Casper Thomas

De autoritaire verleiding : over de opmars van de antiliberale wereldorde
Atlas Contact 2018, 256 pagina's - € 19,99

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Website De Groene Amsterdammer: Casper Thomas (1983)

Korte beschrijving
De auteur, redacteur bij AD en FD, standplaats Washington, gaat dieper in op de verrechtsing in de internationale politiek en het waarom van de opkomst van antidemocraten als Poetin, Orbán, Modi, Erdogan en Trump. Leiders die zichzelf zien als drager van een missie die vervuld moet worden, zo nodig ten koste van het democratische idee dat maatregelen door alle belanghebbenden bekeken moet worden. Leiders die hun 'historische missie' ten koste van alles door willen zetten. Het vervullen daarvan gaat immers niet samen met ambtstermijnen en het tempo van de democratie; de leider wil niet in zijn plannen belemmerd worden; alles wat in de weg staat, is de klos. De auteur gaat in op de achtergronden van de betreffende landen, de politieke filosofen en richtingen waaraan deze leiders hun missie ontlenen. Hij geeft de methoden aan die deze heren gebruiken, methoden die niet alleen strijdig zijn met democratische waarden als politiek fatsoen, maar vaak erger: van het rommelen met grenzen van kiesdistricten tot het uitlokken van rellen en moord. Het doel heiligt hier de middelen. Het boek besluit met een literatuuroverzicht. Er zijn geen andere Nederlandstalige werken die zo duidelijk (zonder jargon) en beknopt dit verschijnsel belichten.

Tekst op website uitgever
Jarenlang leek de combinatie van democratie, vrijheid en onafhankelijke instituties onaantastbaar. Nu meldt zich een uitdager: de ‘illiberale democratie’ is in opmars en lijkt het grote politieke verhaal van déze eeuw te worden. Wat is de aantrekkingskracht van een autoritaire leider? Casper Thomas zocht een antwoord op de vragen waarom de liberale democratie niet langer kan bekoren en wat haar tegenhanger aantrekkelijk maakt. Dat bracht hem naar Poetins Rusland, dat zijn rol als grootmacht terug wil. Naar het Hongarije van Viktor Orbán, waar Europees liberalisme wordt afgewezen. Naar India, waar Narendra Modi het hindoenationalisme aanwakkert. Naar Erdogans nieuwe Turkije. En naar de Verenigde Staten, waar Donald Trump de Amerikaanse democratie op haar grondvesten doet schudden. De autoritaire verleiding biedt een fascinerende inkijk in de oprukkende antiliberale wereldorde, waarin sterke leiders en een nieuwe middenklasse elkaar gevonden hebben.

Fragment uit Slot - Op de bres voor de liberale democratie
In zijn boek De vergeten twintigste eeuw concludeert de in 2010 overleden historicus Tony Judt dat er iets raars aan de hand was met die twintigste eeuw, die al vergeten leek nog voor ze voorbij was. 'Met overmoed en weinig reflectie lieten we de twintigste eeuw achter ons en wandelden we dapper haar opvolger binnen, omzwachteld met halve waarheden: de triomf van het Westen, het einde van de geschiedenis, het unipolaire Amerikaanse moment, de onstuitbare mars van globalisering en vrije markt.' Judt verwijt ons historische bijziendheid. We zwelgen in het verleden, in de vorm van herdenkingen en monumenten, en juist die rituele beleving doodt de geschiedenis. 'De "lessen" van het verleden worden eindeloos aangehaald,. maar in werkelijkheid vergeten en ontleerd,' schrijft hij. Het verbaast hem niet. 'Het meest recente verleden is het moeilijkst om te kennen en te begrijpen.'
  De woorden van Judt zijn veel meer dan een onderstreping van de platitude dat wie de geschiedenis vergeet, gedoemd is die te herhalen. Waar Judt voor waarschuwt is juist de haastigheid waarmee aan het recente verleden betekenis wordt gegeven. Betekenis geven betekent vaak afsluiten. De liberale wereldorde zoals die bestond aan het einde van de twintigste eeuw, werd gezien als sluitsteen waarachter een periode van ellende te ruste was gelegd. Het was simpelweg wachten tot de hele wereld zich tot dat model zou bekeren.
 Het politieke traject van het vijftal landen dat ik in dit boek heb beschreven, laat zien dat de liberale democratie te vroeg heft gejuicht. Hongarije, Turkije, India, Rusland en de Verenigde Staten hebben de liberale democratie bij de enkels gegrepen en tegen de grond gesleurd om vervolgens over haar rug naar voren te kruipen. Deze vijf landen vormen de kern van een antiliberale wereldorde die het geloof in onweersproken liberale democratie doet vervliegen. (pagina 281-282)

Op zondag 23 december 2018 was hij te gast in Buitenhof en sprak met Diana Matroos over dit boek

In 2015 stelde Casper Thomas samen: De twintig boeken die ons denken veranderden 

Terug naar Overzicht alle titels