Kees Plomp 2

Ecoliberalisme : een nieuw verhaal over betekenisvol samenleven
De Geus 2025, 222 pagina's  - € 22,99

Kees Plomp op Bluesky (1968)

Korte beschrijving
Een geëngageerd betoog over liberalisme en maatschappijvernieuwing. Kees Klomp onderzoekt in dit boek de tekortkomingen van het huidige economische en maatschappelijke systeem en stelt dat het gedoemd is te falen. Hij betoogt dat deze ineenstorting niet negatief hoeft te zijn, maar juist kansen biedt voor een nieuwe wereld waarin zowel mensen als de natuur werkelijk vrij kunnen zijn. Het boek is bedoeld als een leidraad voor systeemverandering. Klomp pleit voor het ‘radicale midden’ en voor het omarmen van een nieuwe liberale maatschappij die recht doet aan alle vormen van leven op aarde. In prettige stijl geschreven. Met schematische zwart-witillustraties. Voor lezers met verregaande interesse in het onderwerp.

Tekst op website uitgever
We leven in een tijd van verandering. Onze samenleving lijkt in te storten waar we bij staan. Gelukkig hoeft dat niet zo angstaanjagend te zijn als het nu vaak voelt: verandering biedt ook de kans op iets nieuws en beters.

In Ecoliberalisme laat Kees Klomp zien waarom ons huidige economische en maatschappelijke systeem is gedoemd om te falen, én waarom dat niet erg is. Nu zitten we nog vast in één groot kapitalistisch copingmechanisme, maar we kunnen een nieuwe wereld creëren waarin iedereen werkelijk vrij is. Niet alleen de mens, maar ook de rest van de natuur.

Ecoliberalisme is een leidraad voor systeemverandering vol actieve hoop.

Kees Klomp (1968) is een gepassioneerd voorvechter van de Betekeniseconomie en expert op het gebied van betekenisvol ondernemen. Klomp is werkzaam als directeur bij SMO, de zakelijk-maatschappelijke denktank van de Erasmus Universiteit. Van Klomp verscheen eerder onder meer de bestseller 'Handboek Betekenisvol Ondernemen'.

Fragment uit Commonisme
Gemeenschapsgoederen in plaats van kapitaalgoederen
Bij het kapitalisme draait alles om kapitaalgoederen. De productiemiddelen grond, arbeid en geld worden gezien als kapitaal dat individuen vrij kunnen inzetten op de markt, om waarde uit te wisselen en hun individuele behoeften te bevredigen. De rudimentaire randvoorwaarde voor het kunnen inzetten van kapitaalgoederen is eigendom. Daarom is eigendomsrecht ook de hoeksteen van het kapitalistische economische systeem: 'The individual, property rights and freedom - have become the pilalars of free-market ideology and Western civilization. The linkage among the three defines a world in which individuael property rights are seen as determining people's actual freedom and actual prospect of realizing their full potentialities. Once this linkage was established as the dominant political theory - modern liberalism - it was read back into the nature of the individual as if it had alwats been there and was not culturally created. It was presented as a self-evident, universal fact.' (David Bollier, Free, Fair and Alive.)
  Het commonisme draait om gemeenschapsgoederen (commons) die collectief worden beheerd op basis van democratisch en horizontaal georganiseerde burgerparticipatie. Het individuele bezitten van productiemiddelen maakt dus plaats voor het collectief beheren ervan. Gemeenschapsgoederen ontstaan en bestaan bij de gratie van burgers die met elkaar de regie nemen over hun gedeelde leven. Dit gemeenschappelijke beheer en deze gedeelde regie zijn historische kenmerken van commons. Commons zijn eigenlijk al stokoud. De term verwijst namelijk naar de gemeenschapsgronden die de gewone man en vrouw (de zogenaamde commoners) in de middeleeuwen tot hun beschikking hadden om vee op te laten grazen, om landbouw op te bedrijven, of om hout als bouwmateriaal te kappen of als brandstof te sprokkelen.
  De gemeenschapsgronden waren niet in het bezit van de grootgrondbezitters, de adel, maar waren letterlijk van levensbelang voor de lokale gemeenschappen. Daarom werd het recht op gebruik ervan in 1217 vastgelegd in het eerste voorbeeld van democratisch milieubeheer: de Charter of the Forest. Dit handvest kwam tot stand dankzij een samenwerking tussen verschillende bevolkingsgroepen - de lage adel, kerkelijke instanties en de werkende massa - en was een werkelijk radicaal document, dat voor het eerst het recht van gewone mensen op voedselvoorziening, grondstoffen en productiemiddelen vastlegde. Het dwong de grootgrondbezitters, de hoge adel, grond terug te geven aan lokale gemeenschappen. David Bollier, commonsexpert en schrijver van The Commoner's Catalog for Changemaking (2021), benadrukt dat het gemeenschappelijke beheer van gronden en hulpbronnen desondanks niet exclusief iets uit de Europese middeleeuwen is. Het kwam in prehistorische tijden al ruimschoots voro. (pagina 129-131)

Lees ook: Betekeniseconomie : de waarde van verweven leven (2021)

Terug naar Overzicht alle titels

Thomas Mann 2

Achtung, Europa! : een eigentijdse waarschuwing
Met een voorwoord van Arnon Grunberg
De Arbeiderspers 2025, 264 pagina's  - € 22,99

Oorspronkelijke titel: Vom zukünftigen Sieg der Demokratie (1938)

Wikipedia: Thomas Mann (1875-1955) en Arnon Grunberg (196)

Korte beschrijving
Een verzameling essays van de Duitse auteur Thomas Mann over fascisme. Mann waarschuwt voor het opkomende fascisme in de jaren dertig. In de verschillende essays analyseert hij de gewelddadige aard van het fascisme en de bedreiging die het vormt voor democratie en rechtsstaat. Ook gaat hij uitgebreid in op Richard Wagner. De essays zijn vertaald en voorzien van een inleiding door Piet Meeuse. Arnon Grunberg heeft een voorwoord geschreven voor deze uitgave. Het boek dient als een oproep aan Europese burgers om waakzaam te zijn voor de gevaren van fascisme, zowel in het verleden als in het heden. Zeer intelligent geschreven. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep. 

Veel van de essays zijn oorspronkelijk gepubliceerd in 1938.

Tekst op website uitgever
Manns vurige verdediging van de democratie tegen het fascisme, vóór het uitbreken van wo II.

Achtung, Europa! bevat een aantal essays uit de jaren dertig waarin Thomas Mann zijn lezers waarschuwt voor het opkomende fascisme. Al in een vroeg stadium doorziet hij haarscherp de gewelddadige aard van het fascisme en het gevaar voor democratie en rechtsstaat. Een eerste editie van het boek verscheen in 1938, toen Mann als consequentie van zijn zelfgekozen ballingschap naar de VS was geëmigreerd.

Achtung, Europa! is een uiterst krachtig, actueel en inspirerend appel aan alle Europese burgers, toen en nu. De hier opgenomen teksten werden voor het eerst vertaald en van een inleiding voorzien door Barber van de Pol en Piet Meeuse. Arnon Grunberg schreef een uitgebreid voorwoord bij deze uitgave.

Fragment uit Alle mensen worden broeders - Over badplaatsen, winnende paarden en een ei (door Arnon Grunberg)
Moeten we Thomas Mann lezen omdat het ons u wel zal helpen, en vanaf welke badplaats? Ik bedoel, waar is het exil? Het waren niet alleen Joodse wetenschapper en kunstenaars die in de jaren 30 naar Amerika vluchtten. Nu maakt Europa geld vrij om wetenschappers te ontvangen die het in Amerika niet meer uithouden.
  Het exil is Lübeck geworden, geboorteplaats van Thomas en zijn twee broers en twee zussen, de badplaats heet dan misschien het nabijgelegen Travemünde? Ironie van de geschiedenis? Daar komen we niet meer mee weg. Het lugubere circus wordt binnenstebuiten gekeerd.
  Het Thomas Mann Huis in Los Angeles inclusief zwembad - ja, soms heeft het exil een zwembad - zal voorlopig niet meer bezocht kunnen worden. Niet alleen vanwege de branden, maar ook omdat de buitenlander niet meer precies weet of men het land in komt en wanneer men er weer uit zal worden gegooid. En dat is dan nog het minste.
  In die zin mag lezing van deze opstellen niet gelden als waarschuwing - we zijn gewaarschuwd en we laten ons niet waarschuwen - maar als voorbereiding. Waar is het exil dit keer? Als we de vruchtbare schoot serieus nemen moeten we het exil serieus nemen. Of doen we nog een keer innere Emigration: en zijn en er niet zijn tegelijkertijd. Minimale collaboratie.

De waarschuwing die dit boek is, pretendeert te zijn, hoeft niet effectief te zijn. Dat besefte Mann zelf al. Hij schreef in zijn voorwoord (; Het uur U'): 'Zeker is dat deze opstellen geen lectuur zijn voor aanbidders van succes, voor hen die, om gelukkige te zijn, steeds de kant moeten kiezen van het waarschijnlijke, en zelfs nog van het al behaalde succes.'
  En dan schrijft hij ook over het renpaard: 'Het verkeerde paard, dat wil zeggen: het paard waarvan je ziet aankomen dat het zal verliezen, en dat je daarop kunt inzetten, komt zulke lieden dwaas voor. Voor hen is politiek een zaak van hoogstpersoonlijke "slimheid", van je bijtijds schikken naar de komende, of nog net op tijd naar de al geïnstalleerde macht, - niet eens alleen vanwege het uiterlijke voordeel, maar omwille van de "gemoedsrust", vanuit de behoefte om in harmonie met de feiten te elven.'
  Hoogstaande principes blijven feilbaar, ook in Manns geval, zo had hij in het voorjaar van 1933 nog in zijn dagboeken laten blijken dat hij er begrip voro had dat de nazi's Joodse rechters uit hun ambt onthieven, ondanks zijn gebrek aan Jodenhaat dat soms wordt versleten voor filosemitisme. Helemaal in disharmonie met de feiten kan niemand leven, ook Thomas Mann niet.
  Als het om de waarschuwing gaat, dan zou je kunnen zeggen dat deze essays geschreven en gebundeld werden om die 10 procent van de mensheid of minder een hart onder de riem te steken, te zeggen: 'U bent niet alleen, nu niet, toen niet. De mensheid is dood, maar u bent...' - Nee, vooral niet geloven in de eigen goedheid, u mag hooguit denken dat u de pech hebt dat u de kunst van de totale aanpassing, de totale gehoorzaamheid niet beheerst. Dat u gebukt gaat onder het vermoeden dat de ethiek van het winnende paard geen ethiek meer is.
  Een van de meest intrigerende opstellen in deze bundel is 'Broeder Hitler' uit 1938. In zijn biografie over de familie Mann schrijft Tilmann Lahme: 'hier wordt getoverd' en daar zit wel wat in.
  'Een broeder.. Een wat onaangename en beschamende broeder; hij werkt je op de zenuwen, het is een zeer pijnlijke verwantschap.' Pijnlijk mag je wel zeggen. Maar misschien is dat de enige manier om Hitler te benaderen, als een broer. 
  Al voegt Mann daar meteen aan toe: 'Niettemin wil ik de ogen daarvoor niet sluiten, want nogmaals: beter, oprechter, vrolijker en productiever dan de haat is de herkenning, de bereidheid je te vereenzelvigen met het hatenswaardige, al kan dat ook het morele gevaar met zich meebrengen, dat je het nee-zeggen verleert. Daar ben ik niet bang voor, - en overigens is de moraal, voor zover zij afbreuk doet aan de spontaneïteit en de onschuld van het leven, niet per se de zaak van de kunstenaar.
  Inmiddels is moraal de hoofdschotel van menig kunstenaar en schrijver, de rest is gewoon versiering, maar ook deze tijd zal voorbijgaan. (pagina 17-20)

Lees ook: De Toverberg (uit 1924)

Terug naar Overzicht alle titels