Joost van der Net

Aan de Europese natie 
Klement 2017, 184 pagina's - € 19,99

Website Joost van der Net (1969) en website Thomas More

Korte beschrijving
De historicus en filosoof dr. Joost van der Net (directeur van de Stichting Thomas More) roept met dit doorwrochte en in klare taal geschreven werk op tot een renaissance van de Europese droom. Aan de hand van historische, culturele, politieke en economische analyses leidt hij de lezer langs het gedachtegoed van wijsgeren, religieuzen, machthebbers en politici door de ontwikkeling van Europa vanaf de oudheid tot het heden. Hij beziet met scherpe blik ontwikkelingen als de Brexit, het presidentschap van Trump en de opkomst van het populisme. Hij weet die in een historisch kader te plaatsen, waardoor de lezer uitgedaagd wordt om zich met hem te verdiepen in verleden, heden en toekomst van een verenigd Europa. Van der Net heeft vooral een hoopvol boek geschreven, een tegengeluid tegen de somberheid die over het Europa van nu lijkt te hangen. Hij heeft dat op een zeer lezenswaardige manier gedaan, waardoor dit boek een aanrader is voor iedereen die Europa een warm hart toedraagt. Voorzien van talrijke voetnoten met onder meer literatuurverwijzingen.

Fragment uit VI. Van Amerika naar Europa: de omarming van omvattende leisure voor iedereen
Een wenkend perspectief
Het door John Maynard Keynes geschetste vergezicht is dwingend: binnenkort is het niet meer nodig en ook niet meer mogelijk om aan iedereen betaald, voltijds werk te bieden. Een heerlijke nieuwe wereld lijkt te wenken - ten minste: als we afstand weten te doen van een economisch bestel waarin het maken van winst ten koste van anderen nog altijd als legitiem wordt gezien. Hoe wij de politieke economie van ons geliefde Europa zouden kunnen zuiveren van ieder winststreven zal ik aan de orde stellen in een volgend boek. Het zal gewijd zijn aan de vraag hoe wij onze overwegend door heerschappij en commercie gekenmerkte nutsorde kunnen omvormen naar een orde waarin nut vooral gestalte krijgt als commercie en zorg.

  Voor nu sluit ik af met de constatering dat we met steeds minder menselijke inspanning er binnen afzienbare tijd voor kunnen zorgen dat iedere mens op deze planeet fatsoenlijk wonen, eten, goed leven kan. Speciaal binnen ons welvarende Europa is daarbij perspectief onontkoombaar voor werkelijk iedereen, van een leven dat overwegend in leisure wordt doorgebracht, slechts onderbroken door verwaarloosbaar weinig uren negotie. Terdege realiseer ik me dat dit een perspectief is dat velen moet beangstigen, omdat in onze bestaande politieke economie loon en vermogen nog altijd op de grond van volstrekt verouderde, overwegend uit heerschappelijke tijden stammende criteria worden verdeeld. In een duister, maar helaas niet ondenkbaar toekomstscenario zouden we er niet in slagen om van deze verouderde criteria af te stappen. In dat geval zou de verloren gewaande hel van de antieke tijd kunnen terugkeren, met aan de andere kant enkele excessief rijke lieden en aan de andere kant een massa verpauperde knechten.

De Verenigde Staten lijken reeds deze kant op te glijden. Persoonlijk heb ik er alle vertrouwen in dat we in Europa met vereende krachten zullen weten te verhinderen dat dit zwarte scenario bij ons werkelijkheid wordt.
 Laten we ervan uitgaan dat alle Europeanen in de op ons continent te realiseren inclusieve natie in de nabije toekomst zullen opbloeien als mensen die in hun spel onbekommerd en vrij met elkaar verkeren en zich graag nuttig maken door liefdevol voor hun naasten te zorgen.
  Op weg daarnaar toe zullen we, om een laatste maal Keynes aan te halen,
iedereen eren, die ons kan leren om op deugdzame en goede wijze de dag te plukken: de verrukkelijke lieden die in staat zijn om onbekommerd te genieten - de lelies van het veld die niet werken en niet spinnen.  (pagina 183-184)

Hij verwijst in bovenstaand stuk naar historicus Johan Huizinga en zijn boek Homo Ludens (uit 1938)

Lees ook: Hoeveel is genoeg? : geld en het verlangen naar een goed leven van Robert en Edward Skidelsky (uit 2013)

Terug naar Overzicht alle titels