Jan Bor

OnZen : over moderne spiritualiteit
Prometheus 2016, 167 pagina's - € 15,--

Wikipedia: Jan Bor (1946) en zijn blog  

Korte beschrijving
Persoonlijk essay van de bekende Nederlandse filosoof Jan Bor. Voor geïnteresseerden in spiritualiteit en Zen, over zin en onzin van moderne spiritualiteit. Hij heeft kritiek op de invloed van oosterse vormen in het westen, zoals Zen (hij was zelf sanyassin). Hij betoogt dat de kern van Zen vrijheid en zelfonderzoek voorstaat, terwijl de uitvoeringspraktijk (vooral de Japanse variant) deze nou net beknot door institutionalisering, regeltjes, vaste vormen en blinde volgzaamheid en afhankelijkheid van de leraar. Aan bod komen zijn eigen leerproces (invloed van kunstenaarsvriend die in het Jappenkamp heeft gezeten en Britse zenlerares), kanttekeningen (geestelijk geweld tegenover adepten), de invloed van het confucianistische ceremonieel handelen en taoïsme op zen, maar ook uitzonderingen als zenmeester Linji Yixuan. Met thema’s als afgrond, vrijheid, zelfonderzoek, religie of levenshouding, Goddelijke invloed of ‘het diepe ik’. Plus bespreking van wegwijzers als Kierkegaard, Bergson en Krishnamurti. Hij pleit voor het vinden van je eigen hart door het gaan van een unieke, individuele weg. Met bronvermelding..

Korte beschrijving op website uitgever
Waarom een boekje over moderne spiritualiteit? Omdat de haren van filosoof Jan Bor recht overeind gaan staan bij de honderden nieuwe sektes die ons land inmiddels rijk is en die hun inspiratie uit het Oosten putten. Zelf heeft Bor veel ervaring met zen opgedaan. Zen zou de ultieme weg naar innerlijke vrijheid zijn. Net als andere religies - want dat is het - roept zen echter op tot het volgen van een leer en praktijk en tot afhankelijkheid van een geestelijk leider. Daarom zegt Bor: stink er niet in! Volg je eigen hart, zoek je eigen weg en voed je daarbij met 's werelds grootste filosofieën. Dat is een moderne invulling van moderne spiritualiteit.

Jan Bor (1946) is filosoof. Hij publiceerde onder meer De verbeelding van het denken, waarvan meer dan 100.000 exemplaren werden verkocht, Op de grens van het denken, Een (nieuwe) geschiedenis van de filosofie en Wat is wijsheid?. In 2015 verscheen zijn laatste boek, Mondriaan filosoof.

Fragment uit 1. Op zoek naar een nieuwe spiritualiteit
Ergernis
Waarom een boekje over moderne spiritualiteit? Omdat mijn haren rechtovereind staan bij de honderden nieuwe sektes die ons land inmiddels rijk is en die hun inspiratie uit het Oosten putten. Ik erger me dood aan de pretenties van de voorgangers van dit soort clubjes, de nieuwe priesters dus. Je zag het al gebeuren toen het eerste meditatiecentrum De Kosmos in het najaar van 1969 zijn deuren opende. De ene Indiase goeroe, boeddhistische meester of esoterische leraar die er rondliep was nog verlichter - lees: machtsbeluster - dan de andere. Sindsdien zijn de christelijke kerken verder leeggelopen en rijzen de oosterse sektes als paddenstoelen uit de grond. Ze prijzen hun handel aan als eigentijdse spiritualiteit, maar vertegenwoordigen ze die wel? Is het verschil van wat ze bieden met wat eerdere religies boden wel zo groot?
  Zelf ben ik vanaf 1970 met deze materie bezig, toen ik als jongeman parttimestaflid van De Kosmos werd. We waren er op zoek naar een nieuwe spiritualiteit en dachten, deels terecht, dat de in het Oosten nog levende contemplatieve tradities ons een weg konden wijzen. Ook meenden we, helemaal terecht, dat de ontvankelijkheid voor andere wijsheidstradities en filosofieën modern is; deze relativeren namelijk je eigen traditie, leiden tot zelfkritiek n bieden andere perspectieven. Maar is het modern om het boeddhisme of een andere leer te omarmen, in een clubje te mediteren en de meester-leerlingverhouding, zo kenmerkend voor de onderwijsstijl van de verschillende oosterse tradities, over te nemen, plus het hele ceremonieel dat daarbij hoort? Al lijkt dit nieuw, omdat het geïmporteerd is uit een andere cultuur, het is gewoon religie in een ander jasje, dunkt me, want het maakt je afhankelijk en is daarom ouderwets. Wat moderne spiritualiteit dan wel is, als het al bestaat, wil ik in dit essay onderzoeken. (pagina 7-8)

Youtube: Jan Bor: Zoek Het Zelf Lekker Uit! (52:46) (mei 2016)


Terug naar Overzicht alle titels