensioen, de gestaag duurder wordende medische zorg, de kosten van de opleiding van de kinderen en wat ze verder nog aan voorzieningen noodzakelijk achten. Zelfs in hun donkerste nachtmerries zal het niet bij ze opkomen dat ze zich ooit zorgen zullen moeten maken over zulke basale behoeften als voedsel, kleding en onderdak; over het lot van hun plaatselijke, door decennia van kwaadaardige verwaarlozing uitgeholde economieën en gemeenschappen; en over het hoogst twijfelachtige toekomstperspectief van de constitutionele overheid en de rechtsstaat.
 Zelfs van degenen die durven te voorspellen dat de huidige Grote Recessie tenslotte nog ingrijpender zal zijn dan de Grote Depressie, is slechts een enkeling bereid de gevolgen onder ogen te zien van ene nabije toekomst waarin miljoenen westerse mensen in sloppenwijken wonen en elke dag weer moeten knokken om hun maaltje bij elkaar te sprokkelen. Om voor Amerika Sinclair Lewis te parafraseren: het kón wel degelijk hier gebeuren, tachtig jaar geleden, en nota bene in ene tijd dat de Verenigde Staten ene netto-exporteur van industriële goederen waren, plus niet te vergeten 's werelds grootste olieproducent- en exporteur. (pagina 249)

Terug naar Overzicht alle titels