Roel Kuiper

De terugkeer van het algemeen belang : privatiseringsverdriet en de toekomst van Nederland
Van Gennep 2014, 206  pagina's - € 17,90

Wikipedia: Roel Kuiper (1962)

Op zaterdag 8 maart 2014 had Marc Chavannes het in zijn wekelijkse column in NRC Handelsblad over dit boek. Titel van die column: Principeloos in harde wereld van Realpolitik. Een column die velen in Den Haag en omstreken zouden moeten lezen. Een kort citaat uit dat stuk:

Na de val van de Muur dachten we dat het kapitalisme en de liberale democratische orde hadden gezegevierd. Op naar het grote marktfestijn. Dinsdag publiceert reformatorisch filosoof en Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie Roel Kuiper een belangrijk boek dat door de spraakmakende gemeente niet zal worden omhelsd. Te veel zelfreflectie.
De terugkeer van het algemeen belang : privatiseringsverdriet en de toekomst van Nederland inventariseert de politieke oogst van ruim twintig jaar. Kuiper, die voorzitter was van de parlementaire onderzoekscommissie naar het privatiseringsbeleid, tracht vast te stellen hoe Nederland mee spoelde in het wereldwijde neoliberalisme seizoen en aldus zijn ziel kwijtraakte.
Het is tijd voor een nieuw verhaal, betoogt Kuiper. Hij pleit voor een sterke overheid. Dat is niet hetzelfde als een grote overheid. Alleen een sterke overheid kan in samenspraak met burgers, instellingen en bedrijven het algemeen belang behartigen. Als uitkomst van politiek debat.

Boek verschijnt in maart 2014, wordt op 11 maart gepresenteerd.

Klik hier voor een pdf van het rapport Verbinding verbroken? : Onderzoek naar de parlementaire besluitvorming over de privatisering en verzelfstandiging van overheidsdiensten (2012)

Blurbtekst op website uitgever
In dit boek geeft Eerste Kamerlid Roel Kuiper een beeld van de gevolgen van de privatiseringspolitiek van de afgelopen dertig jaar, onder meer voor de NS, de KPN en de energiesector. Bedrijven werden verkocht, marktwerking toegelaten en overheidsdiensten op afstand gezet. De politiek verloor veel zeggenschap en burgers raakten gedesoriënteerd.

Wat waren de cruciale momenten in het proces van privatiseren en het verzelfstandigen van overheidstaken? Wat waren de bepalende motieven? Wat waren de gevolgen voor de burger? Welke rol speelde Europa in het beleid van de verschillende kabinetten? En hoe ging het parlement om met de golf van wetsvoorstellen op dit terrein? Veranderde de politiek zelf niet van karakter?

Op deze en andere vragen geeft Roel Kuiper, zich baserend op diverse onderzoeken, in dit fascinerende boek een helder antwoord. Kuiper pleit in het slothoofdstuk voor een terugkeer van het algemeen belang en doet voorstellen hoe deze terugkeer te realiseren.

Dit boek sluit - ongelezen  - aan bij andere titels van de literatuurlijst
Willem Schinkel. De nieuwe democratie : naar andere vormen van politiek (2012)
Henk van Tuinen. Ons land kan menselijker : naar een economie die de samenleving verbetert (2013)
Marc Chavannes. Niemand regeert : de privatisering van de Nederlandse politiek (al weet uit 2009) (en nothing has changed).

Klik hier voor andere titels waarin ingegaan wordt op politieke aspecten (van onze kantelende en veranderende samenleving).

Fragment uit 6. De terugkeer van het algemeen belang
Het probleem dat Ferguson signaleert, is dat de instituties die hiervoor zorgen en deze ordening aanbrengen in het Westen in verval zijn geraakt. Dit is 'The Great Degeneration' waar hij op doelt. Met het verdwijnen van publieke instituties gaat veel verloren: het 'sociaal contract' tussen overheid en burgers bijvoorbeeld en ook het 'contract' tussen generaties onderling (Ferguson ziet de toename van de staatsschuld als uiting van ene verbroken contract tussen huidige en toekomstige generaties). Ook normen van rechtststatelijkheid, gelijkheid en gemeenschappelijkheid verzwakken en dit raakt het vermogen om te handelen en de samenleving te mobiliseren voor een gemeenschappelijke inspanning.
Ferguson is niet tegen regulering, maar er is nu eenmaal slechte en goede regulering, en slechte regulering is volgens hem precies de kern van de ontwikkelingen die hebben geleid tot de economische crisis sinds 2007. Autoriteiten die niet in staat bleken de juiste maatregelen te nemen werkten de crisis in de hand. waardoor zijn instituties in verval gekomen?  Simpelweg omdat ze werden prijsgegeven. In een liberaliserende economie zag de overheid immers geen taak meer voor zichzelf. Dat was de nieuwe economische en politieke leer van de decennia sinds de jaren tachtig. De institutionele verworvenheden uit het verleden zijn niet op waarde geschat en burgers vielen ten prooi aan een wereld van ongebreidelde private belangen. Een 'Darwiniaanse' economie heeft de politiek verdrongen en zo is de samenleving een gevecht van allen tegen een geworden. (pagina 180)

Terug naar Overzicht alle titels