Gilbert De Swert

De mens, de robot, de arbeid
EPO 2016, 229 pagina's - € 19,90

Wikipedia: Gilbert De Swert (195?)

Korte beschrijving
Automatisering van minstens de helft van de huidige banen is zo goed als onvermijdelijk. Keynes voorzag meer dan tachtig jaar geleden dat we tegen 2018 nog maar vijftien uur per week zouden moeten werken. In elk gezond economisch systeem zou dit goed nieuws zijn: niet langer vastzitten in saai, repetitief en vaak vernederend werk gedurende een heel volwassen leven. Een universeel basisinkomen is een simpele en doeltreffende oplossing. Echter: de moraal van het kapitalisme – iedereen hoort te werken voor zijn geld – staat deze voor de hand liggende oplossing in de weg. Maar hoe zou het zijn als ons leven niet in beslag genomen zou worden door werk? Welke toekomst willen we? Welk leven? Welk werk? De auteur – voormalig hoofd van het Belgische Algemeen Christelijk Vakverbond en opiniemaker – neemt de lezer mee op verkenning naar de toekomstige arbeidswereld. Het resultaat is een ietwat ongestructureerd maar erudiet, bloemrijk en bevlogen betoog. Interessant en inspirerend voor sociale wetenschappers, politici en beleidsmakers.

Fragment uit Verleiding
Ideologie is het probleem. We hebben een moreel universum geschapen waarin mensen die niet werken beschouwd worden als minder dan mensen. Van geen belang of je een alleenstaande ouder bent, een werkloze veteraan of een onbetaalde stagiair - de logica van het eigentijds kapitalisme gunt je geen recht op leven tenzij je geld opbrengt voor iemand anders. Als ons systeem menselijke waardigheid definieert als de capaciteit om saai werk te verrichten voor iemand anders profijt, dan is de kwestie die sciencefictionschrijvers al een eeuw beroert bij dezen opgelost: dan zijn robots niet enkel menselijk, binnenkort kunnen ze ook menselijker zijn dan wij.
  De automatiseringscrisis moet helemaal geen crisis zijn, maar de beste en simpelste oplossingen zijn te radicaal om gesuggereerd te worden door iemand anders dan een Silicon Valley-enterpreneur (tegenwoordig een jobtitel met de morele autoriteit van de paus in de Kerk van de Moderne Economie). Als bijvoorbeeld Martin Ford zegt (in The Rise of the Robots, beste economieboek van 2015 voor de Financial Times) dat om ons allemaal te redden van legerscharen robotonderkruipers 'een fundamentele herstructurering van onze economische regelen vereist zal zijn', dan zullen machtige lieden misschien luisteren.

  Opvallend veel boek- en rapportschrijvers komen trouwens met dezelfde oplossing: een universeel basisinkomen. Om een reden die de elite ook zal weten te smaken: omdat het de enige manier kan zijn om het kapitalisme van zichzelf te redden. De logica is solide: als niemand zich nog de goederen en diensten kan veroorloven die als die robots produceren, dan stuiken de wereldmarkten ineen. Het wereldkapitalisme kan niet in stand gehouden worden met luxegoederen alleen. De enige manier om het systeem overeind te houden is dan: weelderige en weldadige herverdeling van rijkdom.
  Het klinkt als socialisme, maar Martin Ford be(z)weert van niet: het is gewoon gezond verstand - en iedereen weet dat socialisme dat nooit in petto heeft (gehad). Het is allicht ook de reden waarom al die bevlogen rapporteurs nooit verdergaan dan enkele beleidsmaatregelen. Zonder zich te verbeelden hoe zo'n toekomst - een wereld waarin iedereen van inkomen verzekerd is en werk kan kiezen - er werkelijk zou kunnen uitzien.
  Dat is nochtans de sensationele belofte van een geautomatiseerde toekomst. Wat zouden we kunnen worden, als soort, als de meeste van onze jaren niet in beslag genomen worden door werk, zoeken naar werk, huiswerk en zorgabeid?
  De beroemde economist John Maynard Keynes voorzag meer dan 80 jaar geleden dat we tegen 2028 nog maar 15 uur per week zouden moeten werken. Dromen androïden ook van een 3 dagenweek?
  Welke toekomst willen we? Welk leven? Welk werk?
  Op verkenning. (pagina 8-10)

Klik hier voor andere titels over technologie, wetenschap

Terug naar Overzicht alle titels