Ons creatieve brein : hoe mens en wereld elkaar maken
Atlas Contact 2016, 559 pagina's - € 29,99
Lenen als E-book via bibliotheek.nl
Wikipedia: Dick Swaab (1944)
Korte beschrijving
De opvolger van de neurohit 'Wij zijn ons brein' (2010)*. In dit rijk geïllustreerde werk reikt Swaab naar de interactie van onze hersenen met onze fysieke, sociale en mentale omgeving. Helaas is juist het gedeelte over kunst en muziek ronduit saai; een eindeloze opsomming van hersenstructuren in de trant van 'subtiele droefheid (...) activeert de rechteramygdala', die zonder context weinig betekenis hebben en slecht leesbaar zijn voor de leek. Een andere zwakte is het ego van de auteur. Zijn mening over kunststromingen, de regering, filosofie en prinsessejurkjes is niet relevant, niet onderbouwd en verzwakt zijn positie als objectief wetenschapper. Zonde, Swaab is een zeer ervaren onderzoeker die op zijn best is als hij de lezer duiding verschaft van de harde feiten in de neurologie. Het laatste deel, over maatschappelijke consequenties, is dan ook het interessantste: wat betekenen neurodeterminisme en afwezigheid van vrije wil voor ons als mens en maatschappij? In die discussie kan de enorme vakkennis van de auteur werkelijk verschil maken. Met literatuuroverzicht en register.
Het is niet bijzonder om uniek te zijn, dat zijn we allemaal. In Ons creatieve brein toont Dick Swaab wat ons tot mensen maakt: de interactie van de hersenen met onze omgeving. De omgeving draagt niet alleen bij aan de unieke ontwikkeling van ieder brein, maar ook aan het ontstaan van hersenziekten en aan de genezing hiervan. Muziek en beeldende kunst zijn niet alleen creatieve vormen van communicatie, maar blijken ook van therapeutische waarde te kunnen zijn bij hersenziekten. De manier waarop onze hersenen zich ontwikkelen, beïnvloedt onze beroepskeuze en ons beroep heeft ook een effect op de structuur en functie van onze hersenen. Vele maatschappelijke consequenties van het hersenonderzoek, zoals voor partnerkeuze, filosofie en strafrecht, worden besproken.
In Wij zijn ons brein vertelde Dick Swaab hoe de hersenen die we bij onze geboorte meekrijgen ons leven bepalen. In Ons creatieve brein worden vragen besproken als: Hoe wordt ieder brein anders? Wat is creativiteit en hoe kunnen we het stimuleren? Hoe wordt het werk van kunstenaars beïnvloed door hun hersenziekten? Waarom vinden sommige mensen atonale muziek mooi? Hoe kan de omgeving als medicijn werken? Hoe kun je de ziekte van Alzheimer uitstellen? Hoe komen we van het stigma af dat een hersenziekte aankleeft? Dick Swaab bewijst opnieuw zijn ongeëvenaarde talent om moeilijke materie op een toegankelijke, spannende en onderhoudende manier over het voetlicht te brengen. Swaab lezen is als kijken naar een röntgenfoto van je geest. Een onmisbaar boek.
Fragment uit IV Onze sociale ontwikkeling
1. Sociale factoren: individuele variaties in sociaal gedrag
Onze geestelijke gezondheid is afhankelijk van onze genetische achtergrond die onze kwetsbaarheid bepaalt, en vervolgens van onze ontwikkelingsgeschiedenis. Sociale factoren, zoals verwaarlozing, mishandeling of misbruik van het kind, vergrote de kans op psychiatrische zieketen later, zoals depressie, schizofrenie en borderline-persoonlijkheidsstoornis. De stress van urbanisatie, discriminatie en emigratie verdubbelt de kans op schizofrenie. Epigenetische mechanismen spelen hierbij een rol. Sociale factoren kunnen ook de trigger zijn voor suïcide, maar omgekeerd zijn ze ook van cruciaal belang bij het herstel van psychiatrische problemen.
Een viertal netwerken van hersencellen blijkt centraal te staan in relatie tot sociale interacties:
i) een sociaal waarnemingsnetwerk rond de amygdala, vooral betrokken bij emoties en sociale pijn;
ii) een mentalizing-netwerk, vooral betrokken bij het denken over anderen en over jezelf. Dit netwerk overlapt sterk met het defaultnetwerk ();
iii) een netwerk voor empathie;
iv) een netwerk voor spiegelneuronen. De laatste twee zijn sterk verwant. (pagina 74-75)
Lees ook: van Dick Swaab zijn Wij zijn ons brein : van baarmoeder tot Alzheimer (uit 2010)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen